Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cinsi çoxalma — əksər eukariotlarda qamet hüceyrələrindən yeni orqanizmlərin inkişafı ilə əlaqədar olan proses (birhüceyrəli eukariotlarda konjuqasiya zamanı cinsiyyət hüceyrələrinin funksiyalarını cinsi nüvələr yerinə yetirir).
Cinsi yolla çoxalmış ilk orqanizmlər Mesoproterozoyun Sten dövrünə aiddir. 2017-ci ildə paleontoloqlar cinsi çoxalmanın hələ 550 milyon il əvvəl mövcud olduğuna dair sübutlar tapıblar. Qazıntılar Kanadanın Nyufaundlend adasının ərazisində aparılmışdı .
Qamet hüceyrələrinin formalaşması, bir qayda olaraq, orqanizmin bəzi mərhələsində meyozun baş verməsi ilə əlaqələndirilir. Əksər hallarda cinsi çoxalma qamet hüceyrələrinin və ya qametlərin birləşməsi ilə müşayiət olunur və qametlərə nisbətən ikiqat (diploid) xromosom dəsti bərpa olunur. Eukariotik orqanizmlərin sistematik mövqeyindən asılı olaraq cinsi çoxalmanın özünəməxsus xüsusiyyətləri vardır, lakin, bir qayda olaraq, iki ana orqanizmindən olan genetik materialın birləşməsinə imkan verir və valideyndə tapılmayan xüsusiyyətlərin birləşməsinə malik nəsil əldə etməyə imkan verir. Orqanizmlər həm ikievli, həm də hermafrodit ola bilər (bitkilərdə belə bitkilər monoevli adlanır) və hermafroditlər eyni zamanda kişi və dişi reproduktiv orqanlara malik ola bilər (sinxron hermafroditizm) və ya həyat dövrünün müxtəlif mərhələlərində cinsi xüsusiyyətləri dəyişə bilər (dixoqamiya və ya ardıcıl hermafroditizm, bir çox çiçəkli bitkilərə, bəzi balıqlara və qarınayaqlılara xas olan). İki evli bitkilər iki evli bitkilər adlanır, yəni bir bitkidə yalnız erkək çiçəklər (erkəkcikli) və ya dişi çiçəklər (dişicik ilə) yetişə bilər, bu , çarpaz tozlanmanın lehinə özünü tozlandırmanın ən radikal yoludur.
Cinsi çoxalma nəticəsində əldə edilən nəsillərdə genetik materialın birləşməsinin effektivliyi aşağıdakılarla asanlaşdırılır:
- iki qametin təsadüfi görüşü;
- meyoz zamanı homoloji xromosomların bölünmə qütblərinə təsadüfi düzülmə və divergensiya;
- homoloji xromosomlar arasında krossinqover .
Cinsi çoxalmanın bu forması partenogenez kimi qametlərin birləşməsini əhatə etmir. Lakin orqanizm reproduktiv hüceyrədən (yumurta hüceyrəsi və ya oosit) inkişaf etdiyi üçün partenogenez hələ də cinsi çoxalma hesab olunur.
İstinadlar
- Nature Publishing Group: Error Page
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cinsi coxalma ekser eukariotlarda qamet huceyrelerinden yeni orqanizmlerin inkisafi ile elaqedar olan proses birhuceyreli eukariotlarda konjuqasiya zamani cinsiyyet huceyrelerinin funksiyalarini cinsi nuveler yerine yetirir Cinsi yolla coxalmis ilk orqanizmler Mesoproterozoyun Sten dovrune aiddir 2017 ci ilde paleontoloqlar cinsi coxalmanin hele 550 milyon il evvel movcud olduguna dair subutlar tapiblar Qazintilar Kanadanin Nyufaundlend adasinin erazisinde aparilmisdi Qamet huceyrelerinin formalasmasi bir qayda olaraq orqanizmin bezi merhelesinde meyozun bas vermesi ile elaqelendirilir Ekser hallarda cinsi coxalma qamet huceyrelerinin ve ya qametlerin birlesmesi ile musayiet olunur ve qametlere nisbeten ikiqat diploid xromosom desti berpa olunur Eukariotik orqanizmlerin sistematik movqeyinden asili olaraq cinsi coxalmanin ozunemexsus xususiyyetleri vardir lakin bir qayda olaraq iki ana orqanizminden olan genetik materialin birlesmesine imkan verir ve valideynde tapilmayan xususiyyetlerin birlesmesine malik nesil elde etmeye imkan verir Orqanizmler hem ikievli hem de hermafrodit ola biler bitkilerde bele bitkiler monoevli adlanir ve hermafroditler eyni zamanda kisi ve disi reproduktiv orqanlara malik ola biler sinxron hermafroditizm ve ya heyat dovrunun muxtelif merhelelerinde cinsi xususiyyetleri deyise biler dixoqamiya ve ya ardicil hermafroditizm bir cox cicekli bitkilere bezi baliqlara ve qarinayaqlilara xas olan Iki evli bitkiler iki evli bitkiler adlanir yeni bir bitkide yalniz erkek cicekler erkekcikli ve ya disi cicekler disicik ile yetise biler bu carpaz tozlanmanin lehine ozunu tozlandirmanin en radikal yoludur Cinsi coxalma neticesinde elde edilen nesillerde genetik materialin birlesmesinin effektivliyi asagidakilarla asanlasdirilir iki qametin tesadufi gorusu meyoz zamani homoloji xromosomlarin bolunme qutblerine tesadufi duzulme ve divergensiya homoloji xromosomlar arasinda krossinqover Cinsi coxalmanin bu formasi partenogenez kimi qametlerin birlesmesini ehate etmir Lakin orqanizm reproduktiv huceyreden yumurta huceyresi ve ya oosit inkisaf etdiyi ucun partenogenez hele de cinsi coxalma hesab olunur IstinadlarNature Publishing Group Error Page