Baş Göynük — Azərbaycan Respublikasının Şəki rayonunun eyniadlı inzibati ərazi dairəsində kənd. Şəki rayonunun ən böyük yaşayış məntəqəsidir.
Kənd | |
Baş Göynük | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Rayon | Şəki rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Mərkəzin hündürlüyü | 858 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi | 13260 (2009) nəfər |
Rəqəmsal identifikatorlar | |
Poçt indeksi | AZ5514 |
Tarixi
Şin çayının (Əyri-çayın qolu) sol sahilində, Qoçumırıq silsiləsinin Şimal qərb ətəyindədir. Toponim cox vaxt Köynük variantında da işlənir. XIX əsrin əvvəllərində Göynük adlı kənddən bir qrup ailə ayrılaraq 10 km. Aşağıda düzənlik sahədə yeni məntəqə (Aşağı Göynük) yaratdıqdan sonra toponimin əvvəlinə baş sözü əlavə edilmişdır. Ehtimal edilir ki, Göynük yaşayış məntəqəsini orta əsrlərdə Kiçik Asiyada adı çəkilən Göynük mahalından və ya eyniadlı qaladan gəlmiş ailələr salmışlar. Oykonim "yuxarıda yerləşən Göynük kəndi" deməkdir. Göynük/göyrük Azərbaycan toponimiyasında "yaşıl sahə, otlu sahə" mənasını ifadə edir. Köynük variantı isə "kənd, el, məskun yer" mənasını bildirir.
Coğrafiyası və iqlimi
Baş Göynük kəndi Şəki rayonunun şimal-qərb hissəsində yerləşir. Kənd Böyük Qafqaz dağlarının ətəyində yerləşdiyi üçün sərt qışı və mülayim isti yayı ilə fərqlənir. Azərbaycanın ən çox selli çaylarından biri olan Şin çayı da bu kəndin ərazisindən keçir. Bu çayın uzunluğu 36 km-dir.
Əhalisi
•Böyük Qafqaz dağlarının ətəklərində yerləşən Baş Göynük kəndi əhali sarıdan monoetnik quruluşa sahibdir. Belə ki, kənd camaatının mütləq əksəriyyəti müxtəlif Oğuz tayfalarından ibarət etnik Azərbaycan Türkləridir. Baş Göynük kəndinin ərazisi Azərbaycan tarixindəki ən qədim Türk-Oğuz məskənlərindən biridir.
•2009-cu il siyahıya alınmasında əhalinin sayı 13260 nəfər təşkil edib.
Görkəmli şəxsiyyətləri
- Qorxmaz Salamov — Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin əsgəri, Vətən müharibəsi şəhidi, itkin;
- İbrahim Məmmədov — kimya elmləri doktoru, professor;
- — professor, alim;
- Gülarə Köylü qızı (Qədirbəyova) — XX əsrin əvvəllərində nəşr olunan "Şərq qadını" jurnalının ilk redaktoru, məşhur maarifpərvər, ictimai xadim;
- Yaqub Mahmudov — sabiq millət vəkili, AMEA-nın Tarix İnstitutunun sabiq direktoru, AMEA-nın həqiqi üzvü, tarix elmləri doktoru, professor;
- Qərib Calalov — AMEA-nın müxbir üzvü, texnika elmləri doktoru, professor;
- Fərman İsmayılov — fəlsəfə elmləri doktoru, professor;
- Musa İslamov — filologiya elmləri doktoru, professor;
- Ziya Hacızadə — geologiya-mineralogiya elmləri namizədi;
- Baba Babazadə — ədəbiyyatşünas;
- Abid Şərifov — Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin sabiq müavini.
İqtisadiyyatı
Kənd əhalisinin böyük əksəriyyəti kənd təsərrüfatı ilə məşğul olur. Maldarlıq və əkinçiliyin yaxşı inkişaf etməsinə baxmayaraq yararlı torpaq sahələrinin kənddən uzaqda olması (10–15 km) maddi və vaxt itkisinə yol açır. Sovet İttifaqı dövründə Baş Göynük əsasən tütünçülük və baramaçılıq üzrə ixtisaslaşmış təsərrüfata malik idi və Şəki rayonunda bu sahələr üzrə əsas yeri tuturdu.
Meyvəçilik təsərrüfatda kiçik paya malik olsa da, qoz və fındıq bağları əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf etmişdir. Kəndin meşələri cır meyvə ağacları ilə zəngindir.
Kəndin böyük turizm potensialı vardır. Yaşıl meşələr, uca dağlar, çaylar, bulaqlar, mülayim iqlim və s. turizm üçün böyük imkanlar açır.
Din
Kənddə Baş Göynük kənd məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.
