Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yerebatan sərnici və ya Bazilika sisterni (yunan. Βασιλική Κινστέρναı, türk. Yerebatan sarnıcı və ya Yerebatan sarayı) — Bizans dövrünə aid iri yeraltı su anbarı. İstanbulun (Konstantinopolun) mərkəzində, Sultanahmet rayonunda, Aya Sofya məscidi (Müqəddəs Sofiya kilsəsi) ilə üzbəüz, onun 150 metr cənub-qərbində yerləşir.
| Bazilika sisterni | |
|---|---|
| Yerebatan Sarnıcı | |
 | |
| Yer qeydləri | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
"Sistern" sözü yunancadan "su anbarı" kimi tərcümə edilir. 2013-cü ilə olan məlumata görə, İstanbulda 40-dan çox belə sistern aşkar edilmişdir.
Sistern Bizans dövründə
Bazilika sisternində quraqlıq və ya mühasirə halları üçün şəhərin su ehtiyatı saxlanırdı Bu sisternə su şəhərdən 19 km şimalda yerləşən Belqrad meşəsindəki bulaqlardan akveduklar (o cümlədən, Valent akveduku) və su kəməri vasitəsilə çatdırılırdı.
Bazilika adı sisternin yerləşdiyi yerin adından qalmışdır. Bu yerdə Konstantinopolun Birinci təpəsində, Stoa Basilica adlı meydan yerləşdirdi.Orada əvvəlcə bir Bazilika olduğundan su anbarı da bu adı almışdır.
Sisternin tikintisinə imperator Konstantinin hakimiyyəti dövründə (306–337-ci illər) başlanmış və imperator I Yustinianın hakimiyyəti dövründə, 532-ci ildə başa çatdırılmışdır. Yeraltı qurğunun ölçüləri 145×65 m, həcmi 80 000 kub metr idi. Sisternin tavanını 9 metr hündürlüyündə 336 sütun (hərəsində 28 sütun olmaqla 12 sıra) saxlayırdı. Sütunlar bir-birlərindən 4,80 metr məsafədə yerləşirlər. Sisternin divarı 4 metr qalınlığındadır, odadavamlı kərpicdən tikilmiş və xüsusi sukeçirməyən məhlulla örtülmüşdür.
Sütunların böyük hissəsi qədim məbədlərdən götürülmüşdür, buna görə də, onlar mərmərin növünə və emal üsuluna görə bir-birindən fərqlənirlər, bəziləri bir, bəziləri iki detaldan ibarətdir. İki sütunun altında Meduza Qorqonanın başını görmək olar. Qorqona Meduza ilə olan sütunlardan birində onun başı aşağı, digərində yana doğru çevrilib. Qorqona Meduzalı sütunlardan birinin qarşısında "Arzular hovuzu" yerləşir.
Sistern Osmanlı dövründə
Sisterndən XVI əsrədək istifadə edilirdi. Topqapı sarayının bağının sulanması üçün su buradan götürülürdü. Lakin müsəlman türklər axar su mənbələrindən su götürməyə üstünlük verdiklərindən sistern istifadəsiz qalmışdı və baxımsızlıqdan tədricən unudulurdu.
1544–1550-ci illərdə Bizans dövrünün abidələrini araşdırmaq məqsədilə İstanbula gələn holland səyyahı P. Gyllius yerli sakinlərin öz evlərində döşəmədə açdıqları deşiklərdən balıq tutduqlarını görərək yerin altında olan sisterndən xəbər tutmuşdu. Beləliklə, sistern onun tərəfindən yenidən kəşf edilərək qərb aləminə tanıtdırılmışdı. Sultan III Əhməd və II Əbdülhamidin (1876–1909) dövrlərində sistern təmir edilmişdir. Sonra yenə istifadəsiz qalmış və çirklənmişdir.
Sistern müasir dövrdə
1955–1960-cı illərdə 8 sütun uçma təhlükəsi ilə üzləşdiyindən konservasiya işləri görülmüşdü. 1985–1987-ci illərdə o təmizlənib bərpa edilmiş və muzeyə çevrilmişdir.
2013-cü ildə sisterni rekord sayda- 2 milyondan çox turist ziyarət etmişdi ki, bunun da 1 milyon 470 min nəfəri xarici turistlər idi. Bir çoxları bunu Den Braunun "Cəhənnəm" ("İnferno") romanının uğuru ilə əlaqələndirirlər.
Sistern mədəniyyətdə
- Ceyms Bond haqqında filmlər silsiləsindən olan "Rusiyadan məhəbbətlə" filminin və "İnterneşnl" kəskin süjetli filmin bəzi epizodları Sisterndə çəkilmişdir.
- "Assassin's Creed: Revelations" kompüter oyununda epizodlardan biri Sisterndə baş verir.
- Den Braunun "Cəhənnəm" ("İnferno") romanında Sistern hadisələrin baş verdiyi əsas yerlərdən biridir.
-
![image]()
-
![image]()
Qorqona Meduzanın başı sütunun pyedestalında -
![image]()
Daha bir sütun -
![image]()
Sisternanın günbəzi suda əks olunur
İstinadlar
- Стамбул - город контрастов. 15 Цистерны, 2021-05-06 tarixində , İstifadə tarixi: 2014-04-15.
