Beşinci kolonna (isp. Quinta columna) — İspaniyada vətəndaş müharibəsi dövründə general Frankonun İspaniya krallığında fəaliyyət göstərən agentura dəstəsinə verilən qeyri-rəsmi ad. Məcazi mənada düşmənin hər hansı gizli agentləri — diversantlar, casuslar, provokatorlar, terrorçular və s. nəzərdə tutulur.
Mənşəyi
"Beşinci kolonna" termini vətəndaş müharibəsi dövründə frankistlərin ordusuna rəhbərlik edən ispan generalı Emilio Molaya məxsusdur. 1936-cı ilin oktyabrında Madrid üzərinə hücum zamanı radio ilə paytaxt sakinlərinə etdiyi müraciətdə o, tabeliyində olan 4 ordu kolonnasından əlavə Madridin özündə yerləşən və lazım olan anda arxadan zərbə vura biləcək beşinci kolonnaya sahib olduğunu bildirmişdi. "Beşinci kolonna" insanlar arasında panika yayır, sabotajlar törədir, diversiya və şpionajla məşğul olurdu, lakin tarix göstərdi ki, Mola bu qüvvələrin gücünü şişirdirdi, belə ki, Madrid 1939-cu ilin ortalarınadək hücumlar qarşısında tab gətirə bildi.
İkinci dünya müharibəsi ərəfəsində və müharibə zamanı "beşinci kolonna" termini müxtəlif ölkələrdə fəaliyyət göstərən və həmin ölkələrin işğalına zəmin hazırlayan nasist agenturasına aid edilirdi.
Ədəbiyyatda
Ernest Heminquey 1938-ci ildə bu termini özünün yeganə pyesi olan "Beşinci kolonna"nın adında istifadə etmişdir. O, əsəri Madriddə, şəhərin bombalandığı zaman yazmış və elə həmin il nəşr etdirdiyi "Beşinci kolonna və ilk qırx doqquz hekayə" (The Fifth Column and the First Forty-Nine Stories) kitabına daxil etmişdir.
ABŞ-da Avstraliyanın "The Enemy In In" adlı radio tamaşası çox populyar oldu, baxmayaraq ki, bu populyarlıq beşinci kolonnanın fəaliyyətlərinin hekayələrinin real hadisələrə əsaslandığına inamla bağlı idi. 1940-cı ilin dekabrında Avstraliya serialı qadağan etdi.
Agatha Christie romanının İngilis rəyçiləri N yoxsa M? 1941-ci ildə bu termindən İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Britaniyada nasist rejiminin adından işləyən iki İngilis partizanının mübarizəsini təsvir etmək üçün istifadə edilmişdir.
Frank Kapranın Con Doe ilə tanışlıq (1941) filmində qəzet redaktoru Henri Konnell siyasi cəhətdən sadəlövh qəhrəman Con Dou apolitik Con Doe Klublarından istifadə edərək öz siyasi ambisiyalarını təbliğ etmək planları barədə iş adamının xəbərdarlığını edir. Connell Cona deyir: "Qulaq as, dostum, bu beşinci sütunun işi olduqca çürükdür, elə deyilmi?", biznesmeni Birləşmiş Ştatlarda anti-demokratik maraqlara malik olduğunu müəyyən edir. Doe razılaşdıqdan sonra əlavə edir: "Və əgər özünüzü bunun ortasında yürüşdə görsəniz, özünüzü dəhşətli əmici kimi hiss edərdiniz, elə deyilmi?"
Alfred Hitchcock-un Saboteur (1942) filmində Robert Kamminqsin Amerikanın müharibə səylərini sabotaj etmək üçün sui-qəsd hazırlayan "beşinci köşə yazarlarına" qarşı kömək istəməsi təsvir edilmişdir.[sitat lazımdır] Tezliklə bu termin məşhur əyləncələrdə istifadə olunmağa başladı.
İkinci Dünya Müharibəsi dövrünə aid bir neçə cizgi filmi bu termini əhatə edir. Porky Pig cizgi filmləri tamaşaçılardakı hər hansı "beşinci köşə yazarlarından" dərhal teatrı tərk etmələrini xahiş etdi.[49] Looney Tunes-in "Foney Fables" əsərində qoyun dərisindəki canavarı "beşinci köşə yazarı" kimi təsvir edir. 1943-cü ildə "Beşinci Sütun Siçanı" adlı "Merrie Melodiyaları" cizgi filmi çıxdı.
Graham Greene, The Quiet American (1955) kitabında ikinci fəsildə "Fifth Column, Third Force, Seventh Day" ifadəsindən istifadə edir.[ilkin olmayan mənbə lazımdır]
1959-cu ildə Britaniyanın "Amsterdam əməliyyatı" filmində "beşinci köşə yazarları" termini Hollandiya ordusunun nasistlərə rəğbət bəsləyən üzvlərinə istinad etmək üçün dəfələrlə istifadə olunur.
