Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Blastulya — Blastulyasiya, blastulanın əmələ gəldiyi heyvanların erkən embrional inkişaf mərhələsidir. Blastula (yunanca βλαστός (blastos, cücərmə mənasını verir) maye ilə doldurulmuş daxili boşluğu (blastosol) əhatə edən içi boş hüceyrələr (blastomerlər) kürəsidir. Embrion inkişafı, spermanın döllənməsi ilə başlayır. Yumurta bir ziqota çevrilir, bir çox parçalanma keçirərək morula adlanan hüceyrə qarışığı halına gəlir. Yalnız blastosel meydana gəldiyi zaman erkən embrion blastula halına gəlir . Onurğalıların blastulasının ümumi bir xüsusiyyəti, blastoselin ətrafını əhatə edən blastoderma kimi tanınan blastomerlərdən ibarət olmasıdır. Məməlilərdə blastula blastokist adlanır .
| Blastula | |
|---|---|
 | |
| MeSH | D036703 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Blastulyasiya zamanı, erkən embrionda hüceyrə spesifikasiyasını, ox əmələ gəlməsini quran və gen ifadəsini tənzimləyən əhəmiyyətli bir fəaliyyət meydana gəlir. Bir çox heyvanda orta blastula keçidi ana m-RNA -nın pozulduğu və inkişaf nəzarətinin embriona köçürüldüyü kritik bir inkişaf mərhələsidir. Blastomerlər arasındakı bir çox qarşılıqlı təsirlər, xüsusən məməlilərdə E-kadherinin və amfibiyalarda EP-kaderinin ifraz edilməsindən asılıdır.
Blastula və hüceyrə spesifikasiyasının öyrənilməsi kök hüceyrə tədqiqatları və köməkçi reproduktiv texnologiyalar üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Blastulanın inkişaf mərhələsində hüceyrə siqnallarını manipulyasiya etməklə müxtəlif toxumalar əmələ gələ bilər. Bu potensial xəstəliklər və yaralanmalar üçün regenerativ tibbdə faydalı ola bilər. Blastula hüceyrələrinin implantasiyası sonsuzluğun aradan qaldırılmasına kömək edə bilər.
İnkişaf
Erkən embrion inkişafının blastula mərhələsi blastoselin görünüşü ilə başlayır. Xenopusdakı blastoselin, boşluq yaratmaq üçün sıx qovşaqlarla genişlənən və bağlanan ilk parçalanma oluğundan əmələ gəldiyi göstərilmişdir . Bir çox orqanizmdə, bu nöqtəyə qədər və blastula mərhələsinin erkən mərhələsində embrionun inkişafı ana m-RNT tərəfindən idarə olunur, buna görə də döllənmədən əvvəl yumurtada əmələ gəldiyindən və yalnız anadan gəlir.
Orta blastulanın keçidi
Çox orqanizmdə orta blastula keçid adətən müəyyən bir növ üçün müəyyən sayda hüceyrə bölünməsindən sonra baş verir və blastulanın inkişafının və hüceyrənin uzanmasının erkən mərhələsində sinxron hüceyrə bölünmə dövrünün sonu ilə müəyyən edilir. Bu keçiddən əvvəl, parçalanma yalnız hüceyrə dövrünün sintezi və mitoz mərhələlərində baş verir. Hüceyrə dövrünə iki böyümə fazasının əlavə edilməsi hüceyrələrin ölçüsünü artırmağa imkan verir, çünki bu vaxta qədər blastomerlər embrionun ümumi ölçüsünün artmadığı, lakin daha çox hüceyrə əmələ gətirdiyi reduktiv bölünmələrdən keçirlər. Bu keçid orqanizmin ölçüdə böyüməsinə başlayır.
Blastulanın ortasına keçid eyni zamanda orqanizmin genomundan transkripsiyaya uğramış yeni m-RNT -nın transkripsiyasının nəzərəçarpacaq dərəcədə artması ilə xarakterizə olunur. Bu iki proses embrionun idarəsini ana m-RNT -dan nüvəyə köçürür.
Tərkibi
Blastula, blastoseli əhatə edən bir hüceyrə kürəsidir. Blastosel, hüceyrə fərqlənməsi üçün lazım olan amin turşuları, zülallar, böyümə faktorları, şəkərlər, ionlar və digər komponentlərdən ibarət olan maye ilə dolu bir boşluqdur. Blastosel, qastrulyasiya zamanı blastomerlərin hərəkət etməsinə də imkan verir.
Embrionlarda blastula üç fərqli bölgədən ibarətdir. Heyvanın başlığı blastoselin damını təşkil edir və əsasən ektodermal törəmələr əmələ gətirir. Blastosel divarını təşkil edən ekvatorial zonalar ilk növbədə mezodermal toxuma fərqlənir. Bitki kütləsi blastoselin dibindən ibarətdir və əsasən endodermal toxumaya çevrilir .
