Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Boqos silsiləsi (bir sıra mənbələrdə Boqoz kimi qeyd olunur) — Dağıstan Respublikası ərazisində yerləşən dağ silsiləsi.Böyük Qafqaz sistemində Boqos dağ silsiləsinin bir hissəsidir,Baş Qafqaz silsiləsinə perpendikulyardır.
| Boqos silsiləsi | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 4151 m |
| Uzunluğu | 72 km |
| Hündür nöqtəsi | Addalla-Şuxqelmer |
| Yerləşməsi | |
| HGYO | |
| Ölkə |  Rusiya |
| Region | |
| | |
Yerləşməsi
Boqosski silsiləsi Baş Qafqaz silsiləsinin cənub-qərbindən şimal-şərqə doğru və Meçiqala dağından (hündürlüyü 3116) Xapurda aşırımına qədər uzanır. Silsilənin uzunluğu təxminən 72 km-dir.
Silsilə Avar və Andi Koysusu çay hövzələrini ayırır.
Boqos silsiləsi Dağıstanın altı inzibati vahidindən: Tsunta rayonu, Tlərata rayonu, Tsumada rayonu, Axvax rayonu, Şamil rayonu, Bejtin rayonlarından keçir.
Boqos silsiləsinddən keçir:
- Xema silsiləsi (3809 m-ə qədər) və Kad (4111 m-ə qədər) - şimal-qərbdə.
- Cənub-şərqdə Keran silsiləsi (3375 m-ə qədər), Tlim (3769 m-ə qədər), Rosoda (3662 m-ə qədər) və Qamçıl (3573 m-ə qədər) silsilələri.
Geologiyası
Boqos massivi Böyük Qafqaz meqantiklinoriumunun şimal-şərq hissəsində yerləşir.
Silsilənin strukturunda qalın gil şist və qumdaşı təbəqələri üstünlük təşkil edir.
Massiv Dağıstanın əsas eninə qırılmalarından biridir.
Boqos dağ silsiləsinin relyefi yamacların böyük sıldırımlığı, qayalılıqları ilə xarakterizə olunur.
Flora və faunası
Bejtinski və Kosobsko-Kelebski qoruqları Boqos silsiləsinin ərazisində yerləşir.
Faunası ayı, qarapaça, Dağıstan dağ keçisi, ular, dələ kimi müxtəlif qiymətli növlərlə təmsil olunur.
Veronika Borisova, əsasən xerofitik kollar, subalp və alp çəmənlikləri ilə örtülmüş Boqos silsiləsinin qayalı yamaclarında böyüyür.
Təbii abidələri
Boqos silsiləsində qorunmağa ehtiyacı olan təbiət abidələri var:
- Çox şaxəli Ajuçi şəlaləsi (Tindi kəndinin yaxınlığında).
- İri çay qayası üzərində böyüyən şam ağacları, göbələklər(Xuştada və Tindi kəndlərinin yaxınlığında).
- Boqos silsiləsi buzlaqları (ümumi sahəsi təxminən 20 kvadrat kilometr).
- Səkkiz metrlik sahəni əhatə edən ağcaqayın ağacları (Kvaçax təsərrüfatı).
- "Timsah" torpaqları (Kvanada kəndi)
Tədqiqatçıları
Boqos silsiləsinin ilk kəşfiyyatçılarından biri Qustav Radde (1885) olmuşdur.
Boqos massivi boyunca turizm marşrutlarının öyrənilməsinə və təsvirinə mühüm töhfə SSRİ-nin turizm üzrə idman ustası K.E.Axmedxanov tərəfindən verilmişdir.
Boqos silsiləsinin ən yüksək zirvəsində Addala-Şuxqelmerdə 2927 m hündürlükdə Rusiya və Avropanın ən yüksək hündürlüyündə meteoroloji stansiya (sərhəd Qafqaz silsiləsi ilə çəkilərsə) - “Sulak, alp” yerləşir. Massiv boyunca uca dağ zirvələri yerləşir. Bu səbəbdən hər il yerli və xarici alpinistlərin zirvə qalxma yarışı keçirilir. Üstəlik dağ yamacı boyunca istirahət məkanları və yay düşərgələri yerləşir.
