Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Burres Frederik Skinner (20 mart 1904[…] – 18 avqust 1990[…], Kembric, Massaçusets) — XX əsr Amerika psixologiya elminin görkəmli nümayəndəsi, Biheviorizmin tanınmış nümayəndələrindən biri olan amerikalı psixoloq.
| Burres Frederik Skinner | |
|---|---|
| ing. Burrhus Frederic Skinner | |
 | |
| Doğum tarixi | 20 mart 1904[…] |
| Vəfat tarixi | 18 avqust 1990[…](86 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | leykoz |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | psixoloq, filosof, ixtiraçı, avtobioqraf[d], universitet müəllimi[d], yazıçı |
| Üzvlüyü |
|
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Frederik Skinner Pensilvaniya ştatında Qreys və Uilyam Skinnerin ailəsində anadan olub. Atası hüquqşünas idi. O, yazıçı olmaq niyyəti ilə Nyu Yorkdakı Hamilton Kollecində İngilis ədəbiyyatı ixtisası üzrə təhsil almışdır. İntelektual xüsusiyyətlərinin yüksək olmasına görə Hamilton kollecində özünü sosial cəhətdən zəif hiss edirdi. Buna görə də yazıçılıq onu qane etmədiyindən elmlə məşğul olmağa başlayır. 1926-cı ildə İngilis ədəbiyyatı üzrə bakalavr dərəcəsi aldıqdan sonra, 1927-ci ildə o, biheviorizmlə tanış olur və Harvard Universitetinə daxil olur. Skinner Harvard Universitetini bitirir və 1931-ci ildə doktorluq dissertasiyası müdafiə edir. Sonrakı beş ili o, Harvard Tibb Məktəbində işləyir və heyvanların sinir sisteminin tədqiqi ilə məşğul olur. 1936-cı ildə Yvonne (Eve) Blue ilə evlənmiş və bu evlilikdən Julia Vargas və Deborah Buzan adlı 2 qızı dünyaya gəlmişdir. Skinner 1990-cı il avqustun 18-də Massaçusets ştatının Kembric şəhərində leykemiyadan vəfat edmişdir.
Fəaliyyəti
O, biheviorizmin yaradıcısı Uotsonun və İ. P. Pavlovun şərti reflekslərin öyrənilməsi ilə bağlı elmi işlərinə maraq göstərir. Bir neçə il Minnesot və İndiana Universitetlərində çalışan Skinner Harvard Universitetinin professoru olur və ömrünün sonunadək bu vəzifədə çalışır. O, eyni zamanda, Milli Elmlər Akademiyasının üzvü seçilir. Elmi fəaliyyəti Skinnerə dünya şöhrəti qazandırır. Lakin yazıçılığa olan həvəsi də keçib getmir. O, yazıçılıqla elmi fəaliyyəti birləşdirir və nəticədə 1949-cu ildə "Uolden-2" romanı nəşr olunur. Romanda onun özünün hazırladığı təlim prinsiplərinə əsaslanan utopik cəmiyyətdən söhbət gedir.
Biheviorizm
Klassik biheviorizmi yeniləşdirməyə çalışan Skinner ilk növbədə insan davranışına bütöv, sistemli şəkildə yanaşmağı vacib sayırdı. Skinner davranışın mahiyyəti və onun idarə olunması yollarını öyrənməyə çalışırdı. Bu mənada o, Uotson və Torndaykın psixi inkişafın sosiogenetik təbiəti ilə bağlı ideyalarını tamamilə qəbul edirdi. Yəni Skinner də onlar kimi hesab edirdi ki, inkişaf öyrənmədir və xarici stimullarla şərtlənir. Lakin bununla yanaşı, Skinner məqsədyönlü təlim və davranışın idarə olunması metodlarını hazırlayır. Elə buna görə də Skinneri davranışın korreksiyası və müxtəlif təlim proqramları hazırlayan ən görkəmli psixoloq hesab edirlər.
Operativ davranış
Davranışın xüsusi növünü – operativ davranışı müəyyənləşdirmişdir. Skinner hesab edirdi ki, insan psixikası müxtəlif növ və müxtəlif çətinlik dərəcəsi olan reflekslərdən ibarətdir. O, reflekslərin formalaşması ilə bağlı öz ideyalarını Pavlovun nəzəriyyəsi ilə müqayisə edərək göstərir ki, bu nəzəriyyələr arasında böyük fərq var. Skinner Pavlovun şərti reflekslərlə bağlı nəzəriyyəsini stimullaşdırılmış davranış adlandırır və hesab edir ki, bu şərti reflekslər müxtəlif stimullar arasındakı əlaqə və assosiasiyalardan ibarətdir. Subyektin şəxsi fəallığından asılı deyil. Operant təlim zamanı isə bunun əksinə olaraq stimul yox, davranış möhkəmlənir. O fakt əhəmiyyət kəsb edir ki, bu zaman mürəkkəb reaksiyalar bir sıra sadə reaksiyalara ayrılır və onlar bir-birlərinin davamı olmaqla müəyyən məqsədə xidmət edir Operant təlim zamanı mənimsəmə tez və asan olur. Bu onunla əlaqədardır ki, eksperimentator yalnız son nəticəni deyil, həm də icra prosesini izləyə bilir. Faktiki olaraq ekteriorizasiya (xarici plana keçid) baş verir. Xüsusilə vacib olan odur ki, belə yanaşma təlim zamanı yalnız müəyyən vərdişlər deyil, həm də bilik qazanmağa imkan verir. Skinnerin hazırladığı proqramlı təlim metodu təlim prosesini optimallaşdırmağa imkan verir. Ondan istifadə etməklə nəinki təlimdə geridə qalan uşaqların, eləcə də psixi inkişafı ləngiyən uşaqların da təlimini səmərəli qurmaq mümkündür. Skinnerin hazırladığı təlim proqramının müəyyən nöqsanları da var idi. Belə ki, təlimin başlanğıcında müsbət rol oynayan eksteriorizasiya sonralar əqli fəaliyyətin inkişafına mənfi təsir göstərir.