Məməlilərin blastokistində (məməlilərin blastulası termini), sonradan toxumaların inkişafına səbəb olan üç nəsil var. Epiblast dölün özünü əmələ gətirir, trofoblast isə plasentanın bir hissəsinə çevrilir və primitiv endoderm sarısı kisəsinə çevrilir.
Siçan embrionunda blastosel əmələ gəlməsi 32 hüceyrəli mərhələdə başlayır. Bu proses zamanı, su, embriona daxil olur və bu, tropektodermin bazolateral tərəfində yüksək Na + gradienti əmələ gətirən Na + / K + ATF bazalar nəticəsində əmələ gələn osmotik bir qradiyentlə təmin edilir. Suyun bu hərəkəti akvaporinlər tərəfindən asanlaşdırılır. Doldurma, blastokoelin astarlı epitel hüceyrələrinin sıx birləşmələri nəticəsində yaranır.
Klinik təsirlər
Gübrələmə texnologiyaları
Siçanlardakı implantasiya təcrübələri göstərir ki, hormonal induksiya, superovulyasiya və süni mayalanma uğurla preimplantasiya siçan embrionları əmələ gətirir. Siçanlarda, dişilərin doxsan faizi mexaniki stimullaşdırma ilə hamilə qalmaq və ən azı bir embrionu implantasiya etmək məcburiyyətində qalınır. Bu nəticələr, insanlar kimi digər məməlilərə potensial implantasiya üçün zəmin yaratdığından cəsarətləndiricidir .
Kök hüceyrələri
Blastula mərhələsindəki hüceyrələr bir çox növdə kök hüceyrələr kimi davrana bilərlər . Kök hüceyrələr, zədələnmə və degenerasiyanın təmiri və qarşısını almaq potensialına malik orqanlara xas hüceyrələrin istehsalının başlanğıc nöqtəsidir. Transkripsiya faktorlarının ifadəsinin və blastula hüceyrələrinin yerləşməsinin birləşməsi induksiya olunmuş funksional orqan və toxumaların inkişafına səbəb ola bilər .
İstinadlar
- "Blastulation". www.web-books.com. 2021-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-19.
- Blastula // Encyclopædia Britannica. 2013. 2015-04-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-19.
- Gilbert, Scott. Developmental Biology 9th Ed + Devbio Labortatory Vade Mecum3. Sinauer Associates Inc. 2010. 243–247, 161. ISBN .[daimi ölü keçid]
- Lombardi, Julian. Embryogenesis // Comparative vertebrate reproduction. Springer. 1998. səh. 226. ISBN . 2021-04-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-19.
- Lombardi, Julian. Embryogenesis // Comparative vertebrate reproduction. Springer. 1998. səh. 226. ISBN . 2021-04-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-19.
- Cockburn, Katie; Rossant, Janet. "Making the blastocyst: lessons from the mouse". Journal of Clinical Investigation. 120 (4). 1 April 2010: 995–1003. doi:10.1172/JCI41229. PMC 2846056. PMID 20364097.
- Heasman, J. "Patterning the Xenopus blastula". Development. 124 (21). November 1997: 4179–91. PMID 9334267. 2018-07-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-19.
- Toth, Attila. "Treatment: Addressing the Causes of Infertility in Men and Women". Macleod Laboratory. 30 April 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 22 March 2013.
- Kalt, MR. "The relationship between cleavage and blastocoel formation in . I. Light microscopic observations". Journal of Embryology and Experimental Morphology. 26 (1). August 1971: 37–49. PMID 5565077.
- Tadros, W; Lipshitz, HD. "Setting the stage for development: mRNA translation and stability during oocyte maturation and egg activation in Drosophila". Developmental Dynamics. 232 (3). March 2005: 593–608. doi:10.1002/dvdy.20297. PMID 15704150.
- Etkin, LD. "Regulation of the mid-blastula transition in amphibians". Developmental Biology. 5. 1988: 209–25. doi:10.1007/978-1-4615-6817-9_7. PMID 3077975.
- Weigel, D; Izaurralde, E. "A tiny helper lightens the maternal load". Cell. 124 (6). 24 March 2006: 1117–8. doi:10.1016/j.cell.2006.03.005. PMID 16564001.
- Fleming, Tom P.; Papenbrock, Tom; Fesenko, Irina; Hausen, Peter; Sheth, Bhavwanti. "Assembly of tight junctions during early vertebrate development". Seminars in Cell & Developmental Biology. 11 (4). 1 August 2000: 291–299. doi:10.1006/scdb.2000.0179. PMID 10966863.