Zirvələri
Ümumiyyətlə, Boqosda on dörd min zirvə var, onların arasında ən hündür olanları aşağıdakılardır:
- Addalla-Şuxqelmer (4151 m - ən yüksək nöqtə).
- Baydukov zirvəsi
- Çkalov zirvəsi (4150 m)
- Belyakov zirvəsi
İstinadlar
- Boqos silsiləsi // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
- Boqos silsiləsi // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
- "27 озер Богосского хребта". 2010-01-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-22.
- Акаев Б. А., Атаев З. В., Гаджиев Б. С. и др. Физическая география Дагестана — М.: Школа, 1996
- Акаев Б. А., Галин В. Л., Галина А. А., Казанбиев М. К. Геология и полезные ископаемые Дагестана. — Махачкала: Дагкнигоиздат, 1976.
- Весь Кавказ. Восточный Кавказ. Arxivləşdirilib 2014-12-29 at the Wayback Machine Г. И. Анохин
- "Богосский хребет в Энциклопедии Кирилла и Мефодия".
Ədəbiyyat
- Акаев Б. А., Атаев З. В., Гаджиев Б. С. и др. Физическая география Дагестана — М.: Школа, 1996.
- Акаев Б. А., Галин В. Л., Галина А. А., Казанбиев М. К. Геология и полезные ископаемые Дагестана. — Махачкала: Дагкнигоиздат, 1976.
- Анохин Г. И. Восточный Кавказ. — М.: Физкультура и спорт, 1978.
- Ахмедханов К. Горный туризм в Дагестане. — Махачкала, 1979.
- Ахмедханов К. Э. Путешествие по Дагестану. — М.: Физкультура и спорт, 1988.
- Ахмедханов К. Э. Горный Дагестан. Очерки природы. — Махачкала: Юпитер, 1998.
- Гюль К. К. и др. Физическая география Дагестанской АССР. — Махачкала, 1959.
- Шахмарданов З. А. Охрана природы в Дагестане. — Махачкала, 1978. 9. Эльдаров Э. М. Памятники природы в Дагестане. — Махачкала, 1991.
Xarici keçidlər
- Богосский хребет на Google Maps
- ГЕОГРАФИЯ И ТУРИСТСКИЕ ВОЗМОЖНОСТИ ГОРНОГО ДАГЕСТАНА
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Boqos silsilesi bir sira menbelerde Boqoz kimi qeyd olunur Dagistan Respublikasi erazisinde yerlesen dag silsilesi Boyuk Qafqaz sisteminde Boqos dag silsilesinin bir hissesidir Bas Qafqaz silsilesine perpendikulyardir Boqos silsilesiUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 4151 mUzunlugu 72 kmHundur noqtesi Addalla SuxqelmerYerlesmesi42 20 20 sm e 46 14 55 s u H G Y OOlke RusiyaRegion Dagistan Fayl 280px Boqos silsilesi xeritede Boqos silsilesiYerlesmesiBoqosski silsilesi Bas Qafqaz silsilesinin cenub qerbinden simal serqe dogru ve Meciqala dagindan hundurluyu 3116 Xapurda asirimina qeder uzanir Silsilenin uzunlugu texminen 72 km dir Silsile Avar ve Andi Koysusu cay hovzelerini ayirir Boqos silsilesi Dagistanin alti inzibati vahidinden Tsunta rayonu Tlerata rayonu Tsumada rayonu Axvax rayonu Samil rayonu Bejtin rayonlarindan kecir Boqos silsilesindden kecir Xema silsilesi 3809 m e qeder ve Kad 4111 m e qeder simal qerbde Cenub serqde Keran silsilesi 3375 m e qeder Tlim 3769 m e qeder Rosoda 3662 m e qeder ve Qamcil 3573 m e qeder silsileleri GeologiyasiBoqos massivi Boyuk Qafqaz meqantiklinoriumunun simal serq hissesinde yerlesir Silsilenin strukturunda qalin gil sist ve qumdasi tebeqeleri ustunluk teskil edir Massiv Dagistanin esas enine qirilmalarindan biridir Boqos