Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bolçu döyüşü 711-ci ildə Göytürk xaqanlığı ilə Türgişlərin rəhbərlik etdiyi ittifaq qüvvələri arasındakı döyüşdür. Döyüş göytürklərin qələbəsi ilə nəticələnmişdir.
| Bolçu döyüşü | |||
|---|---|---|---|
| Tarix | 710-711 | ||
| Yeri | Bolçu (Ulungur gölünün cənub-qərb sahili) | ||
| Səbəbi | Türgiş-Tan-Qırğız ittifaqının Göytürklərə qarşı hərəkətə keçməsi | ||
| Nəticəsi | Göytürklərin qələbəsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
Döyüşün səbəbi
Qapağan xaqanın hücumlarından təngə gələn Tan sülaləsi ona qarşı bu ağır təzyiqdən qorunmaq üçün müttəfiqlər axtarmalı oldu. Bu məqsədlə qırğızlar və türgişlər ittifaqa dəvət edildi. türgişlər, qırğızlar və Tan sülaləsi göytürklərə qarşı ittifaq hazırlığına keçdi. Bu vəziyyəti casuslar vasitəsi ilə öyrənən Tonyukuk ittifaq qüvvələri hücum etməzdən əvvəl müharibə hazırlıqlarına başladı.
Döyüş
Qırğızların aradan qaldırılması
Tonyukuk əvvəlcə üçtərəfli ittifaqın ən zəif üzvü olan qırğızları aradan qaldırmaq qərarına gəldi. Qırğızlar o dövrdə "Kögmen Meşəsi" deyilən ərazidə yaşayırdılar. Bu meşəyə aparan yeganə yol Az qəbiləsinin ərazisindən keçən Anı çayı boyunca uzanan at yolu idi. Tonyukuk Göytürk ordusunu bu yolda irəliləyə biləcəyini düşündü və vəziyyəti Qapağan xaqana bildirdi. Qapağan xaqan bu təklifi qəbul etdi. Daha sonra Tonyukuk Az qəbiləsindən yol göstərmək üçün bir bələdçi tapdı. Sonra Tonyukukun komandanlığı altında olan Göytürk ordusu bu yolla getməyə başladı və Ak Termil adlanan çaya çatdılar. Göytürk ordusu sürətlə irəliləməyə davam etdi və gecə qırğızlara hücum etdi. Bu hücum Tonyukuk abidəsində belə təsvir edilmişdir:"Qırğızı yuxuda basdıq, yuxusunu nizə ilə açdıq." Əvvəlcə qırğızlar məğlub oldular, lakin qırğız xaqanı əsgərlərini toplayıb əks hücuma keçdi. Ancaq qırğız ordusu məğlub oldu və qırğız xaqanı da öldürüldü. Bundan sonra qırğız xalqı göytürklərə tabe oldu və Göktürk xanlığına bağlandı. Göytürk ordusu Kögmen meşəsinin ətrafından dolanaraq geri gəldi.
Döyüş
İstinadlar
- Kültigin abidəsi, şərq üzü, 20-ci sətir.
- Tonyukuk abidəsi, şimal üzü, 7-ci sətir.
- Tonyukuk abidəsi, qərb üzü, 1-ci sətir.
- Ahmet Bican Ercilasun, Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Akçağ, s. 99.
- Gumilëv, Lev Nikolayeviç, (2002). Eski Türkler, (çev. Ahsen Batur). İstanbul: Selenge Yayınları, s. 371.
- Tonyukuk abidəsi, kuzey yüzü, 3. ve 4. satırlar.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bolcu doyusu 711 ci ilde Goyturk xaqanligi ile Turgislerin rehberlik etdiyi ittifaq quvveleri arasindaki doyusdur Doyus goyturklerin qelebesi ile neticelenmisdir Bolcu doyusuTarix 710 711Yeri Bolcu Ulungur golunun cenub qerb sahili Sebebi Turgis Tan Qirgiz ittifaqinin Goyturklere qarsi herekete kecmesiNeticesi Goyturklerin qelebesiMunaqise terefleriTurgisler Tan Qirgizlar Ikinci Goyturk xaqanligiKomandan lar Uc Elik Xaqan Bars Bey Tonyukuk Kultigin Inel xaqanTereflerin quvvesi100000 piyada 20000Doyusun sebebiQapagan xaqanin hucumlarindan tenge gelen Tan sulalesi ona qarsi bu agir tezyiqden qorunmaq ucun muttefiqler axtarmali oldu Bu meqsedle qirgizlar ve turgisler ittifaqa devet edildi turgisler qirgizlar ve Tan sulalesi goyturklere qarsi ittifaq hazirligina kecdi Bu veziyyeti casuslar vasitesi ile oyrenen Tonyukuk ittifaq quvveleri hucum etmezden evvel muharibe hazirliqlarina basladi DoyusQirgizlarin aradan qaldirilmasi Tonyukuk evvelce ucterefli ittifaqin en zeif uzvu olan qirgizlari aradan qaldirmaq qerarina geldi Qirgizlar o dovrde Kogmen Mesesi deyilen erazide yasayirdilar Bu meseye aparan yegane yol Az qebilesinin erazisinden kecen Ani cayi boyunca uzanan at yolu idi Tonyukuk Goyturk ordusunu bu yolda irelileye bileceyini dusundu ve veziyyeti Qapagan xaqana bildirdi Qapagan xaqan bu teklifi qebul etdi Daha sonra Tonyukuk Az qebilesinden yol gostermek ucun bir beledci tapdi Sonra Tonyukukun komandanligi altinda olan Goyturk ordusu bu yolla getmeye basladi ve Ak Termil adlanan caya catdilar Goyturk ordusu suretle irelilemeye davam etdi ve gece qirgizlara hucum etdi Bu hucum Tonyukuk abidesinde bele tesvir edilmisdir Qirgizi yuxuda basdiq yuxusunu nize ile acdiq Evvelce qirgizlar meglub oldular lakin qirgiz xaqani esgerlerini toplayib eks hucuma kecdi Ancaq qirgiz ordusu meglub oldu ve qirgiz xaqani da olduruldu Bundan sonra qirgiz xalqi goyturklere tabe oldu ve Gokturk xanligina baglandi Goyturk ordusu Kogmen mesesinin etrafindan dolanaraq geri geldi DoyusIstinadlarKultigin abidesi serq uzu 20 ci setir Tonyukuk abidesi simal uzu 7 ci setir Tonyukuk abidesi qerb uzu 1 ci setir Ahmet Bican Ercilasun Baslangictan Yirminci Yuzyila Turk Dili Tarihi Akcag s 99 Gumilev Lev Nikolayevic 2002 Eski Turkler cev Ahsen Batur Istanbul Selenge Yayinlari s 371 Tonyukuk abidesi kuzey yuzu 3 ve 4 satirlar