Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalə . |
Ceronimo (ing. Geronimo: Goyaałé [kòjàːɬɛ́] "əsnəyən"; 16 iyun 1829, Hila çayı[d] – 17 fevral 1909, Fort Sill[d], Oklahoma) — dövründə Apaçilərin torpaqlarında geniş məskunlaşdıqları üçün Birləşmiş Ştatlara və Meksikaya qarşı mübarizə aparan görkəmli apaçi lideridir. 1886-cı ildə ABŞ ordusuna təslim olmuşdur. "Ceronimo" adını ona Meksika hərbçiləri ilə döyüşdə vermişdilər.
| Ceronimo | |
|---|---|
| Goyaałé | |
 | |
| Doğum tarixi | 16 iyun 1829 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 17 fevral 1909(79 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | ağciyər iltihabı |
| Fəaliyyəti | hərbi lider[d] |
| Fəaliyyət illəri | 1858-ci ildən |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1858-ci ildə Meksika əsgərləri onun anası, arvadı və üç uşağını öldürdükdən sonra, Ceronimo intiqam almaq üçün meksikalılara qarşı hücumlara qoşuldu. Döyüş başçısı olduğu dövrdə Meksika vilayətlərinə, daha sonra, Arizona, Yeni Meksika və Texasa, yəni amerikanların yerləşdiyi bölgələrə hücum çağırışları etməsi ilə məşhur idi.
1886-cı ildə uzun axtarışlardan sonra Ceronimo ABŞ hökumətinə təslim oldu. Qoca vaxtında müharibə məhbusu olduğu üçün Ceronimo məşhurlaşdı, lakin heç vaxt doğulduğu torpağa getməsinə icazə verilmədi. Daha sonra o, təslim olduğu üçün peşman oldu və onun şərtlərinə məhəl qoyulmadığını iddia etdi. Ceronimo 1909-cu ildə Oklahomada sətəlcəmdən vəfat etdi.
Bioqrafiya
Qoyatlay (Ceronimo) Meksikanın tərkibinə daxil olan indiki Arizona ərazisində, Hila çayı yaxınlığında, bedonko qəbiləsində dünyaya gəlmişdir.
Onun təxəllüsünün mənşəyi bəlli deyil. Bəziləri hesab edirlər ki, ad, Ceronimonun düşmənləri olan meksikalı döyüşçülərin döyüş zamanı köməyə çağırdıqları Müqəddəs Yeronimdan(qərbdə Cerom kimi deyilir) götürülüb. Başqa versiyaya görə, ticarətçi meksikalılar Qoyatlay adını belə tələffüz edirdilər.
Valideynləri onu apaçi adət-ənəsi ilə böyütmüşdülər. O, çirikaua qəbiləsindən olan qızla evlənmişdi, üç uşağı var idi.
1851-ci ilin 5 martında qəbilənin kişilərinin ticarət üçün şəhərə getdikləri vaxt, Sonora ştatından olan 400 meksikalı əsgərlərdən bir heyət Xose Mariya Karraskonun başçılığı ilə Ceronimonun Hanos yaxınlığındakı düşərgəsinə hücum etdi. Qəbilənin başçısı Qoyaltayı kömək üçün göndərdi. Bundan sonra o, döyüş başçısı oldu.
Meksikalı və amerikalı əsgərlərlə döyüşdə döyüşçü sayı həmişə az olan Ceronimo 1858-1886-cı illərdə göstədiyi cəsarət və amansızlığı ilə tanınır. Hərbi karyerasının sonunda Ceronimo 38 kişi, qadın və uşaqdan ibarət kiçik dəstəyə başçılıq edirdi. İl boyu 5000 amerikan əsgəri və bir neçə meksika dəstəsi onlarla mübarizə aparırdı. Ceronimonun adamları Amerikanın qərbində Birləşmiş Ştatların nəzarətini tanımaqdan imtina edən sonuncu azad hindi döyüşçülər idi. Mübarizə 4 sentyabr 1886-cı ildə başa çatdı. Ceronimo amerikan general Nolson Maylza təslim olmağa məcbur oldu. 1894-cü ildə Ceronimonu Oklahomaya Fort-Sillə gətirdilər.