V franchise Yerə yadplanetlilərin işğalı haqqında televiziya şouları, romanlar və komikslər toplusudur. İşğala qarşı çıxan və insan Müqavimət Hərəkatına kömək edən bir qrup yadplanetlilər Beşinci Kolon adlanır.
Xarici keçidlər
- Fifth column — Britannica
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Besinci kolonna isp Quinta columna Ispaniyada vetendas muharibesi dovrunde general Frankonun Ispaniya kralliginda fealiyyet gosteren agentura destesine verilen qeyri resmi ad Mecazi menada dusmenin her hansi gizli agentleri diversantlar casuslar provokatorlar terrorcular ve s nezerde tutulur Menseyi Besinci kolonna termini vetendas muharibesi dovrunde frankistlerin ordusuna rehberlik eden ispan generali Emilio Molaya mexsusdur 1936 ci ilin oktyabrinda Madrid uzerine hucum zamani radio ile paytaxt sakinlerine etdiyi muracietde o tabeliyinde olan 4 ordu kolonnasindan elave Madridin ozunde yerlesen ve lazim olan anda arxadan zerbe vura bilecek besinci kolonnaya sahib oldugunu bildirmisdi Besinci kolonna insanlar arasinda panika yayir sabotajlar toredir diversiya ve spionajla mesgul olurdu lakin tarix gosterdi ki Mola bu quvvelerin gucunu sisirdirdi bele ki Madrid 1939 cu ilin ortalarinadek hucumlar qarsisinda tab getire bildi Ikinci dunya muharibesi erefesinde ve muharibe zamani besinci kolonna termini muxtelif olkelerde fealiyyet gosteren ve hemin olkelerin isgalina zemin hazirlayan nasist agenturasina aid edilirdi EdebiyyatdaErnest Heminquey 1938 ci ilde bu termini ozunun yegane pyesi olan Besinci kolonna nin adinda istifade etmisdir O eseri Madridde seherin bombalandigi zaman yazmis ve ele hemin il nesr etdirdiyi Besinci kolonna ve ilk qirx doqquz hekaye The Fifth Column and the First Forty Nine Stories kitabina daxil etmisdir ABS da Avstraliyanin The Enemy In In adli radio tamasasi cox populyar oldu baxmayaraq ki bu populyarliq besinci kolonnanin fealiyyetlerinin hekayelerinin real hadiselere esaslandigina inamla bagli idi 1940 ci ilin dekabrinda Avstraliya seriali qadagan etdi Agatha Christie romaninin Ingilis reycileri N yoxsa M 1941 ci ilde bu terminden Ikinci Dunya Muharibesi zamani Britaniyada nasist rejiminin adindan isleyen iki Ingilis partizaninin mubarizesini tesvir etmek ucun istifade edilmisdir Frank Kapranin Con Doe ile tanisliq 1941 filminde qezet redaktoru Henri Konnell siyasi cehetden sadelovh qehreman Con Dou apolitik Con Doe Klublarindan istifade ederek oz siyasi ambisiyalarini teblig etmek planlari barede is adaminin xeberdarligini edir Connell Cona deyir Qulaq as dostum bu besinci sutunun isi olduqca curukdur ele deyilmi biznesmeni Birlesmis Statlarda anti demokratik maraqlara malik oldugunu mueyyen edir Doe razilasdiqdan sonra elave edir Ve eger ozunuzu bunun ortasinda yurusde gorseniz ozunuzu dehsetli emici kimi hiss ederdiniz ele deyilmi Alfred Hitchcock un Saboteur 1942 filminde Robert Kamminqsin Amerikanin muharibe seylerini sabotaj etmek ucun sui qesd hazirlayan besinci kose yazarlarina qarsi komek istemesi tesvir edilmisdir sitat lazimdir Tezlikle bu termin meshur eylencelerde istifade olunmaga basladi Ikinci Dunya Muharibesi dovrune aid bir nece cizgi filmi bu termini ehate edir Porky Pig cizgi filmleri tamasacilardaki her hansi besinci kose yazarlarindan derhal teatri terk etmelerini xahis etdi 49 Looney Tunes in Foney Fables eserinde qoyun derisindeki canavari besinci kose yazari kimi tesvir edir 1943 cu ilde Besinci Sutun Sicani adli Merrie Melodiyalari cizgi filmi cixdi Graham Greene The Quiet American 1955 kitabinda ikinci fesilde Fifth Column Third Force Seventh Day ifadesinden istifade edir ilkin olmayan menbe lazimdir 1959 cu ilde Britaniyanin Amsterdam emeliyyati filminde besinci kose yazarlari termini Hollandiya ordusunun nasistlere regbet besleyen uzvlerine istinad etmek ucun defelerle istifade olunur V franchise Yere yadplanetlilerin isgali haqqinda televiziya soulari romanlar ve komiksler toplusudur Isgala qarsi cixan ve insan Muqavimet Herekatina komek eden bir qrup yadplanetliler Besinci Kolon adlanir Xarici kecidlerFifth column Britannica