Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bağanıs Ayrım (keçmiş adı "Seyid Ayrım") — Azərbaycan Respublikasının Qazax rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
| Kənd | |
| Bağanıs Ayrım | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Sahəsi | 40.0 |
| Mərkəzin hündürlüyü | 886 m |
| Saat qurşağı | , yayda |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 648 nəfər |
| Milli tərkibi | azərbaycanlılar |
| Rəsmi dili | Azərbaycan dili |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1990-cı il martın 23-dən 24-ə keçən gecə ermənilər tərəfindən işğal edilmişdi.
Tarixi
Ermənilərin Azərbaycan ərazisində Qarabağ müharibəsinə başlayarkən törətdiyi ilk faciə Bağanıs Ayrım kəndində törədilib. Kənddə 5 üzvdən ibarət bir ailə xüsusi amansızlıqla qətlə yetirilərək yandırılıb.
Qazax rayonunun Bağanıs Ayrım kəndi 1990-cı ilin martın 23-dən 24-ə keçən gecə qabaqcadan təşkil edilən plan əsasında hücuma məruz qalmış və martın 24-ü səhər saatlarında ermənilər tərəfindən işğal olunub. Bununla da Ermənilərin işğal etdiyi ilk Azərbaycan kəndi kimi tarixə düşüb. İşğal zamanı Bağanıs Ayrım kəndinin əli silahsız, günahsız əhalisinə qarşı qətliam törədilib. 10 nəfər dünyasını dəyişib, 15 nəfərdən çox insan yaralanıb. 100-dən çox evi olan kənd talan olunub, əhalinin kənddən çıxara bilmədiyi ev əşyaları və mal-qara ermənilər tərəfindən mənimsənilib. Bağanıs Ayrım faciəsi barədə Elçin İsmayıl "Bu, əsl faciə idi" adlı kitab yazaraq 1999-cu ildə "Azərbaycan nəşriyyatı"nda çap etdirmişdir.
19 aprel 2024-cü il tarixində Azərbaycan Respublikası və Ermənistan Respublikası arasında sərhəddə Azərbaycan Respublikası Baş nazirinin müavini Şahin Mustafayevin və Ermənistan Respublikası Baş nazirinin müavini Mqer Qriqoryanın sədrliyi ilə Azərbaycan Respublikası ilə Ermənistan Respublikası arasında dövlət sərhədinin delimitasiyası üzrə Dövlət Komissiyası və Ermənistan Respublikası ilə Azərbaycan Respublikası arasında dövlət sərhədinin delimitasiyası və sərhəd təhlükəsizliyi məsələləri üzrə Komissiyanın səkkizinci görüşü keçirilib. Görüşdə Qazaxın Bağanıs Ayrım, Aşağı Əskipara, Xeyrımlı, Qızılhacılı kəndlərinin Azərbaycana geri qaytarılması barədə razılıq əldə edilib.
24 may 2024-cü il tarixində Azərbaycan Dövlət Sərhəd Xidməti tərəfindən nəzarətə götürülüb.
Toponimikası
Bağanıs Ayrım oyk, mür. Qazax rayonunun Əskipara inzibati ərazi vahidində kənd. Coğazçayın sahilindədir. Keçmiş adı Seyid Ayrım olmuşdur. Yaşayış məntəqəsini ayrımların seyidli qoluna mənsub ailələr keçmişdə mövcud olmuş Bağanıs kəndi yaxınlığında saldığı üçün belə adlandırılmışdır. Kəndi 1990-cı ilin martında erməni işğalçıları zəbt edərək büsbütün yandırmış, əhali ətraf kəndlərdə məskunlaşmışdı. Etnotoponimdir. Türk dillərinin əksəriyyətində bağana "köhnə, keçmiş"; "sadəlövh" mənalarını ifadə edir. Qazaxıstandakı Bakanas (İli çayının qolu), Bakanas (Qara İrtıŞın qolu), Nann-Bakanas, OrtaBakanas, şet-Bakanas və s. çayların adı toponimiyada monqol dilindəki boqon və us sözlərinin birləşməsi kimi "qısa çay" mənasını verir. Lakin kəndin daxil olduğu i.ə.v.-in adı da (Əskipara — "köhnə kənd") onun "ayrımlar yaşayan köhnə kənd" kimi izah olunmasına imkan verir.
Əhalisi
2009-cu ilin əhalinin siyahıyaalınmasına əsasən kəndə 610 nəfər əhali yaşayır. Əhalinin 288 nəfəri kişilər, 322 nəfəri qadınlardan ibarətdir.