- Watson, J.G. "Collection and Transfer of Preimplantation Mouse Embryos". Biology of Reproduction. 17 (3). October 1977: 453–8. doi:10.1095/biolreprod17.3.453. PMID 901897.
- Viczian, Andrea S.; Solessio, Eduardo C.; Lyou, Yung; Zuber, Michael E. "Generation of Functional Eyes from Pluripotent Cells". PLoS Biology. 7 (8). August 2009: e1000174. doi:10.1371/journal.pbio.1000174. PMC 2716519. PMID 19688031.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Blastulya Blastulyasiya blastulanin emele geldiyi heyvanlarin erken embrional inkisaf merhelesidir Blastula yunanca blastos blastos cucerme menasini verir maye ile doldurulmus daxili boslugu blastosol ehate eden ici bos huceyreler blastomerler kuresidir Embrion inkisafi spermanin dollenmesi ile baslayir Yumurta bir ziqota cevrilir bir cox parcalanma kecirerek morula adlanan huceyre qarisigi halina gelir Yalniz blastosel meydana geldiyi zaman erken embrion blastula halina gelir Onurgalilarin blastulasinin umumi bir xususiyyeti blastoselin etrafini ehate eden blastoderma kimi taninan blastomerlerden ibaret olmasidir Memelilerde blastula blastokist adlanir BlastulaMeSH D036703 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Blastulyasiya zamani erken embrionda huceyre spesifikasiyasini ox emele gelmesini quran ve gen ifadesini tenzimleyen ehemiyyetli bir fealiyyet meydana gelir Bir cox heyvanda orta blastula kecidi ana m RNA nin pozuldugu ve inkisaf nezaretinin embriona kocurulduyu kritik bir inkisaf merhelesidir Blastomerler arasindaki bir cox qarsiliqli tesirler xususen memelilerde E kadherinin ve amfibiyalarda EP kaderinin ifraz edilmesinden asilidir Blastula ve huceyre spesifikasiyasinin oyrenilmesi kok huceyre tedqiqatlari ve komekci reproduktiv texnologiyalar ucun boyuk ehemiyyet kesb edir Blastulanin inkisaf merhelesinde huceyre siqnallarini manipulyasiya etmekle muxtelif toxumalar emele gele biler Bu potensial xestelikler ve yaralanmalar ucun regenerativ tibbde faydali ola biler Blastula huceyrelerinin implantasiyasi sonsuzlugun aradan qaldirilmasina komek ede biler InkisafErken embrion inkisafinin blastula merhelesi blastoselin gorunusu ile baslayir Xenopusdaki blastoselin bosluq yaratmaq ucun six qovsaqlarla genislenen ve baglanan ilk parcalanma olugundan emele geldiyi gosterilmisdir Bir cox orqanizmde bu noqteye qeder ve blastula merhelesinin erken merhelesinde embrionun inkisafi ana m RNT terefinden idare olunur buna gore de dollenmeden evvel yumurtada emele geldiyinden ve yalniz anadan gelir Orta blastulanin kecidi Cox orqanizmde orta blastula kecid adeten mueyyen bir nov ucun mueyyen sayda huceyre bolunmesinden sonra bas verir ve blastulanin inkisafinin ve huceyrenin uzanmasinin erken merhelesinde sinxron huceyre bolunme dovrunun sonu ile mueyyen edilir Bu kecidden evvel parcalanma yalniz huceyre dovrunun sintezi ve mitoz merhelelerinde bas verir Huceyre dovrune iki boyume fazasinin elave edilmesi huceyrelerin olcusunu artirmaga imkan verir cunki bu vaxta qeder blastomerler embrionun umumi olcusunun artmadigi lakin daha cox huceyre emele getirdiyi reduktiv bolunmelerden kecirler Bu kecid orqanizmin olcude boyumesine baslayir Blastulanin ortasina kecid eyni zamanda orqanizmin genomundan transkripsiyaya ugramis yeni m RNT nin transkripsiyasinin nezerecarpacaq derecede artmasi ile xarakterize olunur Bu iki proses embrionun idaresini ana m RNT dan nuveye kocurur TerkibiBlastula blastoseli ehate eden bir huceyre kuresidir Blastosel huceyre ferqlenmesi ucun lazim olan amin tursulari zulallar boyume faktorlari sekerler ionlar ve diger komponentlerden ibaret olan maye ile dolu bir bosluqdur Blastosel qastrulyasiya zamani blastomerlerin hereket etmesine de imkan verir Embrionlarda blastula uc ferqli bolgeden ibaretdir Heyvanin basligi blastoselin damini teskil edir ve esasen ektodermal toremeler emele getirir Blastosel divarini teskil eden ekvatorial zonalar ilk novbede mezodermal toxuma ferqlenir Bitki kutlesi blastoselin dibinden ibaretdir ve esasen endodermal toxumaya cevrilir Memelilerin blastokistinde