Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yaşadıqları ərazilər
Burişaskilər, burişlər, burişklər, buruşolar, buruşasklar, verşiklər, kuncutlar) - Kəşmirin Pakistanın nəzarətində olan şimal ərazilərində (Gilgit rayonu) yaşayan xalq., həmçinin 300 nəfərə yaxın burişaski Hindistanın şimal-qərbində yaşayırlar, onlar bu əraziyə XIX əsrin sonlarında gəlmişlər.
Avstraliyanın Makkyoru universitetinin linqivistləri tərəfindən aparılmış son tədqiqatlara əsasən Burişaskilər Hind-Avropa mənşəlidirlər, bu tədqiqatlar Burişaskilərin özlərini Makedoniyalı İskəndərin nəslindən olduqları barədə mülahizələrinin həqiqətə yaxın olduğunu dolayısı yolla da olsa, təsdiq edir. Burişaskilərin yaşadıqları ərzilərdəki çaylar və göllərin sularında yod çatışmazlığı problemi olduğundan burada zob xəstəliyinə tutulanların sayı qonşu bölgələrə nisbətən daha çoxdur.
Burişaskilər Xunza, Naqar, Yasin və Gilgit dağlıq vilayətlərində məskunlaşmışlar. Burişlərin bir qismi şəhərlərdə (Gilgit və s.) yaşayır. Sayları 90 min nəfərdir (2012). 1931-ci ildə burişaski dilində danışanların sayı 20 min nəfərə yaxın idi (verşik dilində danışanların sayı 7,5 min nəfər idi). Hazırda burişaski dilində 50 min nəfərə yaxın adam danışır. Təcrid olunmuş buruşaski dilində danışırlar, bu dil üç dialektdən ibarətdir:hunza, naqar və yasin dialektləri. Yasin dialekti hunza və naqar dialektlərindən əsaslı şəkildə fərqlənir. Burişaskilərin dili yazısı olmayan dildir və elm aləminə 1877-ci ildən məlumdur. Burişaskilərin dili indiyədək məlum olan heç bir dil ailəsinə məlum deyildir. Tədqiqatçılar tərəfindən burişaski dilinin müxtəlif dil ailələri ilə əlaqələndirilməsinə dəfələrlə cəhdlər göstərilsə də, linqivistlərin əksəriyyəti tərəfindən qəbul edilməmişdir. Burişaskilər arasında urdi dili də yayılmışdır (əsasən, qadınlar arasında). Dindarları müsəlmandır, (ismaililər) ənənəvi dini inamlarını da qoruyub saxlayırlar.
Linqvistik məlumatlara görə, Burişaskilərin əcdadları Pamir daxil olmaqla daha geniş ərazilərdə yaşayırdılar.
Əsas məşğuliyyətləri
Burişlərin əsas məşğuliyyətləri kənd təsərrüfatı ilə bağlıdır, terraslı əkinçilik (mürəkkəb suvarma sistemi inkişaf etmişdir) və köçəri maldarlıq mühüm yer tutur. Meyvə (xüsusilə ərik) becərilməsi yayılmışdır, ovçuluq (əsasən dağ keçisi) qalmaqdadır.
Etnoqrafik xüsusiyyətləri
Burişaskilər igid döyüşçülər və quldurlar kimi də tanınmışlar, keçmiş zamanlarda onlar ticarət karvanlarını mühafizə edirdilər. Burişaskilərin etnoqrafik xüsusiyyətləri bir çox cəhətdən Pamir xalqlarının etnoqrafik xüsusiyyətlərinə yaxındır: böyük aliə üçün ocağı olan daş evlər, əmək alətləri, məişət əşyaları, geyimləri, yeməkləri (məsələn, çaya süd və duz qatılması), mərasimləri. İslamaqədərki inanclar, (Yer ilahəsinin, Heyvanların ağasının kultları və sair) şamanizm qalmaqdadır, gələcəkdən xəbər verən qadınlar da var. Folklorları zəngindir.
Xarici keşidlər
- Бенгтсон, Джон|Bengtson J.D. Another Member of Vasco-Caucasian?
- [1]Этимологическая база данных по бурушаски]
- Dick Grune, Burushaski — An Extraordinary Language in the Karakorum Mountains. (pdf) (Yasin dialektinin qısa təsviri [Berger 1974]. Gegenüber dem vorliegenden Artikel teilweise veraltet.)
İstinadlar
- R. Spencer Wells et al., The Eurasian Heartland: A continental perspective on Y-chromosome diversity 2016-12-21 at the Wayback Machine, Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, vol. 98 no. 18, August 28, 2001, 10244–10249
Hunza (a northern Pakistani population speaking a divergent language, Burushaski) - "Pakistan's 'Burushaski' Language Finds New Relatives". NPR. 20 June 2012. 2 July 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 23 September 2017.
It's spoken by about 90,000 people, the Burusho people, and nearly all of them live in Pakistan. A few hundred live in India.
- "Encyclopedia - Britannica Online Encyclopedia". Original.britannica.com. İstifadə tarixi: 2013-09-14.
- Язык бурушаски Ethnologue. Languages of the World, 2015 saytında.
