Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bankə — Azərbaycan Respublikasının Neftçala rayonunun inzibati ərazi vahidində Bankə inzibati ərazi dairəsində şəhər tipli qəsəbə.
| Bankə | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | Neftçala rayonu |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 7911 (2020) nəfər |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | AZ 4713 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bankə özünəməxsus zəngin tarixi olan yaşayış məntəqəsi və keçmiş balıq sənaye mərkəzidir.
Kür çayının sol sahilində, Cənub-Şərqi Şirvan düzündədir.
Neftçalanın ən məşhur qəsəbəsi qara kürüsü ilə məşhurdur. Deyilənlərə görə, vaxtilə Bankə qəsəbəsindən xüsusi olaraq qablaşdırılmış kürülər özəl hədiyyə kimi Stalin, Tetçer, Qandi kimi dünya liderlərinə yollanıb.
Tarixi
Bankənin tarixi XIX əsrin I yarısından başlanır. XIX əsrdə qəsəbədə balıqçılığın inkişafına təkan verən amil yaxınlığındakı Tatar məhəllə kəndində əsası 1842-ci ildə qoyulan "Boji Promısel"-in yaranması olub.
1870-ci ildə Tiflisdə nəşr olunmuş “Cписки населенных мест Российской империи, 1859-1864 гг. Бакинская губерния, Тифлис, 1870” məcmuəsində Neftçalanın yaşayış məntəqələri haqqında verilmiş qeydlərə əsasən 1859-cu ildə Şimali Şərqi Bankədə (əvvəlki adı) 1 ev mövcud olub. Bu evin sakinləri də 12-si kişi, 7-si də qadın olmaqla, ümumilikdə 19 nəfər olub.
XIX əsr rus mənbələri içərisində 1884-cü ildə yazdığı “Местечко Саляны Джеватского уезда» əsərində tarixi mənbələr içində Bankənin də adı çəkilir. Kalaşev yazır ki, Şimal-şərqi Bankənin sağ sahilində Qobu çala və Neft çala adlı istismar olunmayan duz gölləri var.
1918-ci il soyqırımı zamanı Kür çayına daxil olan erməni hərbi birləşmələri Bankədən ... – Qaraqaşlıya qədər hərəkət etmişdilər... Aşağı Surra-Qarabucaq məğlubiyyətindən sonra Qafqaz İslam Ordusundan bura əlavə qüvvələr cəlb edildi. Avqustun əvvəlində Bankəni tərk edən türklər burada silahlı bir bölüyün saxlanılması məqsədəmüvafiq bilinmişdi. Türk-Azərbaycan hərbi birləşmələri Bankədəki döyüşdə 11 nəfər itki vermişdi.
1935-ci ildən şəhər tipli qəsəbədir: I Mayak, Yenikənd, Qırmızı Şəfəq, Sübh, Uzunbabalı, Müşfiq, Nord-Ost Qoltuq, II Mayak kəndləri kimi ətrafdakı yaşayış məntəqələri Sovet dövründə Bankə İƏD-ə daxil olub.
Neftçalalı tarix elmləri namizədi, etnoqraf 1968-ci il iyun ayında bir qrup alimlə Bankə qəsəbəsindən 6–8 km aralı kəndi yaxınlığında şirli qırmızı rəngli gil qablar, anqoblanmış bədii- məmulatının irili-xırdalı qırıqları aşkar etmişdir.
Rus molokanlar 1990-cı illərə qədər Neftçala şəhərində, o cümlədən Bankədə və Qoltuqda, Kür dili adasında kompakt şəkildə yaşayırdılar.
Toponimikası
Bankə suyun içərisində yüksək yer deməkdir. Eyni zamanda dənizin nisbətən dayaz yerlərinə də bankə deyirlər. Bu cür yerlər dənizdə gəmiçilik üçün çox təhlükəlidir. Vaxtilə qəsəbənin yerləşdiyi ərazi tamamilə su ilə əhatəli olub. Sonra dəniz tədricən geri çəkilməyə başlayıb. Su aşağıya endikcə torpaq sahə üzdə qalıb. Bankə Neftçalanın içində adaya bənzəyir.
Bank/banka "sahil", "dayaz yer", "kicik boğaz" və ya dənizin dayaz yerlərindən ibarət olan sahəsi (Xəzər dənizində Kür bankəsi) mənası bildirən Hind-Avropa mənşəli sözdür. Geniş Avrasiya arealında rast gəlinir. Bankə həmin sözün yerli tələffüzə uyğunlaşdırılmış variantıdır. 1933-cü ildə Banq-mədən variantında qeydə alınmışdır.
Coğrafiyası və iqlimi
Bankə qəsəbəsinin iqlimi quru səhra və yarım səhra iqlimidir.Kür çayı və ona yaxın ərazilərdə geniş əkinçilik tarlaları və otlaqlar var. Xəzər dənizinə yaxın ərazilərin torpaqları şorandır.Ümumiyyətlə qəsəbə dəniz səviyyəsindən 26 və ya 28 metr aşağıdır. Burada yağış ildə 250–400 mm düşür. Qışı mülayim və çoxda soyuq olmur.
