Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bağdad metropoliteni (ərəb. مترو بغداد) — İraqın paytaxtı Bağdad şəhərində yerüstü və yeraltı metropoliten xətlərini birləşdirən nəqliyyat sistemi.
| Bağdad metropoliteni | |
|---|---|
 | |
 | |
| Təsvir | |
| Ölkə |  İraq Respublikası |
| Yerləşməsi | Bağdad |
| Marşrut şəbəkəsi | |
| Xətlərin sayı | 2 |
| Şəbəkənin uzunluğu |
|
Tarixi
İlk layihə
Ərəb dünyasında Bağdad metropoliteni planı ilk dəfə hələ 1970-ci illərin sonu-1980-ci illərin əvvəllərində Səddam Hüseyn tərəfindən işlənib. Ambisiyalı layihənin 1975-ci ildə layihələşdirilməsinə, daha sonra isə tikintisinə başlanıb. Layihəyə görə 2 yeraltı xəttin tikintisi planlaşdırılırdı: 1-ci xətt şimaldan cənuba, 2-ci xətt isə qərbdən şərqə. Bəyan edilirdi ki, metro tərkibinə misirli mühəndislər tərəfindən tikiləcək, heyətlər isə Çin şirkətlərindən biri tərəfindən təqdim ediləcəkdir. Bağdad şəhərinin altı ilə metroploiten üçün də nəzərdə tutulan tunellər şəbəkəsi müxtəlif qiymətlərlə bir neçə kilometrdən 10-la km-ə qədər serb, Çin və alman şirkətləri tərəfindən tikildi. Lakin 1983-cü ildə aparılan işlər İran-İraq müharibəsinin başlanması ilə dayandırıldı. İrəli sürülən iddialara görə tərk edilmiş tunellərdə Səddam Hüseyn silah saxlayır və qoşunlarını gizlədirdi.
Layihənin bərpası
XXI əsrin əvvəllərində şəhər hakimiyyəti yeraltı metronun yaradılması haqqında layihəni yenidən dirçəltməyə çalışırlar. Baxmayaraq ki, Səddam Hüseyn rejiminin devrilməsindən sonra planlar reallaşmadı, bununla belə hələ də güman edilirdi ki, həmin layihəyə görə metropoliten 1,2 milyard dollara başa başa gələcək, tikinti işləri isə 2004-cü ildə başlayıb 2006-cı ildə başa çatdırılacaqdır.
Reallaşmaqda olan layihə
2008-ci ildən İraqa nisbi sabitliyin qayıtmasından sonra Bağdad hakimiyyəti yerüstü metro tikintisi ilə bağlı tender elan etdi. Tenderə görə daha az xərclə 39 kilometr uzunluğunda 2 xətli Xalani mərkəzi rayonunda kəsişən, xətlər və onların arası ilə qatarların mövcud marşrut hərəkəti layihəsinə baxıldı. Tikintinin həmin il başlanması, iki xəttin istismara verilməsi ilə 2012-ci ildə başa çatdırılması planlaşdırıldı. Lakin layihənin reallaşdırılması yenidən - 2012-ci ilə qədər təxirə salındı. Əvvəlcə şəhər idarəçiliyi tərəfindən bəyan edilmişdi ki, tikinti iraqlı mühəndislər tərəfindən aparılacaq, lakin daha sonra məlum oldu ki, 2011-ci ilin fevralında "" fransız şirkəti metropolitenin tikilməsi ilə bağlı Bağdad bələdiyyə idarəsi ilə ilkin razılışma imzalayıb. Tikintinin dəyəri ilk növbədə təxminən 1,5 milyard yevroya, bütövlükdə isə bütün sistemin tikilməsi 3 milyard dollara başa gəlməli və tikintisi 4-5 il çəkməli idi. Bağdad metrosu layihəsi sentyabr ayının 13-dən 16-na qədər keçirilən «Baghdad Construction Expo 2012»-yə (2012-ci il Bağdad beynəlxalq tikinti sərgisinə) təqdim edildi.
Xətlər
Birinci xətt
Plana görə xətlər 20 stansiyadan ibarət 18 km. uzunluqda olmalı idi. Xətlər şimal-şərqə doğru Bağdad rayonunun ən sıx məskunlaşmış rayonu-Mədinət-əs-sədrlə, şimal-qərb məhəlləsi Əl-Əzmiyyəni birləşdirməli idi. Bu xətt şəhərin mərkəzindən keçəcəkdi.
1-ci xəttdəki stansiyaların siyahısı
- Səddam-Siti (ing. Saddam City)
- Saura (ing. Тhawra)
- Seyf Səəd (ing. Saif Saad)
- Kunatira (ing. Qunatira)
- Colan küçəsi (ing. Jolan Street)
- Qüds küçəsi (ing. Quds Street)
- Zühur küçəsi (ing.Zouhour Street)
- Şəhidlər abidəsi (ing. Мartyr's Мonument)
- Fələstin küçəsi (ing. Palestine Street)
- Talsim qapısı (ing. Talsim Gate)
- Şərqi Bağdad vağzalı (ing. East Baghdad Station)
- Port-Səid küçəsi (ing. Port Said Street)
- Səbəvi meydanı (ing. Sabawi Square)
- Xalani (2-ci xətdə keçid stansiya) (ing. Khalani)
- Şorca (ing.Shorjah)
- Amin küçəsi (ing. Amin Street)
- Medan (ing. Medan)
- Sərəfiyyə (ing. Sarafiya)
- Məğrib küçəsi (ing.Maghrib Street)
- Antara meydanı (ing. Antar Square)
İkinci xətt
Plana görə bu xətt uzunluğu 21 km olan 21 stansiyadan ibarət olacaq. Xətt Bağdadın cənubunu Dəclə çayının sağ sahili ilə birləşdirəcək. Bu xətt Əl-Karrada mərkəzi ticarət məntəqəsindən keçib Dəclə çayının üzərindən keçəcəkdi.
2-ci xəttdəki stansiyaların siyahısı
- Məsbəh (ing. Masbah)
- Milli teatr (ing. National Theatre)
- Miryana meydanı (ing. Mirjana Square)
- Firdovs meydanı (ing. Firdaws Square)
- Naser meydanı (ing. Nasir Square)
- Təhrir meydanı (ing. Tahrir Square)
- Xalani (1-ci xəttə keçid stansiya) (ing. Khalani)
- Müstənsir küçəsi (ing. Mustansir Street)
- Hayfa küçəsi (ing. Haifa Street)
- Milli muzey (ing. National Museum)
- Beynəlxalq vağzal (ing. International Station)
- Mütanəbi (ing. Mutanabi)
- Mənsur (ing. Mansour)
- 14-cü Ramazan (ing. 14th Ramadhan)
- Rəbiyyə küçəsi (ing. Rabie'a Street)
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Bağdad metrosunun planı
İstinadlar
- Brayan Mak Vilyams. Səddamın Gizli tunellərinin dağılması 2012-10-06 at the Wayback Machine (ingiliscə). Antiwar.com (20 Oktyabr, 2004).
- Bağdad metrosu sünni və şiələri birləşdirəcək 2016-03-04 at the Wayback Machine (rusca). Ruskiy Dom (8 iyun, 2009).
- Pavel Davıdov. Bağdadda metro tikəcəklər 2023-07-02 at the Wayback Machine (rusca). RİA Novosti (27 yanvar, 2003).
- "Bağdadda metro tikəcəklər (rusca)". 2016-04-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-08-22.
- Bağdadda metro tikilə bilər. 2016-03-06 at the Wayback Machine Növbəti il Bağdadda metro tikməyə başlayacaqlar (rusca). 2016-03-05 at the Wayback Machine
- Bağdad beynəlxalq tikinti sərgisi 2016-03-04 at the Wayback Machine (rusca.). expoclub.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bagdad metropoliteni ereb مترو بغداد Iraqin paytaxti Bagdad seherinde yerustu ve yeralti metropoliten xetlerini birlesdiren neqliyyat sistemi Bagdad metropoliteniTesvirOlke Iraq RespublikasiYerlesmesi BagdadMarsrut sebekesiXetlerin sayi 2Sebekenin uzunlugu 39 kmTarixiIlk layihe Ereb dunyasinda Bagdad metropoliteni plani ilk defe hele 1970 ci illerin sonu 1980 ci illerin evvellerinde Seddam Huseyn terefinden islenib Ambisiyali layihenin 1975 ci ilde layihelesdirilmesine daha sonra ise tikintisine baslanib Layiheye gore 2 yeralti xettin tikintisi planlasdirilirdi 1 ci xett simaldan cenuba 2 ci xett ise qerbden serqe Beyan edilirdi ki metro terkibine misirli muhendisler terefinden tikilecek heyetler ise Cin sirketlerinden biri terefinden teqdim edilecekdir Bagdad seherinin alti ile metroploiten ucun de nezerde tutulan tuneller sebekesi muxtelif qiymetlerle bir nece kilometrden 10 la km e qeder serb Cin ve alman sirketleri terefinden tikildi Lakin 1983 cu ilde aparilan isler Iran Iraq muharibesinin baslanmasi ile dayandirildi Ireli surulen iddialara gore terk edilmis tunellerde Seddam Huseyn silah saxlayir ve qosunlarini gizledirdi Layihenin berpasi XXI esrin evvellerinde seher hakimiyyeti yeralti metronun yaradilmasi haqqinda layiheni yeniden dirceltmeye calisirlar Baxmayaraq ki Seddam Huseyn rejiminin devrilmesinden sonra planlar reallasmadi bununla bele hele de guman edilirdi ki hemin layiheye gore metropoliten 1 2 milyard dollara basa basa gelecek tikinti isleri ise 2004 cu ilde baslayib 2006 ci ilde basa catdirilacaqdir Reallasmaqda olan layihe 2008 ci ilden Iraqa nisbi sabitliyin qayitmasindan sonra Bagdad hakimiyyeti yerustu metro tikintisi ile bagli tender elan etdi Tendere gore daha az xercle 39 kilometr uzunlugunda 2 xetli Xalani merkezi rayonunda kesisen xetler ve onlarin arasi ile qatarlarin movcud marsrut hereketi layihesine baxildi Tikintinin hemin il baslanmasi iki xettin istismara verilmesi ile 2012 ci ilde basa catdirilmasi planlasdirildi Lakin layihenin reallasdirilmasi yeniden 2012 ci ile qeder texire salindi Evvelce seher idareciliyi terefinden beyan edilmisdi ki tikinti iraqli muhendisler terefinden aparilacaq lakin daha sonra melum oldu ki 2011 ci ilin fevralinda fransiz sirketi metropolitenin tikilmesi ile bagli Bagdad belediyye idaresi ile ilkin razilisma imzalayib Tikintinin deyeri ilk novbede texminen 1 5 milyard yevroya butovlukde ise butun sistemin tikilmesi 3 milyard dollara basa gelmeli ve tikintisi 4 5 il cekmeli idi Bagdad metrosu layihesi sentyabr ayinin 13 den 16 na qeder kecirilen Baghdad Construction Expo 2012 ye 2012 ci il Bagdad beynelxalq tikinti sergisine teqdim edildi XetlerBirinci xett Plana gore xetler 20 stansiyadan ibaret 18 km uzunluqda olmali idi Xetler simal serqe dogru Bagdad rayonunun en six meskunlasmis rayonu Medinet es sedrle simal qerb mehellesi El Ezmiyyeni birlesdirmeli idi Bu xett seherin merkezinden kececekdi 1 ci xettdeki stansiyalarin siyahisi Seddam Siti ing Saddam City Saura ing Thawra Seyf Seed ing Saif Saad Kunatira ing Qunatira Colan kucesi ing Jolan Street Quds kucesi ing Quds Street Zuhur kucesi ing Zouhour Street Sehidler abidesi ing Martyr s Monument Felestin kucesi ing Palestine Street Talsim qapisi ing Talsim Gate Serqi Bagdad vagzali ing East Baghdad Station Port Seid kucesi ing Port Said Street Sebevi meydani ing Sabawi Square Xalani 2 ci xetde kecid stansiya ing Khalani Sorca ing Shorjah Amin kucesi ing Amin Street Medan ing Medan Serefiyye ing Sarafiya Megrib kucesi ing Maghrib Street Antara meydani ing Antar Square Ikinci xett Plana gore bu xett uzunlugu 21 km olan 21 stansiyadan ibaret olacaq Xett Bagdadin cenubunu Decle cayinin sag sahili ile birlesdirecek Bu xett El Karrada merkezi ticaret menteqesinden kecib Decle cayinin uzerinden kececekdi 2 ci xettdeki stansiyalarin siyahisi Mesbeh ing Masbah Milli teatr ing National Theatre Miryana meydani ing Mirjana Square Firdovs meydani ing Firdaws Square Naser meydani ing Nasir Square Tehrir meydani ing Tahrir Square Xalani 1 ci xette kecid stansiya ing Khalani Mustensir kucesi ing Mustansir Street Hayfa kucesi ing Haifa Street Milli muzey ing National Museum Beynelxalq vagzal ing International Station Mutanebi ing Mutanabi Mensur ing Mansour 14 cu Ramazan ing 14th Ramadhan Rebiyye kucesi ing Rabie a Street Hemcinin baxMetro Meshed metrosu Tehran metropoliteni Tebriz metropoliteniXarici kecidlerBagdad metrosunun planiIstinadlarBrayan Mak Vilyams Seddamin Gizli tunellerinin dagilmasi 2012 10 06 at the Wayback Machine ingilisce Antiwar com 20 Oktyabr 2004 Bagdad metrosu sunni ve sieleri birlesdirecek 2016 03 04 at the Wayback Machine rusca Ruskiy Dom 8 iyun 2009 Pavel Davidov Bagdadda metro tikecekler 2023 07 02 at the Wayback Machine rusca RIA Novosti 27 yanvar 2003 Bagdadda metro tikecekler rusca 2016 04 27 tarixinde Istifade tarixi 2017 08 22 Bagdadda metro tikile biler 2016 03 06 at the Wayback Machine Novbeti il Bagdadda metro tikmeye baslayacaqlar rusca 2016 03 05 at the Wayback Machine Bagdad beynelxalq tikinti sergisi 2016 03 04 at the Wayback Machine rusca expoclub