Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bakı şəhər rəisliyi — Bakı şəhərində və onun ətrafındakı mədən və fabrik-zavod rayonlarında qayda-qanunu və təhlükəsizliyi qoruyan hakimiyyət orqanı.
Tarixi
Bakı şəhər rəisliyi 1906-cı il oktyabrın 28-də Rusiya senatının qərarı ilə yaradılmışdı. Ərazisi Bakı qubernatorunun tabeçiliyindən çıxarılmış və qubernatorun idarəçilik hüquqları şəhər rəisinə verilmişdi. Bakı şəhər rəisliyinə aid işlərin müxtəlif quberniya idarələrində müzakirəsində şəhər rəisi sədrlik edirdi. Şəhər rəisliyi yanında iki idarə -inzibati işlər və neft işləri idarələri vardı. Bakı Xalq Komissarları Sovetinin dekreti ilə 1918-ci ilin mayında Bakı şəhər rəisliyi ləğv olunmuşdu.
Bakı şəhər və onun ətrafındakı mədən rayonunda (bütün Abşeron yarımadasında və Bakı yaxınlığındakı adalarda) Bakı qubernatorunun funksiyalarını eyni səlahiyyətlə, əvvəllər olduğu kimi, yenə Bakı şəhər rəisi icra edirdi. Şəhər rəisi vəzifəsi Bakıda və mədən rayonunda mövcud olaan xüsusi şərait nəzərə alınaraq təsis olunmuşdu. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin paytaxtı olaraq Bakı şəhərindəki real şərait burada ictimai asayişi və təhlükəsizliyi qorumaq üçün qubernator hüququna malik ayrıca hakimiyyət orqanının olmasını tələb edirdi. Şəhər rəisinin müavini vardı. Şəhər rəisi yanında ümumi, tikinti və maliyyə şöbələrindən ibarət idarə yaradılmışdı.
Rəhbərlər
1918-ci il sentyabrın 14-də Cümhuriyyət Bakı quberniyası və şəhər rəisliyinin hüdudlarında inzibati hakimiyyətin təşkili üçün daxili işlər nazirinə 15 min manat məbləğində kredit ayırmışdı. Bakı Şəhər Rəisliyi rəhbəri olaraq ilk təyinatı Qafqaz İslam Ordusu liderlərindən Məhəmməf Fəthi bəy almışdır. Müseyib bəy Əxicanov onun birinci müavini, Əli bəy Zizikski isə müavini təyin olunmuşdur.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Nazirlər Şurasının qərarı ilə Quda Qudiyev Bakı şəhər rəisi təyin olunmuşdu.
Zəruri Ərzaqların Ucuzlaşdırılma Komitəsi
1920-ci il yanvarın 5-də müxtəlif ticarət-sənaye, neft sənayesi, bank müəssisələri nümayəndələrinin, ayrı-ayrı sahibkarların təşəbbüsü ilə şəhər rəisinin yanında çağırılmış müşavirənin qərarı ilə yaradılmışdı.
Müşavirədə neft sənayeçiləri, ticarət-sənaye müəssisələri, mülk sahibləri nümayəndələrindən ibarət 24 nəfərlik komissiya təşkil olundu. Komissiya 125 milyon manat vəsait toplamağı qərara almışdı. Bu məbləğin üçdə birini neft sənayeçiləri, qalanını mülk sahibləri ittifaqı və ticarət-sənaye ittifaqı öz üzərinə götürmüşdü. Ticarət-sənaye ittifaqı öz payına düşən məbləği 24 qrup arasında bölüşdürmüşdü.
Komissiya sonrakı fəaliyyəti zamanı öz üzvləri sırasından ayrıca komitə yaratmışdı. Ona neft sənayeçilərinin 4, ticarət-sənaye ittifaqının 8, mülk sahibləri ittifaqının 1 nümayəndəsi daxil idi. Şəhər rəisi komitənin sədri seçilmişdi. Bu qurum Bakı şəhər rəisi yanında zəruri ərzaqların ucuzlaşdırılması komitəsi adlanmağa başladı.