- , 2014-04-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2014-04-15.
- , 2009-07-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2014-04-15.
- Dan Brown Yerebatan Sarnıcı'na rekor kırdırdı, 2021-05-17 tarixində , İstifadə tarixi: 2014-04-15.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yerebatan sernici ve ya Bazilika sisterni yunan Basilikh Kinsternai turk Yerebatan sarnici ve ya Yerebatan sarayi Bizans dovrune aid iri yeralti su anbari Istanbulun Konstantinopolun merkezinde Sultanahmet rayonunda Aya Sofya mescidi Muqeddes Sofiya kilsesi ile uzbeuz onun 150 metr cenub qerbinde yerlesir Bazilika sisterniYerebatan Sarnici41 00 30 sm e 28 58 40 s u Yer qeydleriBazilika sisterni Vikianbarda elaqeli mediafayllarYerebatan sisternasinda yerlesen sutununun altinda yerlesen basi Sistern sozu yunancadan su anbari kimi tercume edilir 2013 cu ile olan melumata gore Istanbulda 40 dan cox bele sistern askar edilmisdir Sistern Bizans dovrundeBazilika sisterninde quraqliq ve ya muhasire hallari ucun seherin su ehtiyati saxlanirdi Bu sisterne su seherden 19 km simalda yerlesen Belqrad mesesindeki bulaqlardan akveduklar o cumleden Valent akveduku ve su kemeri vasitesile catdirilirdi Bazilika adi sisternin yerlesdiyi yerin adindan qalmisdir Bu yerde Konstantinopolun Birinci tepesinde Stoa Basilica adli meydan yerlesdirdi Orada evvelce bir Bazilika oldugundan su anbari da bu adi almisdir Sisternin tikintisine imperator Konstantinin hakimiyyeti dovrunde 306 337 ci iller baslanmis ve imperator I Yustinianin hakimiyyeti dovrunde 532 ci ilde basa catdirilmisdir Yeralti qurgunun olculeri 145 65 m hecmi 80 000 kub metr idi Sisternin tavanini 9 metr hundurluyunde 336 sutun heresinde 28 sutun olmaqla 12 sira saxlayirdi Sutunlar bir birlerinden 4 80 metr mesafede yerlesirler Sisternin divari 4 metr qalinligindadir odadavamli kerpicden tikilmis ve xususi sukecirmeyen mehlulla ortulmusdur Sutunlarin boyuk hissesi qedim mebedlerden goturulmusdur buna gore de onlar mermerin novune ve emal usuluna gore bir birinden ferqlenirler bezileri bir bezileri iki detaldan ibaretdir Iki sutunun altinda Meduza Qorqonanin basini gormek olar Qorqona Meduza ile olan sutunlardan birinde onun basi asagi digerinde yana dogru cevrilib Qorqona Meduzali sutunlardan birinin qarsisinda Arzular hovuzu yerlesir Sistern Osmanli dovrundeSisternden XVI esredek istifade edilirdi Topqapi sarayinin baginin sulanmasi ucun su buradan goturulurdu Lakin muselman turkler axar su menbelerinden su goturmeye ustunluk verdiklerinden sistern istifadesiz qalmisdi ve baximsizliqdan tedricen unudulurdu 1544 1550 ci illerde Bizans dovrunun abidelerini arasdirmaq meqsedile Istanbula gelen holland seyyahi P Gyllius yerli sakinlerin oz evlerinde dosemede acdiqlari desiklerden baliq tutduqlarini gorerek yerin altinda olan sisternden xeber tutmusdu Belelikle sistern onun terefinden yeniden kesf edilerek qerb alemine tanitdirilmisdi Sultan III Ehmed ve II Ebdulhamidin 1876 1909 dovrlerinde sistern temir edilmisdir Sonra yene istifadesiz qalmis ve cirklenmisdir Sistern muasir dovrde1955 1960 ci illerde 8 sutun ucma tehlukesi ile uzlesdiyinden konservasiya isleri gorulmusdu 1985 1987 ci illerde o temizlenib berpa edilmis ve muzeye cevrilmisdir 2013 cu ilde sisterni rekord sayda 2 milyondan cox turist ziyaret etmisdi ki bunun da 1 milyon 470 min neferi xarici turistler idi Bir coxlari bunu Den Braunun Cehennem Inferno romaninin uguru ile elaqelendirirler Sistern medeniyyetdeCeyms Bond haqqinda filmler silsilesinden olan Rusiyadan mehebbetle filminin ve Internesnl keskin sujetli filmin bezi epizodlari Sisternde cekilmisdir Assassin s Creed Revelations komputer oyununda epizodlardan biri Sisternde bas verir Den Braunun Cehennem Inferno romaninda Sistern hadiselerin bas verdiyi esas yerlerden biridir Qorqona Meduzanin basi sutunun pyedestalinda Daha bir sutun Sisternanin gunbezi suda eks olunurIstinadlarStambul gorod kontrastov 15 Cisterny 2021 05 06 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 15 2014 04 12 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 04 15 2009 07 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 04 15 Dan Brown Yerebatan Sarnici na rekor kirdirdi 2021 05 17 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 15 Hemcinin baxAya Sofya Qiz qalasi Istanbul