Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Boris Sezareviç Urlanis (ukr. Урланіс Борис Цезарович; 15 (28) avqust 1906, Kiyev – 14 iyul 1981, Moskva) — sovet, Ukrayna, Rusiya demoqrafı, iqtisad elmləri doktoru, professor. O, iqtisadi demoqrafiya, statistikanın ümumi nəzəriyyəsi, əhalinin ümumi problemləri, SSRİ əhalisinin dinamikası və strukturu üzrə əsərlərin müəllifidir.
| Boris Urlanis | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 15 (28) avqust 1906 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 14 iyul 1981 (74 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahəsi | demoqrafiya |
| Elmi dərəcəsi | |
| İş yeri | |
Həyatı
Boris Urlanis milliyyətcə yəhudi olan qədim dillər üzrə gimnaziya müəlliminin ailəsində anadan olub. Atası siyasi etibarsızlıq ucbatından bankda sığorta işçisi işləməyə məcbur idi. Boris ailədə onuncu övlad idi. O, anadan olandan 6 ay sonra, 1907-ci ilin yanvarında ailə Moskvaya köçdü və Boris ömrünün sonuna kimi burada yaşadı.
1914-1918-ci illərdə Moskvada özəl Çareviç Aleksey adına Təşviq Cəmiyyətinin Ticarət Məktəbində oxuyub. Ardınca 1918-1922-ci illərdə 91 saylı Moskva məktəbində "II-ci səviyyə" üzrə təhsil alıb.
Boris Urlanis 1923-cü ildə Moskva Dövlət Universitetinin İctimai Elmlər Fakültəsinin Statistika şöbəsinə daxil olub. 1926-cı ildə oranı bitirib. Universiteti bitirdikdən sonra SSRİ Xalq Maliyyə Komissarlığının maliyyə-təsərrüfat bürosunda və Sosialist Kənd Təsərrüfatının Təşkili Elmi-Tədqiqat İnstitutunda iqtisadiyyat və statistika problemləri ilə məşğul olan elmi işçi vəzifəsində çalışır. 1930-cu ildən müəllimlik etməyə başlayır.
O, 1940-cı ildə iqtisad elmləri bölməsində doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib. 1941-ci ildə o, ikinci böyük əsəri olan "Avropada əhalinin artımı" monoqrafiyasını nəşr etdirir. Bu əsər onun doktorluq dissertasiyasını özündə əks etdirir. Əsər tənqidçilər tərəfindən Avropanın demoqrafik tarixinin ensiklopediyası adını alır.
Urlanis 1944-1949-cu illərdə Moskva Dövlət Universitetinin professoru olub. Universitetin coğrafi-iqtisadi kafedrasında ümumi statistika nəzəriyyəsindən dərs deyib (1930-1949).
1949-cu ilin martında "kosmopolitizmə" qarşı kampaniya zamanı "Moskva Universiteti" qəzetində belə bir məqalə dərc olundu:
 | ...uzun müddət İqtisadiyyat fakültəsində quduz kosmopolit, apoloq və ingilis-amerikan imperializminin təbliğçisi professor Urlanis çalışmışdır. |  |
Bir ay sonra Urlanis - “...burjua statistik uçotunun təriflənməsi və sovet statistika elminin fəaliyyətinin aşağılanması ilə ifadə olunan məruzələrin aşağı ideoloji-siyasi məzmununa görə” dərkənarı ilə işdən çıxarıldı. İşdən çıxarılma əmrində qeyd olunurdu ki, “Professor Urlanis siyasətdən kənardır və marksist metodologiyasından tamamilə xəbərsizdir”
Urlanis müxtəlif illər ərzində SSRİ Elmlər Akademiyasının Əhali Problemləri üzrə Elmi Şurası sədrinin müavini və Sovet Sosiologiya Birliyi sədrinin müavini olub. Mərkəzi Statistika İdarəsinin Elmi-Metodiki Şurasının işində fəal iştirak edib. SSRİ, RSFSR Mərkəzi Statistika İdarəsinin Ekspert Şurası, “Statistika” nəşriyyatının redaksiya heyətinin üzvü kimi çalışıb.