memelilerin blastulasi termini sonradan toxumalarin inkisafina sebeb olan uc nesil var Epiblast dolun ozunu emele getirir trofoblast ise plasentanin bir hissesine cevrilir ve primitiv endoderm sarisi kisesine cevrilir Sican embrionunda blastosel emele gelmesi 32 huceyreli merhelede baslayir Bu proses zamani su embriona daxil olur ve bu tropektodermin bazolateral terefinde yuksek Na gradienti emele getiren Na K ATF bazalar neticesinde emele gelen osmotik bir qradiyentle temin edilir Suyun bu hereketi akvaporinler terefinden asanlasdirilir Doldurma blastokoelin astarli epitel huceyrelerinin six birlesmeleri neticesinde yaranir Klinik tesirlerGubreleme texnologiyalari Sicanlardaki implantasiya tecrubeleri gosterir ki hormonal induksiya superovulyasiya ve suni mayalanma ugurla preimplantasiya sican embrionlari emele getirir Sicanlarda disilerin doxsan faizi mexaniki stimullasdirma ile hamile qalmaq ve en azi bir embrionu implantasiya etmek mecburiyyetinde qalinir Bu neticeler insanlar kimi diger memelilere potensial implantasiya ucun zemin yaratdigindan cesaretlendiricidir Kok huceyreleri Blastula merhelesindeki huceyreler bir cox novde kok huceyreler kimi davrana bilerler Kok huceyreler zedelenme ve degenerasiyanin temiri ve qarsisini almaq potensialina malik orqanlara xas huceyrelerin istehsalinin baslangic noqtesidir Transkripsiya faktorlarinin ifadesinin ve blastula huceyrelerinin yerlesmesinin birlesmesi induksiya olunmus funksional orqan ve toxumalarin inkisafina sebeb ola biler Istinadlar Blastulation www web books com 2021 10 29 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 19 Blastula Encyclopaedia Britannica 2013 2015 04 30 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 19 Gilbert Scott Developmental Biology 9th Ed Devbio Labortatory Vade Mecum3 Sinauer Associates Inc 2010 243 247 161 ISBN 978 0 87893 558 1 daimi olu kecid Lombardi Julian Embryogenesis Comparative vertebrate reproduction Springer 1998 seh 226 ISBN 978 0 7923 8336 9 2021 04 29 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 19 Lombardi Julian Embryogenesis Comparative vertebrate reproduction Springer 1998 seh 226 ISBN 978 0 7923 8336 9 2021 04 29 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 19 Cockburn Katie Rossant Janet Making the blastocyst lessons from the mouse Journal of Clinical Investigation 120 4 1 April 2010 995 1003 doi 10 1172 JCI41229 PMC 2846056 PMID 20364097 Heasman J Patterning the Xenopus blastula Development 124 21 November 1997 4179 91 PMID 9334267 2018 07 02 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 19 Toth Attila Treatment Addressing the Causes of Infertility in Men and Women Macleod Laboratory 30 April 2020 tarixinde Istifade tarixi 22 March 2013 Kalt MR The relationship between cleavage and blastocoel formation in I Light microscopic observations Journal of Embryology and Experimental Morphology 26 1 August 1971 37 49 PMID 5565077 Tadros W Lipshitz HD Setting the stage for development mRNA translation and stability during oocyte maturation and egg activation in Drosophila Developmental Dynamics 232 3 March 2005 593 608 doi 10 1002 dvdy 20297 PMID 15704150 Etkin LD Regulation of the mid blastula transition in amphibians Developmental Biology 5 1988 209 25 doi 10 1007 978 1 4615 6817 9 7 PMID 3077975 Weigel D Izaurralde E A tiny helper lightens the maternal load Cell 124 6 24 March 2006 1117 8 doi 10 1016 j cell 2006 03 005 PMID 16564001 Fleming Tom P Papenbrock Tom Fesenko Irina Hausen Peter Sheth Bhavwanti Assembly of tight junctions during early vertebrate development Seminars in Cell amp Developmental Biology 11 4 1 August 2000 291 299 doi 10 1006 scdb 2000 0179 PMID 10966863 Watson J G Collection and Transfer of Preimplantation Mouse Embryos Biology of Reproduction 17 3 October 1977 453 8 doi 10 1095 biolreprod17 3 453 PMID 901897 Viczian Andrea S Solessio Eduardo C Lyou Yung Zuber Michael E Generation of Functional Eyes from Pluripotent Cells PLoS Biology 7 8 August 2009 e1000174 doi 10 1371 journal pbio 1000174 PMC 2716519 PMID 19688031