Komitənin hazırladığı nizamnaməni 1920-ci il fevralın 7-də ticarət, sənaye və ərzaq naziri təsdiq etdi. Komitə martın 4-də Bakı dairə məhkəməsində qeydiyyatdan keçdi. Komitə daha səmərəli işləmək üçün öz tərkibindən işgüzar komissiya yaratmışdı. Komissiya hər bir məsələni işləyib hazırlamalı, sonra isə komitənin müzakirəsinə və təsdiqinə verməli idi.
Komitə toplanmış vəsaiti, əsasən, çörək, ət və balıq alınmasına sərf edirdi. Ərzaq Nazirliyi ilə razılaş maya əsasən, taxıl bürosu, ilk növbədə, "Kooperasiya"ın və "Sentrdom"u unla təmin edir, çörəkxanaların bişirdiyi çörəyin bir funtunu 5 manata satırdı. Komitə, əvvəlcə, bunun 2 manatını, sonra isə 3,5 manatını ödəməyi öz üzərinə götürmüşdü. Hər gün 6 min pud çörək bişirilirdi. Komitə "Kooperasiya" vasitəsilə hər gün Bakı şəhər rəisliyinin daha çox ehtiyacı olan kəndlərinə 400 puda qədər ucuz arpa çörəyi də paylayırdı. Əhalinin 40%-nin hər nəfərinə 1 funt hesabı ilə buraxılan çörəyin bir funtunun qiyməti 3,5 manat idi ki, bunun da 2,5 manatını komitə ödəyirdi. Balığı ucuzlaşdırmaq üçün komitə "Kooperasiya"ya 300 min manat faizsiz borc vermişdi. "Kooperasiya" hər gün komitəyə 500 pudadək təzə balıq verirdi. Əhalini ətlə təmin etmək üçün komitə şəhərə ət gətirilməsini podrata vermişdi və bundan ötrü podratçılara 5 milyon manat avans ayırmışdı. Ətin qiyməti də ucuz idi: mal əti 18 manata, camış əti 15 manata satılırdı. Komitə podratçılara mədən rayonuna diri heyvan gətirməyi də tapşırmışdı. Onlar kəsildikdən sonra həmin rayondakı 12 bölüşdürmə məntəqəsinə paylanırdı. Ət burada da şəhərdəki qiymətə satılırdı.
Ucuz isti xörək paylanmasının çox böyük əhəmiyyətini nəzərə alaraq, şəhərətrafı qəsəbələrdə və kəndlərdə yeməkpaylama məntəqələri açılmışdı. 1920-ci il martın 10-da komitə Ticarət, Sənaye və Ərzaq Nazirliyinin tabeliyinə keçdi.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası
İstinadlar
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, I cild, "Lider nəşriyyat", Bakı-2004, səh. 237
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Baki seher reisliyi Baki seherinde ve onun etrafindaki meden ve fabrik zavod rayonlarinda qayda qanunu ve tehlukesizliyi qoruyan hakimiyyet orqani TarixiBaki seher reisliyi 1906 ci il oktyabrin 28 de Rusiya senatinin qerari ile yaradilmisdi Erazisi Baki qubernatorunun tabeciliyinden cixarilmis ve qubernatorun idarecilik huquqlari seher reisine verilmisdi Baki seher reisliyine aid islerin muxtelif quberniya idarelerinde muzakiresinde seher reisi sedrlik edirdi Seher reisliyi yaninda iki idare inzibati isler ve neft isleri idareleri vardi Baki Xalq Komissarlari Sovetinin dekreti ile 1918 ci ilin mayinda Baki seher reisliyi legv olunmusdu Baki seher ve onun etrafindaki meden rayonunda butun Abseron yarimadasinda ve Baki yaxinligindaki adalarda Baki qubernatorunun funksiyalarini eyni selahiyyetle evveller oldugu kimi yene Baki seher reisi icra edirdi Seher reisi vezifesi Bakida ve meden rayonunda movcud olaan xususi serait nezere alinaraq tesis olunmusdu Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin paytaxti olaraq Baki seherindeki real serait burada ictimai asayisi ve tehlukesizliyi qorumaq ucun qubernator huququna malik ayrica hakimiyyet orqaninin olmasini teleb edirdi Seher reisinin muavini vardi Seher reisi yaninda umumi tikinti ve maliyye sobelerinden ibaret idare yaradilmisdi Rehberler1918 ci il sentyabrin 14 de Cumhuriyyet Baki