Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bəzz qalası — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Qaradağ vilayətindəki 3 km cənub-qərbdə yerləşən qala.
| Bəzz qalası | |
|---|---|
| قلعه بابک | |
 | |
 | |
| Ölkə |  İran |
| Yerləşir | Qaradağ vilayəti, Kəleybər |
| Aidiyyatı | Xürrəmilər hərəkatı |
| Tikilmə tarixi | VIII əsr |
| Vəziyyəti | xarabalıqları qalıb |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Xürrəmilər hərəkatının rəhbəri Babəkin əsas sığınacaqlarından biri olduğu üçün xalq arasında daha çox Babək qalası kimi tanınır. Qala strateji cəhətdən mükəmməl ərazidə, dəniz səviyyəsindən 2300–2600 metr yüksəklikdə yerləşir. Qalanın ətrafını 400–600 metr dərinlikdə dərələr əhatə edir.
Ərəb coğrafiyaşünası Əbu Duləf (X əsr) yazır: "Bəzz qalası Babək Xürrəminin əsas sığınacağıdır. Qalada qırmızı geyimli adamlar dolaşır və qalaya qırmızı bayraqlar sancılıb".
Bəzz qalası ərazisində aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı Bizans İmperiyası və Azərbaycan Atabəyləri dövlətinə aid sikkələr tapılıb. Qala divarlarının hər dörd küncündə yarımdairəvi gözətçi məntəqələri var. Həmçinin qala ərazisindən təndirlər, çıraqlar, gil qablar, silahlar və digər əşyalar tapılmışdır. Hazırda hər il Babəkin doğum günündə Güney Azərbaycan Milli Oyanış Hərəkatı təşkilatının rəhbərliyi ilə güneyli qardaşlarımız qalaya yürüş keçirərək xalq qəhrəmanını yad edirlər.
Bəzz qalası haqqında elmi araşdırmalar, məqalələr və s. mövcuddur. Tahir Navahı "Bəzz qalası" adlı Azərbaycanın ilk dini-bədii romanını yazıb. Bəzz qalasına dair akademik Ziya Bünyadovun elmi araşdırmaları var. Tədqiqatçı E. Rayt (E. M. Wright) öz elmi məqaləsində (Babak of Badhdh and al-Afshin during the years A. D. 816–841.) Bəzz qala-şəhərini Xürrəmilər hərəkatının Azərbaycandakı mərkəzi hesab edir. Ət-Təbəri isə öz əsərində yazır ki, Bəzz qalası "Babəkin şəhər və vilayəti" olub. Əl-Biruni yazır ki, "Bəzz – Babək əl-Xürrəminin ölkəsidir".
Bəzz qalası xürrəmilərin rəhbərlərindən olan xırda feodal Cavidana mənsub idi. Bəzz qalası üsyançı xürrəmilərin mərkəzi idi. Cavidanın vəfatından sonra xürrəmilər hərəkatına Babək başçılıq etmişdir. Ərəblər 837-ci ildə sərkərdə Afşinin başçılığı ilə Bəzz qalasını mühasirəyə almışdılar. 837-ci il avqustun 26-da Bəzz yaxınlığında döyüş oldu və bu, orta əsrlər tarixinin ən qanlı savaşlarından birinə çevrildi. Bu savaşda ərəblər 100 min, xürrəmilər isə 80 min nəfər döyüşçü itirdilər. Çətinliklə də olsa, ərəblər qalanı tuta bildilər və 8 min nəfərə qədər mühafizəçini əsir götürdülər. Babəkin ailə üzvləri və yaxın qohumları da əsirlər arasında olmuşdur.
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2020-09-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-14.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-07-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-14.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-07-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-14.
- Буниятов З. O местонахождении средневековых городов-крепостей Базз и Шеки. КСИНА АН СССР. М., 1961. Вып. 47. с. 89–93.
- Буниятов З. О локализации города-крепости Базз. Извлечения АН Азерб. ССР., сер. общ. наук, 1959, № 5.
Xarici keçidlər
- Bəzz qalasına yürüş (2003) – You Tube-da
- Babək qalası (Kəleybər) – You Tube-da (1-ci video, GünAz TV)
- Babək qalası (Kəleybər) – You Tube-da (2-ci video, GünAz TV)
- Babək qalası (Kəleybər) – You Tube-da (3-cü video, GünAz TV)
- Babək (film, 1979) – You Tube-da
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bezz qalasi Iranin Serqi Azerbaycan ostaninin Qaradag vilayetindeki 3 km cenub qerbde yerlesen qala Bezz qalasiقلعه بابک38 50 13 sm e 46 58 50 s u Olke IranYerlesir Qaradag vilayeti KeleyberAidiyyati Xurremiler herekatiTikilme tarixi VIII esrVeziyyeti xarabaliqlari qalibBezz qalasi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Xurremiler herekatinin rehberi Babekin esas siginacaqlarindan biri oldugu ucun xalq arasinda daha cox Babek qalasi kimi taninir Qala strateji cehetden mukemmel erazide deniz seviyyesinden 2300 2600 metr yukseklikde yerlesir Qalanin etrafini 400 600 metr derinlikde dereler ehate edir Bezz qalasi Ereb cografiyasunasi Ebu Dulef X esr yazir Bezz qalasi Babek Xurreminin esas siginacagidir Qalada qirmizi geyimli adamlar dolasir ve qalaya qirmizi bayraqlar sancilib Bezz qalasi erazisinde aparilan arxeoloji qazintilar zamani Bizans Imperiyasi ve Azerbaycan Atabeyleri dovletine aid sikkeler tapilib Qala divarlarinin her dord kuncunde yarimdairevi gozetci menteqeleri var Hemcinin qala erazisinden tendirler ciraqlar gil qablar silahlar ve diger esyalar tapilmisdir Hazirda her il Babekin dogum gununde Guney Azerbaycan Milli Oyanis Herekati teskilatinin rehberliyi ile guneyli qardaslarimiz qalaya yurus kecirerek xalq qehremanini yad edirler Bezz qalasi haqqinda elmi arasdirmalar meqaleler ve s movcuddur Tahir Navahi Bezz qalasi adli Azerbaycanin ilk dini bedii romanini yazib Bezz qalasina dair akademik Ziya Bunyadovun elmi arasdirmalari var Tedqiqatci E Rayt E M Wright oz elmi meqalesinde Babak of Badhdh and al Afshin during the years A D 816 841 Bezz qala seherini Xurremiler herekatinin Azerbaycandaki merkezi hesab edir Et Teberi ise oz eserinde yazir ki Bezz qalasi Babekin seher ve vilayeti olub El Biruni yazir ki Bezz Babek el Xurreminin olkesidir Bezz qalasi xurremilerin rehberlerinden olan xirda feodal Cavidana mensub idi Bezz qalasi usyanci xurremilerin merkezi idi Cavidanin vefatindan sonra xurremiler herekatina Babek basciliq etmisdir Erebler 837 ci ilde serkerde Afsinin basciligi ile Bezz qalasini muhasireye almisdilar 837 ci il avqustun 26 da Bezz yaxinliginda doyus oldu ve bu orta esrler tarixinin en qanli savaslarindan birine cevrildi Bu savasda erebler 100 min xurremiler ise 80 min nefer doyuscu itirdiler Cetinlikle de olsa erebler qalani tuta bildiler ve 8 min nefere qeder muhafizecini esir goturduler Babekin aile uzvleri ve yaxin qohumlari da esirler arasinda olmusdur Istinadlar Arxivlenmis suret 2020 09 29 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 14 Arxivlenmis suret 2023 07 04 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 14 Arxivlenmis suret 2022 07 06 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 14 Buniyatov Z O mestonahozhdenii srednevekovyh gorodov krepostej Bazz i Sheki KSINA AN SSSR M 1961 Vyp 47 s 89 93 Buniyatov Z O lokalizacii goroda kreposti Bazz Izvlecheniya AN Azerb SSR ser obsh nauk 1959 5 Xarici kecidlerBezz qalasina yurus 2003 You Tube da Babek qalasi Keleyber You Tube da 1 ci video GunAz TV Babek qalasi Keleyber You Tube da 2 ci video GunAz TV Babek qalasi Keleyber You Tube da 3 cu video GunAz TV Babek film 1979 You Tube daHemcinin baxBabek el Xurremi