Şəhidləri
Birinci Qarabağ müharibəsində həlak olanlar
- Məmmədov Habil Sabir oğlu 1972-1992
- Qurbanov Natiq Mirzəli 16.02.1970-29.10.1992 Ağdam
- Vəlicanov Süleyman Mabud oğlu 13.09.1964-26.01.1992
- Məmmədov Bayram Ağaəli oğlu 1960-1992 Fizuli rayonun Qacar kəndi
- Ağamirzəyev Mübariz Sallman 29.03.1971-05.07.1992
- Fərəcov Sahib Yaqub oğlu 29.08.1973-06.12.1992
- Musayev Aslan Həsən oğlu 23.03.1966-08.09.1993
- Hacıəliyev İlqar Aslan oğlu 01.12.1974-17.02.1993 Tərtər
- Abdullayev Süleyman Fərman oğlu 15.03.1972-07.02.1993
- Abdullayev Tahir Yusif oğlu 05.08.1971-15.01.1993
- Salamov Əjdər Əli oğlu 13.03.1975-17.12.1993
- Rəcəbov Famil Kamil oğlu 05.06.1973-24.03.1993
- Ərəbov İsa Vəlyullah oğlu 28.08.1975-06.03.1994
- Ağabalayev Mikayıl Hümmət oğlu 01.09.1962-26.01.1994
- Əliyev Natiq Əziz oğlu 21.06.1974-27.01.1994 Ağdərə
- Məmmədov Natiq Əhməd oğlu 11.09.1966-1994 dekabr Ağdam Güllücə
- Babayev İsaq Nəriman oğlu 1975-1995
- Əbilov Hafiz Fərrux oğlu 1976-1995
- Hümmətov Qəhrəman Məmməd oğlu 1976-1995
- Məmmədov Vüqar İlyas oğlu 10.05.1977-13.07.1995
- Aslanov Mübariz Bayram oğlu 1979-1997
- Qasımov Yusif Oruc oğlu 23.09.1988-24.03.2008
- Şabəddinov Yusif Bayram oğlu 1989-2008
İkinci Qarabağ müharibəsində həlak olanlar (dört şəhid vermişdir)
İstinadlar
- Azərpoçt. "İndekslər" (az.). www.azerpost.az. 2016-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-09-29.
- Baş Göynük // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. 114. ISBN .
- https://www.semanticscholar.org/paper/Bil%C9%99cik-v%C9%99-G%C3%B6yn%C3%BCk%3A-O%C4%9Fuz-t%C3%BCrkl%C9%99rinin-%C9%99n-q%C9%99dim-yurd-A%C4%9Fasiyev/68b60b0dbd4e27a2467633a927af5b13668b5e29 (#bare_url_missing_title).
- https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/970374 (#bare_url_missing_title). 2022-12-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-02-12.
- (PDF) http://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423931472.pdf (#bare_url_missing_title).
- "Göynük üsyanı və unudulmuş Anadolu qəhrəmanı". Milli.Az (az.). 2011-12-03. 2016-11-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-02-12.
- MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR - 2016-cı ildə qeydiyyatdan keçənlər 2019-12-21 at the Wayback Machine. scwra.gov.az (az.)
Şəki rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Goynuk deqiqlesdirme Bas Goynuk Azerbaycan Respublikasinin Seki rayonunun eyniadli inzibati erazi dairesinde kend Seki rayonunun en boyuk yasayis menteqesidir KendBas Goynuk41 19 37 sm e 47 07 04 s u Olke AzerbaycanRayon Seki rayonuTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 858 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 13260 2009 neferReqemsal identifikatorlarPoct indeksi AZ5514Bas GoynukTarixiSin cayinin Eyri cayin qolu sol sahilinde Qocumiriq silsilesinin Simal qerb eteyindedir Toponim cox vaxt Koynuk variantinda da islenir XIX esrin evvellerinde Goynuk adli kendden bir qrup aile ayrilaraq 10 km Asagida duzenlik sahede yeni menteqe Asagi Goynuk yaratdiqdan sonra toponimin evveline bas sozu elave edilmisdir Ehtimal edilir ki Goynuk yasayis menteqesini orta esrlerde Kicik Asiyada adi cekilen Goynuk mahalindan ve ya eyniadli qaladan gelmis aileler salmislar Oykonim yuxarida yerlesen Goynuk kendi demekdir Goynuk goyruk Azerbaycan toponimiyasinda yasil sahe otlu sahe menasini ifade edir Koynuk varianti ise kend el meskun yer menasini bildirir Cografiyasi ve iqlimiBas Goynuk kendi Seki rayonunun simal qerb hissesinde yerlesir Kend Boyuk Qafqaz daglarinin eteyinde yerlesdiyi ucun sert qisi ve mulayim isti yayi ile ferqlenir Azerbaycanin en cox selli caylarindan biri olan Sin cayi da bu kendin erazisinden kecir Bu cayin uzunlugu 36 km dir Ehalisi Boyuk Qafqaz daglarinin eteklerinde yerlesen Bas Goynuk kendi ehali saridan monoetnik qurulusa sahibdir Bele ki kend camaatinin mutleq ekseriyyeti muxtelif Oguz tayfalarindan ibaret etnik Azerbaycan Turkleridir Bas Goynuk kendinin erazisi Azerbaycan tarixindeki en