Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bizansda vətəndaş müharibəsi (1373–1379) Bizans İmperiyasında Bizans İmperatoru V İoannis ilə oğlu IV Andronikos arasında olan eyni zamanda Osmanlı İmperatoru I Muradın oğlu Savcı bəy Andronikos ilə birgə atasına qarşı olan üsyana qoşulunca Osmanlı vətəndaş müharibəsinə çevrilən hərbi qarşıdurmadır. Üsyan Andronikos 1373-cü ildə atasını devirməyə çalışarkən başladı. Genuyanın köməyi ilə uğursuz olsa da, Andronikos sonda 1376-cı ildə V İoannisni devirərək onu həbs etdi. Lakin V İoannis 1379-cu ildə qaçdı və Osmanlı İmperiyasının köməyi ilə yenidən taxtına qayıtdı. Vətəndaş müharibəsi əsrin əvvəlində olan dağıdıcı vətəndaş müharibələrinin zəiflətdiyi Bizans İmperiyasını daha da zəiflətdi.
| Bizansda vətəndaş müharibəsi (1373-1379) | |||
|---|---|---|---|
| Tarix | 1373-1379 | ||
| Yeri | Konstantinopol | ||
| Nəticəsi | V Ioannis və I Muradın qələbəsi | ||
| Ərazi dəyişikliyi | Bizanslılar Gelibolunu Osmanlılara təhvil verdilər və Bozcaadanın əhalisi azaldı, neytral vəziyyətə gətirildi. | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
Arxa plan
1354-cü ildə V İoannis İmperiyanın yeganə suverenliyini qəbul edərkən açıq şəkildə Qərbyönümlü xarici siyasət yeritdi. Bacısının evlənməsinə görə Lesbosu genuyalılara verdi, Bizansın son Anadolu limanı Herakleya Pontikini Venesiyalılara satdı, bunun müqabilində özünə çox az şey qazandıran bir hərəkət olan Roma-Katolik kilsəsinə geri döndü. Frakyadakı son bölgələri 1365-ci ildə Hadrianapolisi (indiki Ədirnə) ələ keçirən Osmanlılar tərəfindən işğal edildi. Qərbdən kömək istəyən V İoannis V Urbanusu ziyarət etdikdən sonra həmin yay Venesiyaya getdi və bununla da Venesiyalılarla Bozcaada qarşılığında imperatorun borcunu ləğv edən saziş imzaladı. Bizans ərazisini tərk edərkən Konstantinopol və Salonikini idarə etmələri üçün iki oğlu IV Andronikos və Manuili tərk etdi. Böyük oğlu və ortaq imperator IV Andronikos Bozcaadanı Venesiyalılara verməkdən imtina etdi və İmperator Manuil onun adından müdaxilə edənə qədər Venesiyalılar tərəfindən iki il tutuldu.
İlk münaqişə — IV Andronikosun uğursuz üsyanı, 1373
IV Andronikos 1373-cü ildə Osmanlı dövlətinə xərac verdiyinə və onun yüksək suverenlik statusunu qəbul etməsinə qəzəbləndi və eyni ildə Osmanlı sultanı I Muradın oğlu Savcı bəyə qoşularaq atalarına qarşı ortaq bir üsyan başlatdılar. Hər iki üsyan yatırıldı, ancaq Bizans hərbi zəifliyi bunun böyük bir şəkildə türk qoşunları tərəfindən edildiyini bildirdi. Murad prokuroru gözdən saldı (edam etdi) və İoannis V-dən oğluna və oğluna eyni şeyi etməsini istədi. Murad oğlu Savcını gözdən saldı (edam etdi) və V İoannisdən də oğluna və nəvəsinə eyni şeyi etməsini tələb etdi. V İoannis bunu qismən etdi, nəvəsinin bir gözünü kor etdi, IV Andronikosi isə həbs etdi. Gənc İoannis ulu babasının hərəkətinə çox hirsləndi və 1390-cı ildə ona qarşı üsyan edib beş ay hakimiyyətdə oldu. Andronikosun uğursuzluğundan sonra Manuil ortaq imperatorluğa qədər yüksəldi V İoannisin II Manuil olaraq varisi oldu.
İkinci münaqişə — IV Andronikosun qəsbi, 1376–1379
Andronikos həbs edildikdən qısa müddət sonra V İoannis Bozcaadanı əvvəllər uğursuz razılaşmaya bənzər şərtlərlə Venesiyalılara satdı. Genuyalılar müharibə yolu ilə araları dəyən Venesiyalıların adanı asanlıqla ələ keçirmələrini qəbul etmədilər. Beləliklə, 1376-cı ildə Genuya Andronikosun azad edilməsinə kömək etdi və onun üçün Osmanlı əsgərlərini satın aldı. Andronikos Konstantinopolu nəzarət altına aldı və atası İmperator V İoannis ilə kiçik qardaşı Manuili həbs etdi. Köməkləri qarşılığında genuyalılara Bozcaadanı, Osmanlılara isə Gelibolunu verdi.