1949-1956-cı illərdə Boris Urlanis Ümumittifaq Dövlət Kinematoqrafiya İnstitutunun (VGİK) İqtisadiyyat fakültəsinin professoru olub.
Urlanis 1956-1959-cu illərdə Ümumittifaq Qiyabi Maliyyə-İqtisad İnstitutunun (VÜQMİİ, hazırda Rusiya Federasiyası Hökuməti yanında Maliyyə Universiteti) professoru kimi çalışıb.
1959-cu ildən Boris Urlanis SSRİ Elmlər Akademiyasının İqtisadiyyat İnstitutunda işləyib.
1960-1970-ci illərdə Urlanis SSRİ-də sovet mətbuatında demoqrafik bilikləri populyarlaşdıran çoxsaylı publisistik məqalələr sayəsində tanınıb. Məsələn, “Kişilərin qayğısına qalın!” məqaləsində. (24 iyul 1968-ci ildə "Literaturnaya qazeta"da dərc olunub) o, SSRİ-də kişilər arasında ölüm nisbətinin qadınlara nisbətən nəzərəçarpacaq dərəcədə yüksək olduğunu göstərir. Urlanis bu məsələ ilə bağlı öz təhlillərini verir. Ümumiyyətlə 1960-cı illərin birinci yarısından başlayaraq SSRİ-də demoqrafik tədqiqatlarda müəyyən canlanma müşahidə olunur və bu illərdə demoqrafik elmin simasını müəyyən edənlərdən biri də Boris Urlanis idi.
1939-cu ildən B.Urlanis SSRİ Elmlər Akademiyasının Moskva Alimlər Evinin Statistika bölməsinin büro üzvü olub. 1958-ci ildən isə bölmə sədrinin müavini vəzifəsini icra edib. Urlanisin təşəbbüsü ilə 1964-cü ildə Moskva Alimlər Evinin Demoqrafik bölməsi təşkil edildi. O, ömrünün sonuna kimi bölmənin daimi sədri vəzifəsində çalışıb.
B.S.Urlanis SSRİ-də iqtisadi demoqrafiyanın banilərindən biri sayılır.
O, həmyaşıdları haqqında yazdığı 1906-cı ildə doğulmuş nəslin demoqrafik taleyindən bəhs etdiyi “Bir nəslin tarixi” adlı unikal monoqrafiyanın müəllifidir. Bu əsər dünya demoqrafik ədəbiyyatında təhlilin nadir nümunələrindən biridir.
Boris Sezareviç Urlanis 1981-ci il iyulun 14-də vəfat edib. O, vəfat etdiyi Moskva şəhərində dəfn olunub.
Əsas işləri
- Amerika kvalifikasiyalarının tarixi. Moskva,1938.
- Avropada əhalinin artımı. Moskva, 1941.
- Avropanın müharibələri və əhalisi. Moskva, 1960.
- SSRİ-də doğum və gözlənilən ömür uzunluğu. Moskva, 1963.
- SSRİ və ABŞ əhalisinin dinamikası və strukturu, Moskva, 1964.
- Bir nəslin tarixi. Moskva, 1968.
- Statistikanın ümumi nəzəriyyəsi. 2-ci nəşr, Moskva, 1973.
- SSRİ-də əhalinin artım dinamikasının problemləri. Moskva, 1974.
- Gözlənilən ömür uzunluğunun təkamülü Moskva, 1978
- Hərbi itkilərin tarixi. Sankt-Peterburq, 1994; Moskva, 1998.
İstinadlar
- Урланис Борис Цезаревич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- «Московский университет», 14 марта 1949. N15-16
- Ru:А. Г. Вишневский. Трудное возрождение демографии[ölü keçid] — Ru:Социологический журнал, № 1-2, 1996
- "Берегите мужчин!". 2017-12-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-06-19.
- Урланис Б. Ц. Проблемы экономической демографии // Проблемы демографии. Вопросы теории и практики / Под ред. Д. Л. Бронера, И. Г. Венецкого. М.: «Статистика», 1971.