Tanınmışları
- (1916-) — Azərbaycan aşığı.
Coğrafiyası və iqlimi
Xüsusu strateji əhəmiyyətli Bağanıs Ayrım kəndi İcevan–Noyamberyan avtomobil yolu üzərində yerləşdiyindən düşmən gələcəkdə daha rahat hərəkət etməsi üçün bu kəndin işğalı xüsusi plan əsasında həyata keçirilib. Qeyd edək ki, 600 nəfər əhalisi olan Bağanıs Ayrım kəndi Qazax rayonunun Aşağı Əskipara, Quşçu Ayrım, Xeyrimli və Məzəm kəndləri ilə həmsərhəddir. Əhalisi əsasən əkinçilik və heyvandarlıqla məşğul olan kəndin əsrarəngiz təbiəti, saysız-hesabsız bulaqları olub. İndi Bağanıs Ayrım kəndindən məcburi köçkün həyatı yaşayan insanlar Qazax rayonunda müxtəlif yerlərdə məskunlaşıblar.
Xarici keçidlər
- Bağanıs Ayrım soyqırımına dair kitab ingilis dilinə tərcümə edilib 2009-08-09 at the Wayback Machine
- Azərbaycan Respublikasi Qazax Rayon İcra Hakimiyyəti. Bələdiyyələr
İstinadlar
- "Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi nəticəsində Qazax rayonunda hərbi təcavüzün nəticələri barədə MƏLUMAT". Qazax Rayon İcra Hakimiyyəti. 2019-01-15 tarixində . İstifadə tarixi: 29 noyabr 2016.
- Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. İki cilddə: I cild. 2016-03-11 at the Wayback Machine Bakı şəhəri, "Şərq-Qərb" nəşriyyatı, 2007-ci il, səh. 100
- "Ermənistan-Azərbaycan sərhədinin delimitasiyası üzrə komissiyanın növbəti iclası keçirilib - VİDEO". Oxu.Az (az.). 2024-04-19. 2024-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-19.
- "Qazaxın 4 kəndi artıq nəzarətimizdədir — Rəsmi". Qafqazinfo (az.). 2024-05-24. 2024-05-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-24.
- Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası. Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427
- Azərbaycan Respublikası Əhalisinin Siyahıyaalınması. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. Bakı-2010. Səh.629
 | Qazax rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Baganis Baganis Ayrim kecmis adi Seyid Ayrim Azerbaycan Respublikasinin Qazax rayonunun inzibati erazi vahidinde kend KendBaganis Ayrim41 05 47 sm e 45 04 29 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSahesi 40 0Merkezin hundurluyu 886 mSaat qursagi UTC 4 yayda UTC 5EhalisiEhalisi 648 neferMilli terkibi azerbaycanlilarResmi dili Azerbaycan diliXeriteni goster gizle Baganis Ayrim Vikianbarda elaqeli mediafayllar 1990 ci il martin 23 den 24 e kecen gece ermeniler terefinden isgal edilmisdi TarixiErmenilerin Azerbaycan erazisinde Qarabag muharibesine baslayarken toretdiyi ilk facie Baganis Ayrim kendinde toredilib Kendde 5 uzvden ibaret bir aile xususi amansizliqla qetle yetirilerek yandirilib Qazax rayonunun Baganis Ayrim kendi 1990 ci ilin martin 23 den 24 e kecen gece qabaqcadan teskil edilen plan esasinda hucuma meruz qalmis ve martin 24 u seher saatlarinda ermeniler terefinden isgal olunub Bununla da Ermenilerin isgal etdiyi ilk Azerbaycan kendi kimi tarixe dusub Isgal zamani Baganis Ayrim kendinin eli silahsiz gunahsiz ehalisine qarsi qetliam toredilib 10 nefer dunyasini deyisib 15 neferden cox insan yaralanib 100 den cox evi olan kend talan olunub ehalinin kendden cixara bilmediyi ev esyalari ve mal qara ermeniler terefinden menimsenilib Baganis Ayrim faciesi barede Elcin Ismayil Bu esl facie idi adli kitab yazaraq 1999 cu ilde Azerbaycan nesriyyati nda cap etdirmisdir 19 aprel 2024 cu il tarixinde Azerbaycan Respublikasi ve Ermenistan Respublikasi arasinda serhedde Azerbaycan Respublikasi Bas nazirinin