dag silsilesinin relyefi yamaclarin boyuk sildirimligi qayaliliqlari ile xarakterize olunur Flora ve faunasiBejtinski ve Kosobsko Kelebski qoruqlari Boqos silsilesinin erazisinde yerlesir Faunasi ayi qarapaca Dagistan dag kecisi ular dele kimi muxtelif qiymetli novlerle temsil olunur Veronika Borisova esasen xerofitik kollar subalp ve alp cemenlikleri ile ortulmus Boqos silsilesinin qayali yamaclarinda boyuyur Tebii abideleriBoqos silsilesinde qorunmaga ehtiyaci olan tebiet abideleri var Cox saxeli Ajuci selalesi Tindi kendinin yaxinliginda Iri cay qayasi uzerinde boyuyen sam agaclari gobelekler Xustada ve Tindi kendlerinin yaxinliginda Boqos silsilesi buzlaqlari umumi sahesi texminen 20 kvadrat kilometr Sekkiz metrlik saheni ehate eden agcaqayin agaclari Kvacax teserrufati Timsah torpaqlari Kvanada kendi TedqiqatcilariBoqos silsilesinin ilk kesfiyyatcilarindan biri Qustav Radde 1885 olmusdur Boqos massivi boyunca turizm marsrutlarinin oyrenilmesine ve tesvirine muhum tohfe SSRI nin turizm uzre idman ustasi K E Axmedxanov terefinden verilmisdir Boqos silsilesinin en yuksek zirvesinde Addala Suxqelmerde 2927 m hundurlukde Rusiya ve Avropanin en yuksek hundurluyunde meteoroloji stansiya serhed Qafqaz silsilesi ile cekilerse Sulak alp yerlesir Massiv boyunca uca dag zirveleri yerlesir Bu sebebden her il yerli ve xarici alpinistlerin zirve qalxma yarisi kecirilir Ustelik dag yamaci boyunca istirahet mekanlari ve yay dusergeleri yerlesir ZirveleriUmumiyyetle Boqosda on dord min zirve var onlarin arasinda en hundur olanlari asagidakilardir Addalla Suxqelmer 4151 m en yuksek noqte Baydukov zirvesi Ckalov zirvesi 4150 m Belyakov zirvesiIstinadlarBoqos silsilesi Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya gl red A M Prohorov 1969 1978 Boqos silsilesi Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya gl red A M Prohorov 1969 1978 27 ozer Bogosskogo hrebta 2010 01 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 10 22 Akaev B A Ataev Z V Gadzhiev B S i dr Fizicheskaya geografiya Dagestana M Shkola 1996 Akaev B A Galin V L Galina A A Kazanbiev M K Geologiya i poleznye iskopaemye Dagestana Mahachkala Dagknigoizdat 1976 Ves Kavkaz Vostochnyj Kavkaz Arxivlesdirilib 2014 12 29 at the Wayback Machine G I Anohin Bogosskij hrebet v Enciklopedii Kirilla i Mefodiya EdebiyyatAkaev B A Ataev Z V Gadzhiev B S i dr Fizicheskaya geografiya Dagestana M Shkola 1996 Akaev B A Galin V L Galina A A Kazanbiev M K Geologiya i poleznye iskopaemye Dagestana Mahachkala Dagknigoizdat 1976 Anohin G I Vostochnyj Kavkaz M Fizkultura i sport 1978 Ahmedhanov K Gornyj turizm v Dagestane Mahachkala 1979 Ahmedhanov K E Puteshestvie po Dagestanu M Fizkultura i sport 1988 Ahmedhanov K E Gornyj Dagestan Ocherki prirody Mahachkala Yupiter 1998 Gyul K K i dr Fizicheskaya geografiya Dagestanskoj ASSR Mahachkala 1959 Shahmardanov Z A Ohrana prirody v Dagestane Mahachkala 1978 9 Eldarov E M Pamyatniki prirody v Dagestane Mahachkala 1991 Xarici kecidlerBogosskij hrebet na Google Maps GEOGRAFIYa I TURISTSKIE VOZMOZhNOSTI GORNOGO DAGESTANA