Əhalisi
Neftçala Rayon İcra Hakimiyyətinin məlumatlarına əsasan 2022-ci ildə Bankə qəsəbə əhalisinin sayı 7918 nəfər olmuşdur.
| 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2011 |
|---|---|---|---|---|
| 7260 | 6198 | 6398 | 6003 | 7300 |
İqtisadiyyatı
Bankə qəsəbəsində vaxtı ilə SSRİ dövründə fəaliyyət göstərən və o dövrün böyük kombinatlarından biri olan Bankə Balıq Kombinatı fəaliyyət göstərib. Kombinat hal-hazırda fəaliyyət göstərmir.
Əhali əsasən bağçılıq, heyvandarlıq və fərdi balıqçılıqla, qismən isə mikro sahibkarlıqla (ticarət) məşğul olur.
Din
Qəsəbədə "İmam Həsən" məscidi dini icması fəaliyyət göstərir.
Həmçinin bax
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Azərpoçt. "İndekslər" (az.). www.azerpost.az. 2016-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
- "Tarixi". 2022-12-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-22.
- . musavat.com (Azerbaijani). 10 November 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 November 2014.
- Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti, 1-ci cild, səh. 219. 2006; bankə[ölü keçid] sözü
- "Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti". İki cilddə. I cild. Bakı, "Şərq-Qərb", 2007.
- "01 yanvar 2022-ci il tarixə Neftçala rayonun əhalisi haqqında məlumat". 2022-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-22.
- "Перепись-1959". 2012-05-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-07-19.
- "Перепись-1970". 2013-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-07-19.
- "Перепись-1979". 2013-09-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-07-19.
- "Перепись-1989". 2012-01-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-07-19.
- MÜSƏLMAN DİNİ İCMALAR - 2016-cı ildə qeydiyyatdan keçənlər 2019-12-21 at the Wayback Machine. scwra.gov.az (az.)
- "İcra Hakimiyyəti məscidin tikintisinə mane olur? - AÇIQLAMA". 2023-07-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-22.
Həmçinin oxu
- - "Qarayazı düzündən Xəzər dənizinədək" (1979)
- - "Muğanın təsərrüfat həyatı" (2009)
- - "Azərbaycan sənayesində milli burjuaziya" (1999)
- Azər Turan - "Darülmöminin" (2012)
Xarici keçidlər
- Gülər Abbasova. "Tarixi Bankə - balıqçılıqdan kasıbçılığa" (az.). bbc.com. 2016-12-08. 2016-12-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-12-08.
- Könül. "Tez-tez işıq sönür, 4 ildir kabelləşmə aparılır, Afrikadayıq elə bil - Bankə sakinləri". . İstifadə tarixi: 2024-03-07.
 | Neftçala rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Qəsəbə ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Banke Azerbaycan Respublikasinin Neftcala rayonunun inzibati erazi vahidinde Banke inzibati erazi dairesinde seher tipli qesebe Banke39 24 50 sm e 49 14 56 s u Olke AzerbaycanRayon Neftcala rayonuTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 7911 2020 neferReqemsal identifikatorlarPoct indeksi AZ 4713Banke Vikianbarda elaqeli mediafayllarH Z Tagiyev adina Banke Baliq Kombinatinin tarixi inzibati binasi Banke ozunemexsus zengin tarixi olan yasayis menteqesi ve kecmis baliq senaye merkezidir Kur cayinin sol sahilinde Cenub Serqi Sirvan duzundedir Neftcalanin en meshur qesebesi qara kurusu ile meshurdur Deyilenlere gore vaxtile Banke qesebesinden xususi olaraq qablasdirilmis kuruler ozel hediyye kimi Stalin Tetcer Qandi kimi dunya liderlerine yollanib TarixiBankenin tarixi XIX esrin I yarisindan baslanir XIX esrde qesebede baliqciligin inkisafina tekan veren amil yaxinligindaki Tatar mehelle kendinde esasi 1842 ci ilde qoyulan Boji Promisel in yaranmasi olub 1870 ci ilde Tiflisde nesr olunmus Cpiski naselennyh mest Rossijskoj imperii 1859 1864 gg Bakinskaya guberniya Tiflis 1870 mecmuesinde Neftcalanin yasayis menteqeleri haqqinda verilmis qeydlere esasen 1859 cu ilde Simali Serqi Bankede evvelki adi 1 ev movcud olub Bu evin sakinleri de 12 si kisi 7 si de qadin olmaqla umumilikde 19 nefer olub XIX esr rus menbeleri icerisinde 1884 cu ilde yazdigi Mestechko Salyany Dzhevatskogo uezda eserinde tarixi menbeler icinde Bankenin de adi cekilir Kalasev yazir ki Simal serqi Bankenin sag sahilinde Qobu cala ve Neft cala adli istismar olunmayan duz golleri var 1918 ci il soyqirimi zamani Kur cayina daxil olan ermeni herbi birlesmeleri Bankeden