Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Buxa Noyon Babay — Buryat mifologiyasının personajlarından biridir.
Bəzi əfsanələrə görə Boxo Muya (Qərb tanrısı oğlu) Boxo Teli (şərq tanrısı oğlu) ilə dava salmış, nəticədə hər ikisi dünyaya düşərək öküzə çevrilmişlər. Boxo Muya boz öküz Buxa Noyon Babaya, Boxo teli isə bəzəkli öküz Tarlan Exen Buxaya çevrilmişdi. Onlar dünyada bir birlərini izləyərək Baykal gölünün ətrafında Tayji xanın mülkündə, bir-birilərilə buynuzlaşmağa başlamışlar. Tayji xanın qızı onları qovmuş, ancaq Buxa Noyon Babayın baxışından və ya böyürməsindən hamilə qalmışdır. Bulaqatların əfsanəsinə görə bu hamiləlikdən bir oğlan olmuş, Buxa Noyon Babay onu öz oğlu kimi qəbul edərək uca dağda yerləşən dəmir beşikdə yedirdərək saxlamışdır. Uşağı olmayan iki şaman qadın Asıxan və Xosıxan Buxa Noyon Babaya xüsusi qurbanvermə mərasimi təşkil edərək, bu uşağı ondan almış və ona Bulaqat Buxa Doroqxo Olokson (Öküz altından tapılmış Bulaqat) adı vermişlər. Bulaqat tayfası onun nəslindən əmələ gəlmişdir.
Exiritlərin əfsanəsinə görə Tayji xanın qızı əkiz oğlanları dünyaya gətirmişdi. Bu oğullardan biri Baykal gölü ətrafında yaşayırdı. Bulaqat böyüyüyb Baykal gölünün ətrafına getdikdə orada əkiz qardaşı ilə qarşılaşmışdır. Şaman qadın Asıxan Buxa Noyon Babayın bu oğlunu da ələ keçirərək adını Exirit qoymuş və exiritlər tayfası ondan törəmişdir.
Boz öküz Buxa Noyon Babayla bəzəkli öküz Tarlan Exen Buxanın mübarizəsi haqqında olan əfsanə folklorçular tərəfindən iki nəslin mücadilıəsi, və ya gecə ilə gündüzün mücadiləsi şəkildə izah edilir. Son halda Buxa Noyon Babay gündüzü, onun rəqibi Tarlan Exen Buxa gecəni təmsil edir. Buryatların şaman panteonunda Buxa Noyon Babay oğludur. Onun oğulları olan edzenlər bir sıra məkanın sahibləridir. Buxa Noyon Babaya ibadət xüsusi məknalrda həyata keçirilirdi. Buryatiyada dövrümüzə onun adı ilə adlanmış iki dağ (bunlardan biri Tunkin, ikincisi isə Zakamenski rayonunda yerləşir) qalmışdır. Lamaizmin yayılması ilə o, Rinçin-xam adı ilə onların panteonuna daxil edildi. Pravoslavlıq bölgəyə gəldikdən sonra Buxa Noyon Babay Müqəddəs Pafnuti ilə eyniləşdirilmişdir. XX əsrədək Buxa Noyon Babay hər üç dində (lamaizm, şamanizm və pravoslavlıqda) ibadət obyekti olaraq qalmağa davam edirdi. O, həmçinin Şimali Monqolustanda da tanınırdı.
Mənbə
- Buxa Noyon Babay. Dünya xalqlarının mifləri. Ensiklopediya (rus.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Buxa Noyon Babay Buryat mifologiyasinin personajlarindan biridir Bezi efsanelere gore Boxo Muya Qerb tanrisi oglu Boxo Teli serq tanrisi oglu ile dava salmis neticede her ikisi dunyaya duserek okuze cevrilmisler Boxo Muya boz okuz Buxa Noyon Babaya Boxo teli ise bezekli okuz Tarlan Exen Buxaya cevrilmisdi Onlar dunyada bir birlerini izleyerek Baykal golunun etrafinda Tayji xanin mulkunde bir birilerile buynuzlasmaga baslamislar Tayji xanin qizi onlari qovmus ancaq Buxa Noyon Babayin baxisindan ve ya boyurmesinden hamile qalmisdir Bulaqatlarin efsanesine gore bu hamilelikden bir oglan olmus Buxa Noyon Babay onu oz oglu kimi qebul ederek uca dagda yerlesen demir besikde yedirderek saxlamisdir Usagi olmayan iki saman qadin Asixan ve Xosixan Buxa Noyon Babaya xususi qurbanverme merasimi teskil ederek bu usagi ondan almis ve ona Bulaqat Buxa Doroqxo Olokson Okuz altindan tapilmis Bulaqat adi vermisler Bulaqat tayfasi onun neslinden emele gelmisdir Exiritlerin efsanesine gore Tayji xanin qizi ekiz oglanlari dunyaya getirmisdi Bu ogullardan biri Baykal golu etrafinda yasayirdi Bulaqat boyuyuyb Baykal golunun etrafina getdikde orada ekiz qardasi ile qarsilasmisdir Saman qadin Asixan Buxa Noyon Babayin bu oglunu da ele kecirerek adini Exirit qoymus ve exiritler tayfasi ondan toremisdir Boz okuz Buxa Noyon Babayla bezekli okuz Tarlan Exen Buxanin mubarizesi haqqinda olan efsane folklorcular terefinden iki neslin mucadiliesi ve ya gece ile gunduzun mucadilesi sekilde izah edilir Son halda Buxa Noyon Babay gunduzu onun reqibi Tarlan Exen Buxa geceni temsil edir Buryatlarin saman panteonunda Buxa Noyon Babay ogludur Onun ogullari olan edzenler bir sira mekanin sahibleridir Buxa Noyon Babaya ibadet xususi meknalrda heyata kecirilirdi Buryatiyada dovrumuze onun adi ile adlanmis iki dag bunlardan biri Tunkin ikincisi ise Zakamenski rayonunda yerlesir qalmisdir Lamaizmin yayilmasi ile o Rincin xam adi ile onlarin panteonuna daxil edildi Pravoslavliq bolgeye geldikden sonra Buxa Noyon Babay Muqeddes Pafnuti ile eynilesdirilmisdir XX esredek Buxa Noyon Babay her uc dinde lamaizm samanizm ve pravoslavliqda ibadet obyekti olaraq qalmaga davam edirdi O hemcinin Simali Monqolustanda da taninirdi MenbeBuxa Noyon Babay Dunya xalqlarinin mifleri Ensiklopediya rus