Əsərləri
- The Behavior of Organisms (The Behavior of Organisms: An Experimental Analysis, 1938)
- Walden Two, 1948.
- Science and Human Behavior 1953. BFSkinner.org
- Schedules of Reinforcement, with Charles Ferster, 1957.
- Verbal Behavior 1957.
- The Technology of Teaching 1968. New York: Appleton-Century-Crofts Library of Congress Card Number 68–12340 E 81290
- Contingencies of Reinforcement: A Theoretical Analysis, 1969.
- Beyond Freedom and Dignity, 1971.
- About Behaviorism 1974.
- Particulars of My Life: Part One of an Autobiography, 1976
- Reflections on Behaviorism and Society, 1978.
- The Shaping of a Behaviorist: Part Two of an Autobiography, 1979. .
- Notebooks, edited by Robert Epstein, 1980.
- Skinner for the Classroom, edited by R. Epstein, 1982.
- Enjoy Old Age: A Program of Self-Management, with M. E. Vaughan, 1983.
- A Matter of Consequences: Part Three of an Autobiography, 1983.
- Upon Further Reflection, 1987.
- Recent Issues in the Analysis of Behavior, 1989
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- B.F. Skinner // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Guggenheim Fellows database (ing.).
- NNDB (ing.). 2002.
- Catalog of the German National Library (alm.).
- "DAVRANIŞ OLUMLU VE OLUMSUZ PEKİŞTİRME İLE ŞEKİLLENİR". 2023-05-05 tarixində arxivləşdirilib.
- "B.F. Skinner: Davranışçılıq nəzəriyyəsi və işləyən kondisioner". 2023-07-04 tarixində arxivləşdirilib.
Xarici keçidlər
- Frederick Berres Skinner — biyografi ve yaşamdan ilginç gerçekler. Biyografi Berres Frederick Skinner
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Burres Frederik Skinner 20 mart 1904 18 avqust 1990 Kembric Massacusets XX esr Amerika psixologiya elminin gorkemli numayendesi Biheviorizmin taninmis numayendelerinden biri olan amerikali psixoloq Burres Frederik Skinnering Burrhus Frederic SkinnerDogum tarixi 20 mart 1904 1904 03 20 Vefat tarixi 18 avqust 1990 1990 08 18 86 yasinda Vefat yeri Kembric Midlseks d Massacusets ABSVefat sebebi leykozTehsili Harvard Universiteti 1931 Fealiyyeti psixoloq filosof ixtiraci avtobioqraf d universitet muellimi d yaziciUzvluyu Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Amerika Felsefe Cemiyyeti d ABS Milli Elmler Akademiyasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFrederik Skinner Pensilvaniya statinda Qreys ve Uilyam Skinnerin ailesinde anadan olub Atasi huquqsunas idi O yazici olmaq niyyeti ile Nyu Yorkdaki Hamilton Kollecinde Ingilis edebiyyati ixtisasi uzre tehsil almisdir Intelektual xususiyyetlerinin yuksek olmasina gore Hamilton kollecinde ozunu sosial cehetden zeif hiss edirdi Buna gore de yaziciliq onu qane etmediyinden elmle mesgul olmaga baslayir 1926 ci ilde Ingilis edebiyyati uzre bakalavr derecesi aldiqdan sonra 1927 ci ilde o biheviorizmle tanis olur ve Harvard Universitetine daxil olur Skinner Harvard Universitetini bitirir ve 1931 ci ilde doktorluq dissertasiyasi mudafie edir Sonraki bes ili o Harvard Tibb Mektebinde isleyir ve heyvanlarin sinir sisteminin tedqiqi ile mesgul olur 1936 ci ilde Yvonne Eve Blue ile evlenmis ve bu evlilikden Julia Vargas ve Deborah Buzan adli 2 qizi dunyaya gelmisdir Skinner 1990 ci il avqustun 18 de Massacusets statinin Kembric seherinde leykemiyadan vefat edmisdir FealiyyetiO biheviorizmin yaradicisi Uotsonun ve I P Pavlovun serti reflekslerin oyrenilmesi ile bagli elmi islerine maraq gosterir Bir nece il Minnesot ve Indiana Universitetlerinde calisan Skinner Harvard Universitetinin professoru olur ve omrunun sonunadek bu vezifede calisir O eyni zamanda Milli Elmler Akademiyasinin uzvu secilir Elmi fealiyyeti Skinnere dunya sohreti qazandirir Lakin yaziciliga olan hevesi de kecib getmir O yaziciliqla elmi fealiyyeti birlesdirir ve neticede 1949 cu ilde Uolden 2 romani