muavini Sahin Mustafayevin ve Ermenistan Respublikasi Bas nazirinin muavini Mqer Qriqoryanin sedrliyi ile Azerbaycan Respublikasi ile Ermenistan Respublikasi arasinda dovlet serhedinin delimitasiyasi uzre Dovlet Komissiyasi ve Ermenistan Respublikasi ile Azerbaycan Respublikasi arasinda dovlet serhedinin delimitasiyasi ve serhed tehlukesizliyi meseleleri uzre Komissiyanin sekkizinci gorusu kecirilib Gorusde Qazaxin Baganis Ayrim Asagi Eskipara Xeyrimli Qizilhacili kendlerinin Azerbaycana geri qaytarilmasi barede raziliq elde edilib 24 may 2024 cu il tarixinde Azerbaycan Dovlet Serhed Xidmeti terefinden nezarete goturulub ToponimikasiBaganis Ayrim oyk mur Qazax rayonunun Eskipara inzibati erazi vahidinde kend Cogazcayin sahilindedir Kecmis adi Seyid Ayrim olmusdur Yasayis menteqesini ayrimlarin seyidli qoluna mensub aileler kecmisde movcud olmus Baganis kendi yaxinliginda saldigi ucun bele adlandirilmisdir Kendi 1990 ci ilin martinda ermeni isgalcilari zebt ederek busbutun yandirmis ehali etraf kendlerde meskunlasmisdi Etnotoponimdir Turk dillerinin ekseriyyetinde bagana kohne kecmis sadelovh menalarini ifade edir Qazaxistandaki Bakanas Ili cayinin qolu Bakanas Qara IrtiSin qolu Nann Bakanas OrtaBakanas set Bakanas ve s caylarin adi toponimiyada monqol dilindeki boqon ve us sozlerinin birlesmesi kimi qisa cay menasini verir Lakin kendin daxil oldugu i e v in adi da Eskipara kohne kend onun ayrimlar yasayan kohne kend kimi izah olunmasina imkan verir Ehalisi2009 cu ilin ehalinin siyahiyaalinmasina esasen kende 610 nefer ehali yasayir Ehalinin 288 neferi kisiler 322 neferi qadinlardan ibaretdir Taninmislari 1916 Azerbaycan asigi Cografiyasi ve iqlimiXususu strateji ehemiyyetli Baganis Ayrim kendi Icevan Noyamberyan avtomobil yolu uzerinde yerlesdiyinden dusmen gelecekde daha rahat hereket etmesi ucun bu kendin isgali xususi plan esasinda heyata kecirilib Qeyd edek ki 600 nefer ehalisi olan Baganis Ayrim kendi Qazax rayonunun Asagi Eskipara Quscu Ayrim Xeyrimli ve Mezem kendleri ile hemserheddir Ehalisi esasen ekincilik ve heyvandarliqla mesgul olan kendin esrarengiz tebieti saysiz hesabsiz bulaqlari olub Indi Baganis Ayrim kendinden mecburi kockun heyati yasayan insanlar Qazax rayonunda muxtelif yerlerde meskunlasiblar Xarici kecidlerBaganis Ayrim soyqirimina dair kitab ingilis diline tercume edilib 2009 08 09 at the Wayback Machine Azerbaycan Respublikasi Qazax Rayon Icra Hakimiyyeti BelediyyelerIstinadlar Ermenistan Azerbaycan Dagliq Qarabag munaqisesi neticesinde Qazax rayonunda herbi tecavuzun neticeleri barede MELUMAT Qazax Rayon Icra Hakimiyyeti 2019 01 15 tarixinde Istifade tarixi 29 noyabr 2016 Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti Iki cildde I cild 2016 03 11 at the Wayback Machine Baki seheri Serq Qerb nesriyyati 2007 ci il seh 100 Ermenistan Azerbaycan serhedinin delimitasiyasi uzre komissiyanin novbeti iclasi kecirilib VIDEO Oxu Az az 2024 04 19 2024 04 19 tarixinde Istifade tarixi 2024 04 19 Qazaxin 4 kendi artiq nezaretimizdedir Resmi Qafqazinfo az 2024 05 24 2024 05 24 tarixinde Istifade tarixi 2024 05 24 Azerbaycan Toponimlerinin Ensiklopedik Lugeti Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Nesimi adina Dilcilik Institutu Serq qerb Baki 2007 seh 427 Azerbaycan Respublikasi Ehalisinin Siyahiyaalinmasi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Baki 2010 Seh 629 Qazax rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin