Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bahadır Gəray (krımtat. Bahadır Geray)(v. noyabr 1523, Həştərxan, Həştərxan xanlığı) — Həştərxan xanı. Krım xanı I Mehmed Gərayın oğlu və Krım kalqayı olmuşdur.
| Bahadır Gəray | |
|---|---|
| mart 1519 – mart 1523 | |
| Əvvəlki | Topal Əhməd Gəray |
| Sonrakı | Alp Gəray |
| mart 1523 – noyabr 1523 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | noyabr 1523 |
| Vəfat yeri | |
| Atası | I Mehmed Gəray |
| Ailəsi | Gəraylar |
Həyatı
Doğum tarixi bilinməsə də, babası I Məngli Gərayın səltənətində dünyaya gəldiyi təxmin edilir. Atası o əsnada Krım kalqayı olan Mehmed Gəraydır. Babasının vəfatıyla 1515-ci ildə atası I Mehmed Gəray taxta çıxdı. Atası tərəfindən kalqay elan edilmək istənilsə də, ənənəyə görə yaşca ən böyük xanzadə olan əmisi Topal Əhməd Gəray kalqay elan edildi. I Mehmed Gəray isə səltənətin öz övladları ilə davam etməsini istəyirdi. Üstəlik, qardaşı Əhməd Gəray doğuşdan və ya qatıldığı səfərlərdə aldığı yaralardan fiziki qüsurlu idi və topallayırdı. Bu səbəblə gələcəkdə taxta çıxması gözlənilmirdi.
İki qardaş arasındakı sürtüşmə kalqay Əhməd Gərayın üsyan etməsiylə nəticələndi. Bahadır Gəray haqqındakı ilk dəqiq məlumat da bu hadisəylə bağlıdır. 1519-cu ilin martında yazılan yarlıqla üsyankar kalqayın üzərinə göndərilən hərbi birliklərə rəhbər təyin edildi. Qardaşı Alp Gərayla birlikdə Perekop qalasına göndərilən Bahadır Gəray qalada qalaraq əmisinin Krımdan qaçış yollarına nəzarət etdi. Qardaşı Alp Gəray isə əmisiylə açıq meydanda döyüşdü və kalqay Əhməd Gəray döyüş meydanında öldürüldü.
Əmisinin ölümünün ardından xanın ən böyük oğlu olaraq kalqay elan edilən Bahadır Gəray bu vəzifədə ikən atasının hərbi səfərlərinə qatıldı. Həmin ilin yayında cənubi Lehistana hücum edən tatar birliklərinə rəhbərlik etdi. Belz və Lublin bölgələri darmadağın edildi. 1519-cu ilin avqustunda 6 min nəfərlik polyak birliklərini əmrindəki tatar süvariləriylə təkbaşına məğlub edən Bahadır Gəray daha sonra 1521-ci ildə atasının rus torpaqlarına tərtiblədiyi səfərdə fəal iştirak etdi. Moskva yaxınlığına qədər irəliləyən Bahadır Gərayın birlikləri şəhər ətrafı bölgələri talan edib çoxlu sayıda əsirlə geri döndü.
1522-ci ilin dekabrında atasının Həştərxan xanlığı üzərində tərtiblənən səfərinə qatıldı. Bölgədəki digər xanlıqları da ələ keçirmək niyyətində olan atası I Mehmed Gəray Həştərxan xanı Hüseyni ölkədən qovdu və böyük oğlu kalqay Bahadır Gərayı Həştərxan taxtına oturtdu. Bahadır Gəray Krım taxtı üzərindəki haqlarından imtina etdi və kiçik qardaşı Alp Gəray yeni kalqay elan edildi. Ancaq I Mehmed Gərayın apardığı bu siyasəti müttəfiq noqayları narazı saldı. Artan gərginlik isə I Mehmed Gərayın çadırına tərtiblənən basqınla nəticələndi. Basqın nəticəsində Krım xanı I Mehmed Gərayla birlikdə oğulları Bahadır Gəray və Alp Gəray qətlə yetirildi.