nesr olunur Romanda onun ozunun hazirladigi telim prinsiplerine esaslanan utopik cemiyyetden sohbet gedir Biheviorizm Klassik biheviorizmi yenilesdirmeye calisan Skinner ilk novbede insan davranisina butov sistemli sekilde yanasmagi vacib sayirdi Skinner davranisin mahiyyeti ve onun idare olunmasi yollarini oyrenmeye calisirdi Bu menada o Uotson ve Torndaykin psixi inkisafin sosiogenetik tebieti ile bagli ideyalarini tamamile qebul edirdi Yeni Skinner de onlar kimi hesab edirdi ki inkisaf oyrenmedir ve xarici stimullarla sertlenir Lakin bununla yanasi Skinner meqsedyonlu telim ve davranisin idare olunmasi metodlarini hazirlayir Ele buna gore de Skinneri davranisin korreksiyasi ve muxtelif telim proqramlari hazirlayan en gorkemli psixoloq hesab edirler Operativ davranis Davranisin xususi novunu operativ davranisi mueyyenlesdirmisdir Skinner hesab edirdi ki insan psixikasi muxtelif nov ve muxtelif cetinlik derecesi olan reflekslerden ibaretdir O reflekslerin formalasmasi ile bagli oz ideyalarini Pavlovun nezeriyyesi ile muqayise ederek gosterir ki bu nezeriyyeler arasinda boyuk ferq var Skinner Pavlovun serti reflekslerle bagli nezeriyyesini stimullasdirilmis davranis adlandirir ve hesab edir ki bu serti refleksler muxtelif stimullar arasindaki elaqe ve assosiasiyalardan ibaretdir Subyektin sexsi fealligindan asili deyil Operant telim zamani ise bunun eksine olaraq stimul yox davranis mohkemlenir O fakt ehemiyyet kesb edir ki bu zaman murekkeb reaksiyalar bir sira sade reaksiyalara ayrilir ve onlar bir birlerinin davami olmaqla mueyyen meqsede xidmet edir Operant telim zamani menimseme tez ve asan olur Bu onunla elaqedardir ki eksperimentator yalniz son neticeni deyil hem de icra prosesini izleye bilir Faktiki olaraq ekteriorizasiya xarici plana kecid bas verir Xususile vacib olan odur ki bele yanasma telim zamani yalniz mueyyen verdisler deyil hem de bilik qazanmaga imkan verir Skinnerin hazirladigi proqramli telim metodu telim prosesini optimallasdirmaga imkan verir Ondan istifade etmekle neinki telimde geride qalan usaqlarin elece de psixi inkisafi lengiyen usaqlarin da telimini semereli qurmaq mumkundur Skinnerin hazirladigi telim proqraminin mueyyen noqsanlari da var idi Bele ki telimin baslangicinda musbet rol oynayan eksteriorizasiya sonralar eqli fealiyyetin inkisafina menfi tesir gosterir EserleriThe Behavior of Organisms The Behavior of Organisms An Experimental Analysis 1938 Walden Two 1948 Science and Human Behavior 1953 BFSkinner org Schedules of Reinforcement with Charles Ferster 1957 Verbal Behavior 1957 The Technology of Teaching 1968 New York Appleton Century Crofts Library of Congress Card Number 68 12340 E 81290 Contingencies of Reinforcement A Theoretical Analysis 1969 Beyond Freedom and Dignity 1971 About Behaviorism 1974 Particulars of My Life Part One of an Autobiography 1976 Reflections on Behaviorism and Society 1978 The Shaping of a Behaviorist Part Two of an Autobiography 1979 Notebooks edited by Robert Epstein 1980 Skinner for the Classroom edited by R Epstein 1982 Enjoy Old Age A Program of Self Management with M E Vaughan 1983 A Matter of Consequences Part Three of an Autobiography 1983 Upon Further Reflection 1987 Recent Issues in the Analysis of Behavior 1989Hemcinin baxBiheviorizmIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 B F Skinner Encyclopaedia Britannica ing Guggenheim Fellows database ing NNDB ing 2002 Catalog of the German National Library alm DAVRANIS OLUMLU VE OLUMSUZ PEKISTIRME ILE SEKILLENIR 2023 05 05 tarixinde arxivlesdirilib B F Skinner Davranisciliq nezeriyyesi ve isleyen kondisioner 2023 07 04 tarixinde arxivlesdirilib Xarici kecidlerFrederick Berres Skinner biyografi ve yasamdan ilginc gercekler Biyografi Berres Frederick Skinner