Xarici keçidlər
- Б. Ц. Урланис. Неопубликованные воспоминания. О себе — вслух: от шести до двадцати
- Борисов В., Вишневский А. Борис Цезаревич Урланис, демограф
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boris Sezarevic Urlanis ukr Urlanis Boris Cezarovich 15 28 avqust 1906 Kiyev 14 iyul 1981 Moskva sovet Ukrayna Rusiya demoqrafi iqtisad elmleri doktoru professor O iqtisadi demoqrafiya statistikanin umumi nezeriyyesi ehalinin umumi problemleri SSRI ehalisinin dinamikasi ve strukturu uzre eserlerin muellifidir Boris UrlanisDogum tarixi 15 28 avqust 1906Dogum yeri Kiyev Kiyev quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 14 iyul 1981 1981 07 14 74 yasinda Vefat yeri Moskva RSFSR SSRIElm sahesi demoqrafiyaElmi derecesi iqtisad elmleri doktoruIs yeri Moskva Dovlet UniversitetiHeyatiBoris Urlanis milliyyetce yehudi olan qedim diller uzre gimnaziya muelliminin ailesinde anadan olub Atasi siyasi etibarsizliq ucbatindan bankda sigorta iscisi islemeye mecbur idi Boris ailede onuncu ovlad idi O anadan olandan 6 ay sonra 1907 ci ilin yanvarinda aile Moskvaya kocdu ve Boris omrunun sonuna kimi burada yasadi 1914 1918 ci illerde Moskvada ozel Carevic Aleksey adina Tesviq Cemiyyetinin Ticaret Mektebinde oxuyub Ardinca 1918 1922 ci illerde 91 sayli Moskva mektebinde II ci seviyye uzre tehsil alib Boris Urlanis 1923 cu ilde Moskva Dovlet Universitetinin Ictimai Elmler Fakultesinin Statistika sobesine daxil olub 1926 ci ilde orani bitirib Universiteti bitirdikden sonra SSRI Xalq Maliyye Komissarliginin maliyye teserrufat burosunda ve Sosialist Kend Teserrufatinin Teskili Elmi Tedqiqat Institutunda iqtisadiyyat ve statistika problemleri ile mesgul olan elmi isci vezifesinde calisir 1930 cu ilden muellimlik etmeye baslayir O 1940 ci ilde iqtisad elmleri bolmesinde doktorluq dissertasiyasini mudafie edib 1941 ci ilde o ikinci boyuk eseri olan Avropada ehalinin artimi monoqrafiyasini nesr etdirir Bu eser onun doktorluq dissertasiyasini ozunde eks etdirir Eser tenqidciler terefinden Avropanin demoqrafik tarixinin ensiklopediyasi adini alir Urlanis 1944 1949 cu illerde Moskva Dovlet Universitetinin professoru olub Universitetin cografi iqtisadi kafedrasinda umumi statistika nezeriyyesinden ders deyib 1930 1949 1949 cu ilin martinda kosmopolitizme qarsi kampaniya zamani Moskva Universiteti qezetinde bele bir meqale derc olundu uzun muddet Iqtisadiyyat fakultesinde quduz kosmopolit apoloq ve ingilis amerikan imperializminin tebligcisi professor Urlanis calismisdir Bir ay sonra Urlanis burjua statistik ucotunun teriflenmesi ve sovet statistika elminin fealiyyetinin asagilanmasi ile ifade olunan meruzelerin asagi ideoloji siyasi mezmununa gore derkenari ile isden cixarildi Isden cixarilma emrinde qeyd olunurdu ki Professor Urlanis siyasetden kenardir ve marksist metodologiyasindan tamamile xebersizdir Urlanis muxtelif iller erzinde SSRI Elmler Akademiyasinin Ehali Problemleri uzre Elmi Surasi sedrinin muavini ve Sovet Sosiologiya Birliyi sedrinin muavini olub Merkezi