Ceronimo 1905-ci ildə Oklahoma ərazisinin Louton təhsil şöbəsinin müdiri S. M. Barettə öz hekayəsini danışmağa razılıq verdi. Berett kitabı çap etmək üçün prezidentə müraciət etmişdi. Ceronimo heç bir suala cavab vermədən istədiyini danışır, istəmədiyini danışmırdı. Berett hekayədə heç bir böyük dəyişiklik etmədiyini iddia edirdi. bu avtobioqrafiyanı Berettin qeydlərini silərək və apaçi olmayanlar üçün başlıq yazaraq yenidən nəşr etdirmişdir.
Ceronimo məşhurlaşmışdı. O, 1904-cü ildə Missuri ştatında keçirilən görünməyə başladı. Lakin ona vətəninə qayıtmaq qadağan olunmuşdu. 1905-ci ildə Ceronimo Teodor Ruzveltin andiçmə mərasimi ilə bağlı keçirilən paradda iştirak etdi. 1909-cu ildə Fort-Silldə sətəlcəmdən vəfat etdi və hindi-apaçilərin dəfn olunduğu yerli qəbristanlıqda dəfn olundu.
Ekranlaşdırma
1962-ci ildə ABŞ-də kinokampaniyası tərəfindən "Ceronimo" filmi ekranlara çıxdı. 1993-cü ildə isə Columbia Pictures kinokampaniyası tərəfindən "Ceronimo:Amerika əfsanəsi" adlı film satışa çıxarılmışdır.
Maraqlı faktlar
"Ceronimo" harayı ABŞ Hava-Desant Ordusunda desant-paraşütçülər tərəfindən təyyarədən tullanan zaman deyilirdi. 1940-cı ildə 501-ci eksperimental hava-desant polkunun Eberxart piyada əsgəri öz yoldaşlarına hindunun adını döyüş harayı kimi deməyi təklif edir. Bir müddət sonra bütün polk təyyarədən desant edərkən "Ceronimo" qışqırırdı. İndi isə bu haray ABŞ Hava-Desant ordusunda ənənəvi xarakter alıb. Bu haray hünəri və qələbəyə inamı bildirir. (rusların "", yaponların "" harayları ilə yaxınlıq təşkil edir)
Britaniya fantastik serialı olan "Doktor Kim" serialında On Birinci həkim "Ceronimo" harayından istifadə etmişdir. Həmçinin eyniadlı filmdə vertolyotdan paraşütlə tullanarkən bu harayı demişdir.
İstinadlar
- Géronimo // Babelio (fr.). 2007.
- Geronimo // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Ceronimo ing Geronimo Goyaale kojaːɬɛ esneyen 16 iyun 1829 Hila cayi d 17 fevral 1909 Fort Sill d Oklahoma dovrunde Apacilerin torpaqlarinda genis meskunlasdiqlari ucun Birlesmis Statlara ve Meksikaya qarsi mubarize aparan gorkemli apaci lideridir 1886 ci ilde ABS ordusuna teslim olmusdur Ceronimo adini ona Meksika herbcileri ile doyusde vermisdiler CeronimoGoyaaleDogum tarixi 16 iyun 1829 1829 06 16 Dogum yeri Hila cayi d Vefat tarixi 17 fevral 1909 1909 02 17 79 yasinda Vefat yeri Fort Sill d Komanci d Oklahoma ABSVefat sebebi agciyer iltihabiFealiyyeti herbi lider d Fealiyyet illeri 1858 ci ilden Vikianbarda elaqeli mediafayllar 1858 ci ilde Meksika esgerleri onun anasi arvadi ve uc usagini oldurdukden sonra Ceronimo intiqam almaq ucun meksikalilara qarsi hucumlara qosuldu Doyus bascisi oldugu dovrde Meksika vilayetlerine daha sonra Arizona Yeni Meksika ve Texasa yeni amerikanlarin yerlesdiyi bolgelere hucum cagirislari etmesi ile meshur idi 1886 ci ilde uzun axtarislardan sonra Ceronimo ABS hokumetine teslim oldu Qoca vaxtinda muharibe mehbusu oldugu ucun Ceronimo meshurlasdi lakin hec vaxt doguldugu torpaga getmesine icaze verilmedi Daha sonra o teslim oldugu ucun pesman oldu ve onun sertlerine mehel qoyulmadigini iddia etdi Ceronimo 1909 cu ilde Oklahomada setelcemden vefat etdi BioqrafiyaQoyatlay Ceronimo Meksikanin terkibine daxil olan indiki Arizona erazisinde Hila cayi