- Bashir, Elena; Hussain, Sarmad; Anderson, Deborah. "N3117: Proposal to add characters needed for Khowar, Torwali, and Burushaski" (PDF). ISO/IEC JTC1/SC2/WG2. 2006-05-05. 2022-06-12 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2017-11-16.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yasadiqlari erazilerPakistanin Gilgit Baltistan bolgesinde hunza naqar ve yasin dialektlerinde danisan burisler yasayan erazilerBurisler XIX esrin sonlarinda Burisaskiler burisler buriskler burusolar burusasklar versikler kuncutlar Kesmirin Pakistanin nezaretinde olan simal erazilerinde Gilgit rayonu yasayan xalq hemcinin 300 nefere yaxin burisaski Hindistanin simal qerbinde yasayirlar onlar bu eraziye XIX esrin sonlarinda gelmisler Avstraliyanin Makkyoru universitetinin linqivistleri terefinden aparilmis son tedqiqatlara esasen Burisaskiler Hind Avropa menselidirler bu tedqiqatlar Burisaskilerin ozlerini Makedoniyali Iskenderin neslinden olduqlari barede mulahizelerinin heqiqete yaxin oldugunu dolayisi yolla da olsa tesdiq edir Burisaskilerin yasadiqlari erzilerdeki caylar ve gollerin sularinda yod catismazligi problemi oldugundan burada zob xesteliyine tutulanlarin sayi qonsu bolgelere nisbeten daha coxdur Burisaskiler Xunza Naqar Yasin ve Gilgit dagliq vilayetlerinde meskunlasmislar Burislerin bir qismi seherlerde Gilgit ve s yasayir Saylari 90 min neferdir 2012 1931 ci ilde burisaski dilinde danisanlarin sayi 20 min nefere yaxin idi versik dilinde danisanlarin sayi 7 5 min nefer idi Hazirda burisaski dilinde 50 min nefere yaxin adam danisir Tecrid olunmus burusaski dilinde danisirlar bu dil uc dialektden ibaretdir hunza naqar ve yasin dialektleri Yasin dialekti hunza ve naqar dialektlerinden esasli sekilde ferqlenir Burisaskilerin dili yazisi olmayan dildir ve elm alemine 1877 ci ilden melumdur Burisaskilerin dili indiyedek melum olan hec bir dil ailesine melum deyildir Tedqiqatcilar terefinden burisaski dilinin muxtelif dil aileleri ile elaqelendirilmesine defelerle cehdler gosterilse de linqivistlerin ekseriyyeti terefinden qebul edilmemisdir Burisaskiler arasinda urdi dili de yayilmisdir esasen qadinlar arasinda Dindarlari muselmandir ismaililer enenevi dini inamlarini da qoruyub saxlayirlar Linqvistik melumatlara gore Burisaskilerin ecdadlari Pamir daxil olmaqla daha genis erazilerde yasayirdilar Esas mesguliyyetleriBurislerin esas mesguliyyetleri kend teserrufati ile baglidir terrasli ekincilik murekkeb suvarma sistemi inkisaf etmisdir ve koceri maldarliq muhum yer tutur Meyve xususile erik becerilmesi yayilmisdir ovculuq esasen dag kecisi qalmaqdadir Etnoqrafik xususiyyetleriBurisaskiler igid doyusculer ve quldurlar kimi de taninmislar kecmis zamanlarda onlar ticaret karvanlarini muhafize edirdiler Burisaskilerin etnoqrafik xususiyyetleri bir cox cehetden Pamir xalqlarinin etnoqrafik xususiyyetlerine yaxindir boyuk alie ucun ocagi olan das evler emek aletleri meiset esyalari geyimleri yemekleri meselen caya sud ve duz qatilmasi merasimleri Islamaqederki inanclar Yer ilahesinin Heyvanlarin agasinin kultlari ve sair samanizm qalmaqdadir gelecekden xeber veren qadinlar da var Folklorlari zengindir Xarici kesidlerBengtson Dzhon Bengtson J D Another Member of Vasco Caucasian 1 Etimologicheskaya baza dannyh po burushaski Dick Grune Burushaski An Extraordinary Language in the Karakorum Mountains pdf Yasin dialektinin qisa tesviri Berger 1974 Gegenuber dem vorliegenden Artikel teilweise veraltet IstinadlarR Spencer Wells et al The Eurasian Heartland A continental perspective on Y chromosome diversity 2016 12 21 at the Wayback Machine Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America vol 98 no 18 August 28 2001 10244 10249 Hunza a northern Pakistani population speaking a divergent language Burushaski Pakistan s Burushaski Language Finds New Relatives NPR 20 June 2012 2 July 2022 tarixinde Istifade tarixi 23 September 2017 It s spoken by about 90 000 people the Burusho people and nearly all of them live in Pakistan A few hundred live in India Encyclopedia Britannica Online Encyclopedia Original britannica com Istifade tarixi 2013 09 14 Yazyk burushaski Ethnologue Languages of the World 2015 saytinda Bashir Elena Hussain Sarmad Anderson Deborah N3117 Proposal to add characters needed for Khowar Torwali and Burushaski PDF ISO IEC JTC1 SC2 WG2 2006 05 05 2022 06 12 tarixinde PDF Istifade tarixi 2017 11 16