qedim Turk Oguz meskenlerinden biridir 2009 cu il siyahiya alinmasinda ehalinin sayi 13260 nefer teskil edib Gorkemli sexsiyyetleri Qorxmaz Salamov Azerbaycan Silahli Quvvelerinin esgeri Veten muharibesi sehidi itkin Ibrahim Memmedov kimya elmleri doktoru professor professor alim Gulare Koylu qizi Qedirbeyova XX esrin evvellerinde nesr olunan Serq qadini jurnalinin ilk redaktoru meshur maarifperver ictimai xadim Yaqub Mahmudov sabiq millet vekili AMEA nin Tarix Institutunun sabiq direktoru AMEA nin heqiqi uzvu tarix elmleri doktoru professor Qerib Calalov AMEA nin muxbir uzvu texnika elmleri doktoru professor Ferman Ismayilov felsefe elmleri doktoru professor Musa Islamov filologiya elmleri doktoru professor Ziya Hacizade geologiya mineralogiya elmleri namizedi Baba Babazade edebiyyatsunas Abid Serifov Azerbaycan Respublikasi Bas nazirinin sabiq muavini IqtisadiyyatiKend ehalisinin boyuk ekseriyyeti kend teserrufati ile mesgul olur Maldarliq ve ekinciliyin yaxsi inkisaf etmesine baxmayaraq yararli torpaq sahelerinin kendden uzaqda olmasi 10 15 km maddi ve vaxt itkisine yol acir Sovet Ittifaqi dovrunde Bas Goynuk esasen tutunculuk ve baramaciliq uzre ixtisaslasmis teserrufata malik idi ve Seki rayonunda bu saheler uzre esas yeri tuturdu Meyvecilik teserrufatda kicik paya malik olsa da qoz ve findiq baglari ehemiyyetli derecede inkisaf etmisdir Kendin meseleri cir meyve agaclari ile zengindir Kendin boyuk turizm potensiali vardir Yasil meseler uca daglar caylar bulaqlar mulayim iqlim ve s turizm ucun boyuk imkanlar acir DinKendde Bas Goynuk kend mescidi dini icmasi fealiyyet gosterir SehidleriBirinci Qarabag muharibesinde helak olanlar Memmedov Habil Sabir oglu 1972 1992 Qurbanov Natiq Mirzeli 16 02 1970 29 10 1992 Agdam Velicanov Suleyman Mabud oglu 13 09 1964 26 01 1992 Memmedov Bayram Agaeli oglu 1960 1992 Fizuli rayonun Qacar kendi Agamirzeyev Mubariz Sallman 29 03 1971 05 07 1992 Ferecov Sahib Yaqub oglu 29 08 1973 06 12 1992 Musayev Aslan Hesen oglu 23 03 1966 08 09 1993 Hacieliyev Ilqar Aslan oglu 01 12 1974 17 02 1993 Terter Abdullayev Suleyman Ferman oglu 15 03 1972 07 02 1993 Abdullayev Tahir Yusif oglu 05 08 1971 15 01 1993 Salamov Ejder Eli oglu 13 03 1975 17 12 1993 Recebov Famil Kamil oglu 05 06 1973 24 03 1993 Erebov Isa Velyullah oglu 28 08 1975 06 03 1994 Agabalayev Mikayil Hummet oglu 01 09 1962 26 01 1994 Eliyev Natiq Eziz oglu 21 06 1974 27 01 1994 Agdere Memmedov Natiq Ehmed oglu 11 09 1966 1994 dekabr Agdam Gulluce Babayev Isaq Neriman oglu 1975 1995 Ebilov Hafiz Ferrux oglu 1976 1995 Hummetov Qehreman Memmed oglu 1976 1995 Memmedov Vuqar Ilyas oglu 10 05 1977 13 07 1995 Aslanov Mubariz Bayram oglu 1979 1997 Qasimov Yusif Oruc oglu 23 09 1988 24 03 2008 Sabeddinov Yusif Bayram oglu 1989 2008 Ikinci Qarabag muharibesinde helak olanlar dort sehid vermisdir Haciyusifov Ehmed Teymur oglu Musayev Resadet Vuqar ogluIstinadlarAzerpoct Indeksler az www azerpost az 2016 04 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 04 19 Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati PDF az stat gov az 2019 2020 04 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 09 29 Bas Goynuk Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I cild Baki Serq Qerb 2007 seh 114 ISBN 978 9952 34 155 3 https www semanticscholar org paper Bil C9 99cik v C9 99 G C3 B6yn C3 BCk 3A O C4 9Fuz t C3 BCrkl C9 99rinin C9 99n q C9 99dim yurd A C4 9Fasiyev 68b60b0dbd4e27a2467633a927af5b13668b5e29 bare url missing title https dergipark org tr en download article file 970374 bare url missing title 2022 12 27 tarixinde Istifade tarixi 2024 02 12 PDF http www ajindex com dosyalar makale acarindex 1423931472 pdf bare url missing title Goynuk usyani ve unudulmus Anadolu qehremani Milli Az az 2011 12 03 2016 11 16 tarixinde Istifade tarixi 2024 02 12 MUSELMAN DINI ICMALAR 2016 ci ilde qeydiyyatdan kecenler 2019 12 21 at the Wayback Machine scwra gov az az Seki rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin