Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dalğaqıran (brekvater) — port akvatoriyası, dəniz, göl, su hövzələri və s.nin sahilboyu hissəsini dalğalardan (külək dalğalarından) və axınlardan mühafizə edən hidrotexniki qurğu.
Haqqında
Dalğaqıran dalğalardakı enerjini söndürür və ya dalğalar ondan əks olunaraq geri qayıdır.
Növləri
Təyinatına və konstruktiv əlamətlərinə görə hüdudlayıcı (qoruyucu) və sahil qoruyan dalğaqıranlar olur. Hüdudlayıcı dalğaqıran liman akvatoriyasının girişində, sahilə toxunmayan hissədə yerləşdirilir. Belə dalğaqıranlar bütöv (şaquli və ya maili profilli, eləcə də qarışıq tipli), açıq (su buraxmaq üçün deşikləri olan), üzən, pnevmatik və hidravlik növlərə ayrılır. Gəmiçilik işləri dalğaqıranın bir və ya hər iki tərəfindən yerinə yetirilə bilər. Şaquli profilli bütöv dalğaqıranlar qra vitasiyalı və yortaclı olur.
Qravitasiyalı dalğaqıran
Qravitasiyalı dalğaqıran beton bloklardan (400 t-adək), yaxud daş əsas üzərində qurulmuş böyük diametrli örtüklərdən (qabıq konstruksiyalardan) düzəldilir. Yortac tipli dalğaqıran (iki cərgəli, yaxud özəkli konstruksiya) qruntla doldurulub bərkidilmiş yortac və ya şpuntdan qurulur. Maili profilli bütöv dalğaqıranlar yamacları bərkidilmiş və ya bərkidilməmiş torpaq damba növlərinə ayrılır.
Qarışıq tipli dalğaqıranlar
Qarışıq tipli dalğaqıranların aşağı hissəsi daşlardan düzəldilmiş hündür yataqdan, yuxarı hissəsi isə müxtəlif konstruksiyalı şaquli divardan ibarətdir. Açıq dalğaqıranlarda dalğaların təsir zonasında yerləşdirilmiş, dayaqlara və ya yortac sırasına dirənən(söykənən) dalğadan mühafizə ekranları olur. Üzən dalğaqıranlarda dalğasöndürücü kimi lövbərarxası pontonlar, yaxud başqa vasitələr (divarları deşikli qutular, maili elementləri olan qəfəslər və s.) tətbiq edilir. Pnevmatik və hidravlik dalğaqıranlarda dalğaların enerjisini söndürmək üçün sualtı perforasiyalı boru kəmərindən təzyiq altında vurulan sıxılmış hava (yaxud su) şırnağından istifadə edilir. Sahilqoruyan dalğaqıranlar sahil xəttinə paralel yerləşdiril miş aktiv sahilbərkitmə qurğularına aiddir. Onlar dalğa enerjisini söndürməklə yanaşı, suyun gətirdiyi gəlmə torpaqları toplayıb saxlayır, çimərlikləri qoruyur və s. Bir qayda olaraq, üst çıxıntısı dənizsəviyyəsindən 0,5–1 m aşağıda yerləşən sualtı dalğaqıranlar tətbiq edilir. Əsasən, daş və beton bloklardan düzəldilir.
İstinadlar
- Dalğaqıran// Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). — VI cild. Bakı, 2009. — Səh.: 254.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dalgaqiran brekvater port akvatoriyasi deniz gol su hovzeleri ve s nin sahilboyu hissesini dalgalardan kulek dalgalarindan ve axinlardan muhafize eden hidrotexniki qurgu Dalgaqiranlar daha tehlukesiz limanlar yaradir lakin hem de sahil boyunca olan cokuntuleri de aradan qaldira bilir HaqqindaDalgaqiran dalgalardaki enerjini sondurur ve ya dalgalar ondan eks olunaraq geri qayidir NovleriTeyinatina ve konstruktiv elametlerine gore hududlayici qoruyucu ve sahil qoruyan dalgaqiranlar olur Hududlayici dalgaqiran liman akvatoriyasinin girisinde sahile toxunmayan hissede yerlesdirilir Bele dalgaqiranlar butov saquli ve ya maili profilli elece de qarisiq tipli aciq su buraxmaq ucun desikleri olan uzen pnevmatik ve hidravlik novlere ayrilir Gemicilik isleri dalgaqiranin bir ve ya her iki terefinden yerine yetirile biler Saquli profilli butov dalgaqiranlar qra vitasiyali ve yortacli olur Qravitasiyali dalgaqiran Qravitasiyali dalgaqiran beton bloklardan 400 t adek yaxud das esas uzerinde qurulmus boyuk diametrli ortuklerden qabiq konstruksiyalardan duzeldilir Yortac tipli dalgaqiran iki cergeli yaxud ozekli konstruksiya qruntla doldurulub berkidilmis yortac ve ya spuntdan qurulur Maili profilli butov dalgaqiranlar yamaclari berkidilmis ve ya berkidilmemis torpaq damba novlerine ayrilir Qarisiq tipli dalgaqiranlar Qarisiq tipli dalgaqiranlarin asagi hissesi daslardan duzeldilmis hundur yataqdan yuxari hissesi ise muxtelif konstruksiyali saquli divardan ibaretdir Aciq dalgaqiranlarda dalgalarin tesir zonasinda yerlesdirilmis dayaqlara ve ya yortac sirasina direnen soykenen dalgadan muhafize ekranlari olur Uzen dalgaqiranlarda dalgasondurucu kimi lovberarxasi pontonlar yaxud basqa vasiteler divarlari desikli qutular maili elementleri olan qefesler ve s tetbiq edilir Pnevmatik ve hidravlik dalgaqiranlarda dalgalarin enerjisini sondurmek ucun sualti perforasiyali boru kemerinden tezyiq altinda vurulan sixilmis hava yaxud su sirnagindan istifade edilir Sahilqoruyan dalgaqiranlar sahil xettine paralel yerlesdiril mis aktiv sahilberkitme qurgularina aiddir Onlar dalga enerjisini sondurmekle yanasi suyun getirdiyi gelme torpaqlari toplayib saxlayir cimerlikleri qoruyur ve s Bir qayda olaraq ust cixintisi denizseviyyesinden 0 5 1 m asagida yerlesen sualti dalgaqiranlar tetbiq edilir Esasen das ve beton bloklardan duzeldilir IstinadlarDalgaqiran Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde VI cild Baki 2009 Seh 254