Qaraqasliya qeder hereket etmisdiler Asagi Surra Qarabucaq meglubiyyetinden sonra Qafqaz Islam Ordusundan bura elave quvveler celb edildi Avqustun evvelinde Bankeni terk eden turkler burada silahli bir boluyun saxlanilmasi meqsedemuvafiq bilinmisdi Turk Azerbaycan herbi birlesmeleri Bankedeki doyusde 11 nefer itki vermisdi 1935 ci ilden seher tipli qesebedir I Mayak Yenikend Qirmizi Sefeq Subh Uzunbabali Musfiq Nord Ost Qoltuq II Mayak kendleri kimi etrafdaki yasayis menteqeleri Sovet dovrunde Banke IED e daxil olub Neftcalali tarix elmleri namizedi etnoqraf 1968 ci il iyun ayinda bir qrup alimle Banke qesebesinden 6 8 km arali kendi yaxinliginda sirli qirmizi rengli gil qablar anqoblanmis bedii memulatinin irili xirdali qiriqlari askar etmisdir Rus molokanlar 1990 ci illere qeder Neftcala seherinde o cumleden Bankede ve Qoltuqda Kur dili adasinda kompakt sekilde yasayirdilar ToponimikasiEsas meqale Banke cografiya Banke suyun icerisinde yuksek yer demekdir Eyni zamanda denizin nisbeten dayaz yerlerine de banke deyirler Bu cur yerler denizde gemicilik ucun cox tehlukelidir Vaxtile qesebenin yerlesdiyi erazi tamamile su ile ehateli olub Sonra deniz tedricen geri cekilmeye baslayib Su asagiya endikce torpaq sahe uzde qalib Banke Neftcalanin icinde adaya benzeyir Bank banka sahil dayaz yer kicik bogaz ve ya denizin dayaz yerlerinden ibaret olan sahesi Xezer denizinde Kur bankesi menasi bildiren Hind Avropa menseli sozdur Genis Avrasiya arealinda rast gelinir Banke hemin sozun yerli teleffuze uygunlasdirilmis variantidir 1933 cu ilde Banq meden variantinda qeyde alinmisdir Cografiyasi ve iqlimiBanke qesebesinin iqlimi quru sehra ve yarim sehra iqlimidir Kur cayi ve ona yaxin erazilerde genis ekincilik tarlalari ve otlaqlar var Xezer denizine yaxin erazilerin torpaqlari sorandir Umumiyyetle qesebe deniz seviyyesinden 26 ve ya 28 metr asagidir Burada yagis ilde 250 400 mm dusur Qisi mulayim ve coxda soyuq olmur EhalisiNeftcala Rayon Icra Hakimiyyetinin melumatlarina esasan 2022 ci ilde Banke qesebe ehalisinin sayi 7918 nefer olmusdur 1959 1970 1979 1989 20117260 6198 6398 6003 7300IqtisadiyyatiBanke qesebesinde vaxti ile SSRI dovrunde fealiyyet gosteren ve o dovrun boyuk kombinatlarindan biri olan Banke Baliq Kombinati fealiyyet gosterib Kombinat hal hazirda fealiyyet gostermir Ehali esasen bagciliq heyvandarliq ve ferdi baliqciliqla qismen ise mikro sahibkarliqla ticaret mesgul olur DinQesebede Imam Hesen mescidi dini icmasi fealiyyet gosterir Hemcinin baxVikianbarda Banke ile elaqeli mediafayllar var Banke aptekiIstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Azerpoct Indeksler az www azerpost az 2016 04 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 04 19 Tarixi 2022 12 22 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 22 musavat com Azerbaijani 10 November 2014 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 10 November 2014 Azerbaycan dilinin izahli lugeti 1 ci cild seh 219 2006 banke olu kecid sozu Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti Iki cildde I cild Baki Serq Qerb 2007 01 yanvar 2022 ci il tarixe Neftcala rayonun ehalisi haqqinda melumat 2022 06 17 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 22 Perepis 1959 2012 05 21 tarixinde Istifade tarixi 2015 07 19 Perepis 1970 2013 09 28 tarixinde Istifade tarixi 2015 07 19 Perepis 1979 2013 09 21 tarixinde Istifade tarixi 2015 07 19 Perepis 1989 2012 01 18 tarixinde Istifade tarixi 2015 07 19 MUSELMAN DINI ICMALAR 2016 ci ilde qeydiyyatdan kecenler 2019 12 21 at the Wayback Machine scwra gov az az Icra Hakimiyyeti mescidin tikintisine mane olur ACIQLAMA 2023 07 02 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 22 Hemcinin oxu Qarayazi duzunden Xezer denizinedek 1979 Muganin teserrufat heyati 2009 Azerbaycan senayesinde milli burjuaziya 1999 Azer Turan Darulmominin 2012 Xarici kecidlerGuler Abbasova Tarixi Banke baliqciliqdan kasibciliga az bbc com 2016 12 08 2016 12 08 tarixinde Istifade tarixi 2016 12 08 Konul Tez tez isiq sonur 4 ildir kabellesme aparilir Afrikadayiq ele bil Banke sakinleri Istifade tarixi 2024 03 07 Neftcala rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Qesebe ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin