Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dəvəli, Ararat — İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında, indiki Vedi (Ararat) rayonunda kənd.1728-ci ildən mə'lumdur
| Kənd | |
| Dəvəli | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Ermənistan |
| Region | Vedibasar mahalı |
| Rayon | Vedi rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1828 |
| Mərkəzin hündürlüyü | 856 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Rayon mərkəzindən 14 km məsafədə, Vedibasar çayından axan arxın yanında yerləşir. "İrəvan əyalətinin icmal dəftəri"ndə, Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. 1828–1829-cu illərdə kəndə İrandan gəlmə ermənilər yerləşdirildikdən sonra əhali qarışıq yaşamışdır. 1975-ci ildə kənd Ararat adlandırılmışdır.
Toponimi
Toponim qacarların bir boyu olan dəvəli etnonimi əsasında əmələ gəlmiş etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 3.l.1935-ci il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Ararat qoyulmuşdur. XVII əsrin əvvəllərinə aid ermənicə mənbədə Davalonots kimi qeyd olunmuşdur. Ehtimal ki, orta əsrlərdə Anadoluda mövcud olmuş Dəvəlu bölgəsindən gəlmiş ailələrin özləri ilə gətirdikləri addır. 1588-ci ilə aid mənbədə Azərbaycanda qışı Qarabağda keçirən bir el də Davilu adlanırdı.
Əhalisi
1828-ci ilədək burada yalnız azərbaycanlılar yaşamışdır. 1828-ci il Türkmənçay müqayiləsinə əsasən 1828-ci illərdə İranın Maku və Salmas mahallarının Aslanik, Dirişik və Zevaqyuğ kəndlərindən köçürülən ermənilər Dəvəlidə yerləşdirilmişdir. 1831-ci ilin kameral təsvirində Vedibasar mahalında 574 müsəlman, cəmi 2 yerli və işğaldan sonra İrandan köçürülmüş 200 erməni ailəsi qeydə alınmışdır. Amma 574 ailə müsəlmanların sayını real əks etdirmir, çünki yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, əhalinin xeyli hissəsi hərbi əməliyyatlar gedən ərazilərdən uzaqlaşmış və yalnız 1834-cü ildən sonra geri qayıtmağa başlamışdılar. 2 yerli erməni ailəsi Böyük Vedi kəndində qeydə alınmışdır, İrandan köçürülən erməni ailələrindən 1 ailə Xorvirab, 101 ailə Dəvəli, 98 ailə isə Böyük Vedi kəndində məskunlaşdırılmışdı. Kənddə 1831-ci ildə 2 tatar ailəsi 11 kişi, 17 qadın 28 nəfər azərbaycanlı, 633 erməni, İrandan köçürülmüş 101 erməni ailəsi, 1873-cü ildə 207 nəfər azərbaycanlı, 1760 erməni, 1886-cı ildə 263 nəfər azərbaycanlı, 1975 erməni, 1897-ci ildə 686 nəfər azərbaycanlı, 2650 erməni yaşamışdır. 1918–1919-cu illərdə azərbaycanlılar ermənilər tərəfindən qırğınlarla tarixi-etnik torpaqlarından qovulmuşdur. 1922-ci ildə kənddə ermənilərlə yanaşı 3 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır. 1988-ci ildə Azərbaycanlı əhalisi qovulmuşdur. Sonralar azərbaycanlılar kənddən çıxarılmış və kənddə yalnız ermənilər qalmışdır. İndi burada təkcə ermənilər yaşayır.
-
![image]()
Dəvəli 1856 ci il -
![image]()
İrəvan qəzası, Dəvəli
İstinadlar
- Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
- İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri" 2015-07-21 at the Wayback Machine, Bakı, "Elm", 2002.
- Basbakanlik Arsivi. Qapu tahrir defterleri. № 808. 1728-ye tarihi. Revan ey-aleti Defteri.
- Budaqov B.Ə. ERmənistanın Azərbaycan mənşəli coğrafi adları. "Didərginlər" məcmuəsi. Bakı, 1990.
- Будагов, Б. Ә.; Гејбуллајев, Г. Ә. Дәвәли // Ермәнистанда Азәрбајҹан мәншәли топонимләрин изаһлы лүғәти. Бакы: Оғуз ели. 1998. 452 с.
- İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, "Elm", 1996. s.51
- Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карт Кавказского края, Тифлис, Типография К.П.Казловского, 1913. s.72
- Шопен И. Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ее присоединения к Российской империи. Спб., 1852.
- 394, s.44–45
- Симеон Ереванци. Джамбр. Перевод С.С.Малхасянца. М., 1958.
- Мамедова Фарида. О некоторых вопросах исторической географии Албании I в. до н. э. — VIII в. "Историческая география Азербайджана". Баку, 1987.
- Hüseynzadə Ə. Şəki coğrafi adının mənşəyi. S.M.Kirov adına ADU-nun "Elmi əsərləri", 1974, № 8.
- Шопен И., Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ея присоединения к Российской империи 2016-03-06 at the Wayback Machine, СПб, Типография императорский Академии Наук, 1852. s.555–558
- 4Сборник сведений о Кавказе. Т.5.Списки населенных месть Кавказского края. Ч.1. Тифлис:1879. Эриванская губерния.
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2020-11-29 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-11-22.
- erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831–1931) 2020-09-24 at the Wayback Machine. Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931). Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство "Мелконян фонд", 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: "Melkonyan fond" nəşriyyatı, 1932. s.86–87, 154–155
- erm. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831–1931) 2020-09-24 at the Wayback Machine. Հեղինակ: Զավեն Կորկոտյան. Յերեվան: Մելքոնյան ֆոնդի հրատ, 1932.; rus. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931). Автор: Завен Коркотян. Ереван: Издательство "Мелконян фонд", 1932.; azərb. Son yüzildə Sovet Ermənistanının əhalisi (1831–1931). Müəllif: Zaven Korkotyan. İrəvan: "Melkonyan fond" nəşriyyatı, 1932. s.154–155
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Develi Bu adin diger istifade formalari ucun bax Ararat Develi Ararat Irevan quberniyasinin Irevan qezasinda indiki Vedi Ararat rayonunda kend 1728 ci ilden me lumdurKendDeveli39 49 49 sm e 44 42 09 s u Olke ErmenistanRegion Vedibasar mahaliRayon Vedi rayonuTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1828Merkezin hundurluyu 856 mSaat qursagi UTC 4EhalisiEhalisi 7 609 nef 2011 Resmi dili ermeni diliDeveli Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiRayon merkezinden 14 km mesafede Vedibasar cayindan axan arxin yaninda yerlesir Irevan eyaletinin icmal defteri nde Qafqazin 5 verstlik xeritesinde qeyd edilmisdir 1828 1829 cu illerde kende Irandan gelme ermeniler yerlesdirildikden sonra ehali qarisiq yasamisdir 1975 ci ilde kend Ararat adlandirilmisdir ToponimiToponim qacarlarin bir boyu olan develi etnonimi esasinda emele gelmis etnotoponimdir Qurulusca sade toponimdir Ermenistan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin 3 l 1935 ci il fermani ile kendin adi deyisdirilib Ararat qoyulmusdur XVII esrin evvellerine aid ermenice menbede Davalonots kimi qeyd olunmusdur Ehtimal ki orta esrlerde Anadoluda movcud olmus Develu bolgesinden gelmis ailelerin ozleri ile getirdikleri addir 1588 ci ile aid menbede Azerbaycanda qisi Qarabagda keciren bir el de Davilu adlanirdi Ehalisi1828 ci iledek burada yalniz azerbaycanlilar yasamisdir 1828 ci il Turkmencay muqayilesine esasen 1828 ci illerde Iranin Maku ve Salmas mahallarinin Aslanik Dirisik ve Zevaqyug kendlerinden kocurulen ermeniler Develide yerlesdirilmisdir 1831 ci ilin kameral tesvirinde Vedibasar mahalinda 574 muselman cemi 2 yerli ve isgaldan sonra Irandan kocurulmus 200 ermeni ailesi qeyde alinmisdir Amma 574 aile muselmanlarin sayini real eks etdirmir cunki yuxarida qeyd etdiyimiz kimi ehalinin xeyli hissesi herbi emeliyyatlar geden erazilerden uzaqlasmis ve yalniz 1834 cu ilden sonra geri qayitmaga baslamisdilar 2 yerli ermeni ailesi Boyuk Vedi kendinde qeyde alinmisdir Irandan kocurulen ermeni ailelerinden 1 aile Xorvirab 101 aile Develi 98 aile ise Boyuk Vedi kendinde meskunlasdirilmisdi Kendde 1831 ci ilde 2 tatar ailesi 11 kisi 17 qadin 28 nefer azerbaycanli 633 ermeni Irandan kocurulmus 101 ermeni ailesi 1873 cu ilde 207 nefer azerbaycanli 1760 ermeni 1886 ci ilde 263 nefer azerbaycanli 1975 ermeni 1897 ci ilde 686 nefer azerbaycanli 2650 ermeni yasamisdir 1918 1919 cu illerde azerbaycanlilar ermeniler terefinden qirginlarla tarixi etnik torpaqlarindan qovulmusdur 1922 ci ilde kendde ermenilerle yanasi 3 nefer azerbaycanli yasamisdir 1988 ci ilde Azerbaycanli ehalisi qovulmusdur Sonralar azerbaycanlilar kendden cixarilmis ve kendde yalniz ermeniler qalmisdir Indi burada tekce ermeniler yasayir Develi 1856 ci il Irevan qezasi DeveliIstinadlarՀայաստանի 2011 թ մարդահամարի արդյունքները erm Ibrahim Bayramov Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri 2015 07 21 at the Wayback Machine Baki Elm 2002 ISBN 5 8066 1452 2 Basbakanlik Arsivi Qapu tahrir defterleri 808 1728 ye tarihi Revan ey aleti Defteri Budaqov B E ERmenistanin Azerbaycan menseli cografi adlari Diderginler mecmuesi Baki 1990 Budagov B Ә Geјbullaјev G Ә Dәvәli Ermәnistanda Azәrbaјҹan mәnshәli toponimlәrin izaһly lүgәti Baky Oguz eli 1998 452 s Irevan eyaletinin icmal defteri arasdirma tercume qeyd ve elavelerin muellifleri Z Bunyatov ve H Memmedov Qaramanli Baki Elm 1996 s 51 Pagirev D D Alfavitnyj ukazatel k pyativerstnoj kart Kavkazskogo kraya Tiflis Tipografiya K P Kazlovskogo 1913 s 72 Shopen I Istoricheskij pamyatnik sostoyaniya Armyanskoj oblasti v epohu ee prisoedineniya k Rossijskoj imperii Spb 1852 394 s 44 45 Simeon Erevanci Dzhambr Perevod S S Malhasyanca M 1958 Mamedova Farida O nekotoryh voprosah istoricheskoj geografii Albanii I v do n e VIII v Istoricheskaya geografiya Azerbajdzhana Baku 1987 Huseynzade E Seki cografi adinin menseyi S M Kirov adina ADU nun Elmi eserleri 1974 8 Shopen I Istoricheskij pamyatnik sostoyaniya Armyanskoj oblasti v epohu eya prisoedineniya k Rossijskoj imperii 2016 03 06 at the Wayback Machine SPb Tipografiya imperatorskij Akademii Nauk 1852 s 555 558 4Sbornik svedenij o Kavkaze T 5 Spiski naselennyh mest Kavkazskogo kraya Ch 1 Tiflis 1879 Erivanskaya guberniya Arxivlenmis suret PDF 2020 11 29 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 11 22 erm Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում 1831 1931 2020 09 24 at the Wayback Machine Հեղինակ Զավեն Կորկոտյան Յերեվան Մելքոնյան ֆոնդի հրատ 1932 rus Naselenie Sovetskoj Armenii za poslednie sto let 1831 1931 Avtor Zaven Korkotyan Erevan Izdatelstvo Melkonyan fond 1932 azerb Son yuzilde Sovet Ermenistaninin ehalisi 1831 1931 Muellif Zaven Korkotyan Irevan Melkonyan fond nesriyyati 1932 s 86 87 154 155 erm Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում 1831 1931 2020 09 24 at the Wayback Machine Հեղինակ Զավեն Կորկոտյան Յերեվան Մելքոնյան ֆոնդի հրատ 1932 rus Naselenie Sovetskoj Armenii za poslednie sto let 1831 1931 Avtor Zaven Korkotyan Erevan Izdatelstvo Melkonyan fond 1932 azerb Son yuzilde Sovet Ermenistaninin ehalisi 1831 1931 Muellif Zaven Korkotyan Irevan Melkonyan fond nesriyyati 1932 s 154 155