yaxinliginda bedonko qebilesinde dunyaya gelmisdir Onun texellusunun menseyi belli deyil Bezileri hesab edirler ki ad Ceronimonun dusmenleri olan meksikali doyusculerin doyus zamani komeye cagirdiqlari Muqeddes Yeronimdan qerbde Cerom kimi deyilir goturulub Basqa versiyaya gore ticaretci meksikalilar Qoyatlay adini bele teleffuz edirdiler Valideynleri onu apaci adet enesi ile boyutmusduler O cirikaua qebilesinden olan qizla evlenmisdi uc usagi var idi 1851 ci ilin 5 martinda qebilenin kisilerinin ticaret ucun sehere getdikleri vaxt Sonora statindan olan 400 meksikali esgerlerden bir heyet Xose Mariya Karraskonun basciligi ile Ceronimonun Hanos yaxinligindaki dusergesine hucum etdi Qebilenin bascisi Qoyaltayi komek ucun gonderdi Bundan sonra o doyus bascisi oldu 1886 ci ilde Ceronimo sagda simali Meksikada davamcilarindan ibaret kicik deste ile Meksikali ve amerikali esgerlerle doyusde doyuscu sayi hemise az olan Ceronimo 1858 1886 ci illerde gostediyi cesaret ve amansizligi ile taninir Herbi karyerasinin sonunda Ceronimo 38 kisi qadin ve usaqdan ibaret kicik desteye basciliq edirdi Il boyu 5000 amerikan esgeri ve bir nece meksika destesi onlarla mubarize aparirdi Ceronimonun adamlari Amerikanin qerbinde Birlesmis Statlarin nezaretini tanimaqdan imtina eden sonuncu azad hindi doyusculer idi Mubarize 4 sentyabr 1886 ci ilde basa catdi Ceronimo amerikan general Nolson Maylza teslim olmaga mecbur oldu 1894 cu ilde Ceronimonu Oklahomaya Fort Sille getirdiler Ceronimo 1905 ci ilde Oklahoma erazisinin Louton tehsil sobesinin mudiri S M Barette oz hekayesini danismaga raziliq verdi Berett kitabi cap etmek ucun prezidente muraciet etmisdi Ceronimo hec bir suala cavab vermeden istediyini danisir istemediyini danismirdi Berett hekayede hec bir boyuk deyisiklik etmediyini iddia edirdi bu avtobioqrafiyani Berettin qeydlerini silerek ve apaci olmayanlar ucun basliq yazaraq yeniden nesr etdirmisdir Ceronimo meshurlasmisdi O 1904 cu ilde Missuri statinda kecirilen gorunmeye basladi Lakin ona vetenine qayitmaq qadagan olunmusdu 1905 ci ilde Ceronimo Teodor Ruzveltin andicme merasimi ile bagli kecirilen paradda istirak etdi 1909 cu ilde Fort Sillde setelcemden vefat etdi ve hindi apacilerin defn olundugu yerli qebristanliqda defn olundu Ekranlasdirma1962 ci ilde ABS de kinokampaniyasi terefinden Ceronimo filmi ekranlara cixdi 1993 cu ilde ise Columbia Pictures kinokampaniyasi terefinden Ceronimo Amerika efsanesi adli film satisa cixarilmisdir Maraqli faktlar Ceronimo harayi ABS Hava Desant Ordusunda desant parasutculer terefinden teyyareden tullanan zaman deyilirdi 1940 ci ilde 501 ci eksperimental hava desant polkunun Eberxart piyada esgeri oz yoldaslarina hindunun adini doyus harayi kimi demeyi teklif edir Bir muddet sonra butun polk teyyareden desant ederken Ceronimo qisqirirdi Indi ise bu haray ABS Hava Desant ordusunda enenevi xarakter alib Bu haray huneri ve qelebeye inami bildirir ruslarin yaponlarin haraylari ile yaxinliq teskil edir Britaniya fantastik seriali olan Doktor Kim serialinda On Birinci hekim Ceronimo harayindan istifade etmisdir Hemcinin eyniadli filmde vertolyotdan parasutle tullanarken bu harayi demisdir IstinadlarGeronimo Babelio fr 2007 Geronimo Brockhauz Ensiklopediyasi alm Xarici kecidler 1 2