Nəticədə, bu hadisələr taxta çıxmasından az vaxt sonra Venesiya ilə aranı pozdu və onlarla müharibəyə başladı. 1376-cı ildə ortaq imperator olaraq taclandırılan VII İoannis ilə Bizansda ən az dörd imperator və bir despot vardı, hamısı Osmanlı və ya İtalyan şəhər dövlətlərinin fiqurları idi. Görünüşə görə Filadelfiyanın demək olar ki, müstəqil Bizans bölgəsini Osmanlı İmperiyasına verməyi razı olan John Venesiya gəmiləri və Osmanlı əsgərlərinin köməyi ilə taxta yenidən çıxdı. Göründüyü kimi, faktiki olaraq müstəqil Bizans anklavları Filadelfiyasını Osmanlılara vermək barədə razılıq əldə edildikdən sonra V İoannis Venesiya gəmiləri və Osmanlı əsgərlərinin köməyi ilə təkrar taxta çıxdı.
Nəticələri
V İoannis paytaxt Konstantinopola girdikdən sonra IV Andronikos Qalataya qaçdı və iki il orada qaldı. Ancaq bir müddət anası Eleni Kantakuzi və ana babası keçmiş imperator VI İoannisi girov götürdü. Bununla bərabər 1381-ci ildə onun geri qayıtmasına imkan verən bir müqavilə imzalanmışdır. Daha sonra Venesiyalılar və Genuyalılar müharibələrini sona çatdırdılar və Bozcaadanın boşaldılmasına və oranın neytral torpaqlara çevrilməsi qərarına gəldilər.
İstinadlar
- Treadgold, 1997. səh. 788
- Browning, 1992. səh. 242
- Treadgold, 1997. səh. 779
- Treadgold, 1997. səh. 780
- Haldon, 2003. səh. 22
- Treadgold, 1997. səh. 782
- Treadgold, 1997. səh. 781
Mənbə
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Bizansda vetendas muharibesi Bizansda vetendas muharibesi 1373 1379 Bizans Imperiyasinda Bizans Imperatoru V Ioannis ile oglu IV Andronikos arasinda olan eyni zamanda Osmanli Imperatoru I Muradin oglu Savci bey Andronikos ile birge atasina qarsi olan usyana qosulunca Osmanli vetendas muharibesine cevrilen herbi qarsidurmadir Usyan Andronikos 1373 cu ilde atasini devirmeye calisarken basladi Genuyanin komeyi ile ugursuz olsa da Andronikos sonda 1376 ci ilde V Ioannisni devirerek onu hebs etdi Lakin V Ioannis 1379 cu ilde qacdi ve Osmanli Imperiyasinin komeyi ile yeniden taxtina qayitdi Vetendas muharibesi esrin evvelinde olan dagidici vetendas muharibelerinin zeifletdiyi Bizans Imperiyasini daha da zeifletdi Bizansda vetendas muharibesi 1373 1379 Tarix 1373 1379Yeri KonstantinopolNeticesi V Ioannis ve I Muradin qelebesiErazi deyisikliyi Bizanslilar Gelibolunu Osmanlilara tehvil verdiler ve Bozcaadanin ehalisi azaldi neytral veziyyete getirildi Munaqise terefleriV Ioannis Osmanli Imperiyasi Venesiya IV Andronikos Savci bey Genuya respublikasiKomandan lar V Ioannis II Manuil I Murad IV Andronikos Savci beyImperator V Ioannis XV esr elyazmasi Arxa plan1354 cu ilde V Ioannis Imperiyanin yegane suverenliyini qebul ederken aciq sekilde Qerbyonumlu xarici siyaset yeritdi Bacisinin evlenmesine gore Lesbosu genuyalilara verdi Bizansin son Anadolu limani Herakleya Pontikini Venesiyalilara satdi bunun muqabilinde ozune cox az sey qazandiran bir hereket olan Roma Katolik kilsesine geri dondu Frakyadaki son bolgeleri 1365 ci ilde Hadrianapolisi indiki Edirne ele keciren Osmanlilar terefinden isgal edildi Qerbden komek isteyen V Ioannis V Urbanusu ziyaret etdikden sonra hemin yay Venesiyaya getdi ve bununla da Venesiyalilarla Bozcaada qarsiliginda imperatorun borcunu legv eden sazis imzaladi Bizans erazisini terk ederken Konstantinopol ve Salonikini idare etmeleri ucun iki oglu IV Andronikos ve Manuili terk etdi Boyuk oglu ve ortaq imperator IV Andronikos Bozcaadani Venesiyalilara vermekden imtina etdi ve Imperator Manuil onun adindan mudaxile edene qeder Venesiyalilar terefinden iki il tutuldu Ilk munaqise IV Andronikosun ugursuz usyani 1373IV Andronikos 1373 cu ilde Osmanli dovletine xerac verdiyine ve onun yuksek suverenlik statusunu qebul etmesine qezeblendi ve eyni ilde Osmanli sultani I Muradin oglu Savci beye qosularaq atalarina qarsi ortaq bir usyan baslatdilar Her iki usyan yatirildi ancaq Bizans herbi zeifliyi bunun boyuk bir sekilde turk qosunlari terefinden edildiyini bildirdi Murad prokuroru gozden saldi edam etdi ve Ioannis V den ogluna ve ogluna eyni seyi etmesini istedi Murad oglu Savcini gozden saldi edam etdi ve V Ioannisden de ogluna ve nevesine eyni seyi etmesini teleb etdi V Ioannis bunu qismen etdi nevesinin bir gozunu kor etdi IV Andronikosi ise hebs etdi Genc Ioannis ulu babasinin hereketine cox hirslendi ve 1390 ci ilde ona qarsi usyan edib bes ay hakimiyyetde oldu Andronikosun ugursuzlugundan sonra Manuil ortaq imperatorluga qeder yukseldi V Ioannisin II Manuil olaraq varisi oldu Ikinci munaqise IV Andronikosun qesbi 1376 1379Andronikos hebs edildikden qisa muddet sonra V Ioannis Bozcaadani evveller ugursuz razilasmaya benzer sertlerle Venesiyalilara satdi Genuyalilar muharibe yolu ile aralari deyen Venesiyalilarin adani asanliqla ele kecirmelerini qebul etmediler Belelikle 1376 ci ilde Genuya Andronikosun azad edilmesine komek etdi ve onun ucun Osmanli esgerlerini satin aldi Andronikos Konstantinopolu nezaret altina aldi ve atasi Imperator V Ioannis ile kicik qardasi Manuili hebs etdi Komekleri qarsiliginda genuyalilara Bozcaadani Osmanlilara ise Gelibolunu verdi Neticede bu hadiseler taxta cixmasindan az vaxt sonra Venesiya ile arani pozdu ve onlarla muharibeye basladi 1376 ci ilde ortaq imperator olaraq taclandirilan VII Ioannis ile Bizansda en az dord imperator ve bir despot vardi hamisi Osmanli ve ya Italyan seher dovletlerinin fiqurlari idi Gorunuse gore Filadelfiyanin demek olar ki musteqil Bizans bolgesini Osmanli Imperiyasina vermeyi razi olan John Venesiya gemileri ve Osmanli esgerlerinin komeyi ile taxta yeniden cixdi Gorunduyu kimi faktiki olaraq musteqil Bizans anklavlari Filadelfiyasini Osmanlilara vermek barede raziliq elde edildikden sonra V Ioannis Venesiya gemileri ve Osmanli esgerlerinin komeyi ile tekrar taxta cixdi NeticeleriV Ioannis paytaxt Konstantinopola girdikden sonra IV Andronikos Qalataya qacdi ve iki il orada qaldi Ancaq bir muddet anasi Eleni Kantakuzi ve ana babasi kecmis imperator VI Ioannisi girov goturdu Bununla beraber 1381 ci ilde onun geri qayitmasina imkan veren bir muqavile imzalanmisdir Daha sonra Venesiyalilar ve Genuyalilar muharibelerini sona catdirdilar ve Bozcaadanin bosaldilmasina ve oranin neytral torpaqlara cevrilmesi qerarina geldiler IstinadlarTreadgold 1997 seh 788 Browning 1992 seh 242 Treadgold 1997 seh 779 Treadgold 1997 seh 780 Haldon 2003 seh 22 Treadgold 1997 seh 782 Treadgold 1997 seh 781MenbeTreadgold Warren A History of the Byzantine State and Society Stanford University Press 1997 ISBN 0 8132 0754 1 Browning Robert The Byzantine Empire The Catholic University of America Press 1992 ISBN 0 8132 0754 1 Haldon John Byzantium at War Routledge 2003 ISBN 0 415 96861 5