quberniyasi ve seher reisliyinin hududlarinda inzibati hakimiyyetin teskili ucun daxili isler nazirine 15 min manat mebleginde kredit ayirmisdi Baki Seher Reisliyi rehberi olaraq ilk teyinati Qafqaz Islam Ordusu liderlerinden Mehemmef Fethi bey almisdir Museyib bey Exicanov onun birinci muavini Eli bey Zizikski ise muavini teyin olunmusdur Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Nazirler Surasinin qerari ile Quda Qudiyev Baki seher reisi teyin olunmusdu Zeruri Erzaqlarin Ucuzlasdirilma Komitesi1920 ci il yanvarin 5 de muxtelif ticaret senaye neft senayesi bank muessiseleri numayendelerinin ayri ayri sahibkarlarin tesebbusu ile seher reisinin yaninda cagirilmis musavirenin qerari ile yaradilmisdi Musavirede neft senayecileri ticaret senaye muessiseleri mulk sahibleri numayendelerinden ibaret 24 neferlik komissiya teskil olundu Komissiya 125 milyon manat vesait toplamagi qerara almisdi Bu meblegin ucde birini neft senayecileri qalanini mulk sahibleri ittifaqi ve ticaret senaye ittifaqi oz uzerine goturmusdu Ticaret senaye ittifaqi oz payina dusen meblegi 24 qrup arasinda bolusdurmusdu Komissiya sonraki fealiyyeti zamani oz uzvleri sirasindan ayrica komite yaratmisdi Ona neft senayecilerinin 4 ticaret senaye ittifaqinin 8 mulk sahibleri ittifaqinin 1 numayendesi daxil idi Seher reisi komitenin sedri secilmisdi Bu qurum Baki seher reisi yaninda zeruri erzaqlarin ucuzlasdirilmasi komitesi adlanmaga basladi Komitenin hazirladigi nizamnameni 1920 ci il fevralin 7 de ticaret senaye ve erzaq naziri tesdiq etdi Komite martin 4 de Baki daire mehkemesinde qeydiyyatdan kecdi Komite daha semereli islemek ucun oz terkibinden isguzar komissiya yaratmisdi Komissiya her bir meseleni isleyib hazirlamali sonra ise komitenin muzakiresine ve tesdiqine vermeli idi Komite toplanmis vesaiti esasen corek et ve baliq alinmasina serf edirdi Erzaq Nazirliyi ile razilas maya esasen taxil burosu ilk novbede Kooperasiya in ve Sentrdom u unla temin edir corekxanalarin bisirdiyi coreyin bir funtunu 5 manata satirdi Komite evvelce bunun 2 manatini sonra ise 3 5 manatini odemeyi oz uzerine goturmusdu Her gun 6 min pud corek bisirilirdi Komite Kooperasiya vasitesile her gun Baki seher reisliyinin daha cox ehtiyaci olan kendlerine 400 puda qeder ucuz arpa coreyi de paylayirdi Ehalinin 40 nin her neferine 1 funt hesabi ile buraxilan coreyin bir funtunun qiymeti 3 5 manat idi ki bunun da 2 5 manatini komite odeyirdi Baligi ucuzlasdirmaq ucun komite Kooperasiya ya 300 min manat faizsiz borc vermisdi Kooperasiya her gun komiteye 500 pudadek teze baliq verirdi Ehalini etle temin etmek ucun komite sehere et getirilmesini podrata vermisdi ve bundan otru podratcilara 5 milyon manat avans ayirmisdi Etin qiymeti de ucuz idi mal eti 18 manata camis eti 15 manata satilirdi Komite podratcilara meden rayonuna diri heyvan getirmeyi de tapsirmisdi Onlar kesildikden sonra hemin rayondaki 12 bolusdurme menteqesine paylanirdi Et burada da seherdeki qiymete satilirdi Ucuz isti xorek paylanmasinin cox boyuk ehemiyyetini nezere alaraq seheretrafi qesebelerde ve kendlerde yemekpaylama menteqeleri acilmisdi 1920 ci il martin 10 da komite Ticaret Senaye ve Erzaq Nazirliyinin tabeliyine kecdi Hemcinin baxBaki Xalq Komissarlari SovetiXarici kecidlerAzerbaycan Milli EnsiklopediyasiIstinadlarAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi I cild Lider nesriyyat Baki 2004 seh 237