Statistika Idaresinin Elmi Metodiki Surasinin isinde feal istirak edib SSRI RSFSR Merkezi Statistika Idaresinin Ekspert Surasi Statistika nesriyyatinin redaksiya heyetinin uzvu kimi calisib 1949 1956 ci illerde Boris Urlanis Umumittifaq Dovlet Kinematoqrafiya Institutunun VGIK Iqtisadiyyat fakultesinin professoru olub Urlanis 1956 1959 cu illerde Umumittifaq Qiyabi Maliyye Iqtisad Institutunun VUQMII hazirda Rusiya Federasiyasi Hokumeti yaninda Maliyye Universiteti professoru kimi calisib 1959 cu ilden Boris Urlanis SSRI Elmler Akademiyasinin Iqtisadiyyat Institutunda isleyib 1960 1970 ci illerde Urlanis SSRI de sovet metbuatinda demoqrafik bilikleri populyarlasdiran coxsayli publisistik meqaleler sayesinde taninib Meselen Kisilerin qaygisina qalin meqalesinde 24 iyul 1968 ci ilde Literaturnaya qazeta da derc olunub o SSRI de kisiler arasinda olum nisbetinin qadinlara nisbeten nezerecarpacaq derecede yuksek oldugunu gosterir Urlanis bu mesele ile bagli oz tehlillerini verir Umumiyyetle 1960 ci illerin birinci yarisindan baslayaraq SSRI de demoqrafik tedqiqatlarda mueyyen canlanma musahide olunur ve bu illerde demoqrafik elmin simasini mueyyen edenlerden biri de Boris Urlanis idi 1939 cu ilden B Urlanis SSRI Elmler Akademiyasinin Moskva Alimler Evinin Statistika bolmesinin buro uzvu olub 1958 ci ilden ise bolme sedrinin muavini vezifesini icra edib Urlanisin tesebbusu ile 1964 cu ilde Moskva Alimler Evinin Demoqrafik bolmesi teskil edildi O omrunun sonuna kimi bolmenin daimi sedri vezifesinde calisib B S Urlanis SSRI de iqtisadi demoqrafiyanin banilerinden biri sayilir O hemyasidlari haqqinda yazdigi 1906 ci ilde dogulmus neslin demoqrafik taleyinden behs etdiyi Bir neslin tarixi adli unikal monoqrafiyanin muellifidir Bu eser dunya demoqrafik edebiyyatinda tehlilin nadir numunelerinden biridir Boris Sezarevic Urlanis 1981 ci il iyulun 14 de vefat edib O vefat etdiyi Moskva seherinde defn olunub Esas isleriAmerika kvalifikasiyalarinin tarixi Moskva 1938 Avropada ehalinin artimi Moskva 1941 Avropanin muharibeleri ve ehalisi Moskva 1960 SSRI de dogum ve gozlenilen omur uzunlugu Moskva 1963 SSRI ve ABS ehalisinin dinamikasi ve strukturu Moskva 1964 Bir neslin tarixi Moskva 1968 Statistikanin umumi nezeriyyesi 2 ci nesr Moskva 1973 SSRI de ehalinin artim dinamikasinin problemleri Moskva 1974 Gozlenilen omur uzunlugunun tekamulu Moskva 1978 Herbi itkilerin tarixi Sankt Peterburq 1994 Moskva 1998 IstinadlarUrlanis Boris Cezarevich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Moskovskij universitet 14 marta 1949 N15 16 Ru A G Vishnevskij Trudnoe vozrozhdenie demografii olu kecid Ru Sociologicheskij zhurnal 1 2 1996 Beregite muzhchin 2017 12 15 tarixinde Istifade tarixi 2011 06 19 Urlanis B C Problemy ekonomicheskoj demografii Problemy demografii Voprosy teorii i praktiki Pod red D L Bronera I G Veneckogo M Statistika 1971 Xarici kecidlerB C Urlanis Neopublikovannye vospominaniya O sebe vsluh ot shesti do dvadcati Borisov V Vishnevskij A Boris Cezarevich Urlanis demograf