İstinadlar
- Fisher, Alan, Kırım Tatarları, Çev: Eşref B. Özbilen, Selenge Yayınları, 2009
- Halim Giray Han, Gülbün-i Hanan, Osman Cudi Neşri, 1327
Mənbə
- Kırım Hanlığı’nda Kalgaylık ve Nureddinlik Üzerine Bir İnceleme. Furkan Cem Tosun. Yüksek Lisans Tezi. İzmir 2022
- Von Hammer Purgstall, Kırım Hanlığı Tarihi, İnsan Yayınlar, 3. Baskı, 2020
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bahadir Geray krimtat Bahadir Geray v noyabr 1523 Hesterxan Hesterxan xanligi Hesterxan xani Krim xani I Mehmed Gerayin oglu ve Krim kalqayi olmusdur Bahadir GerayKrim kalqayimart 1519 mart 1523EvvelkiTopal Ehmed GeraySonrakiAlp GerayHesterxan xanimart 1523 noyabr 1523Sexsi melumatlarVefat tarixi noyabr 1523Vefat yeri Hesterxan Hesterxan xanligiAtasi I Mehmed GerayAilesi GeraylarHeyatiDogum tarixi bilinmese de babasi I Mengli Gerayin seltenetinde dunyaya geldiyi texmin edilir Atasi o esnada Krim kalqayi olan Mehmed Geraydir Babasinin vefatiyla 1515 ci ilde atasi I Mehmed Geray taxta cixdi Atasi terefinden kalqay elan edilmek istenilse de eneneye gore yasca en boyuk xanzade olan emisi Topal Ehmed Geray kalqay elan edildi I Mehmed Geray ise seltenetin oz ovladlari ile davam etmesini isteyirdi Ustelik qardasi Ehmed Geray dogusdan ve ya qatildigi seferlerde aldigi yaralardan fiziki qusurlu idi ve topallayirdi Bu sebeble gelecekde taxta cixmasi gozlenilmirdi Iki qardas arasindaki surtusme kalqay Ehmed Gerayin usyan etmesiyle neticelendi Bahadir Geray haqqindaki ilk deqiq melumat da bu hadiseyle baglidir 1519 cu ilin martinda yazilan yarliqla usyankar kalqayin uzerine gonderilen herbi birliklere rehber teyin edildi Qardasi Alp Gerayla birlikde Perekop qalasina gonderilen Bahadir Geray qalada qalaraq emisinin Krimdan qacis yollarina nezaret etdi Qardasi Alp Geray ise emisiyle aciq meydanda doyusdu ve kalqay Ehmed Geray doyus meydaninda olduruldu Emisinin olumunun ardindan xanin en boyuk oglu olaraq kalqay elan edilen Bahadir Geray bu vezifede iken atasinin herbi seferlerine qatildi Hemin ilin yayinda cenubi Lehistana hucum eden tatar birliklerine rehberlik etdi Belz ve Lublin bolgeleri darmadagin edildi 1519 cu ilin avqustunda 6 min neferlik polyak birliklerini emrindeki tatar suvarileriyle tekbasina meglub eden Bahadir Geray daha sonra 1521 ci ilde atasinin rus torpaqlarina tertiblediyi seferde feal istirak etdi Moskva yaxinligina qeder irelileyen Bahadir Gerayin birlikleri seher etrafi bolgeleri talan edib coxlu sayida esirle geri dondu 1522 ci ilin dekabrinda atasinin Hesterxan xanligi uzerinde tertiblenen seferine qatildi Bolgedeki diger xanliqlari da ele kecirmek niyyetinde olan atasi I Mehmed Geray Hesterxan xani Huseyni olkeden qovdu ve boyuk oglu kalqay Bahadir Gerayi Hesterxan taxtina oturtdu Bahadir Geray Krim taxti uzerindeki haqlarindan imtina etdi ve kicik qardasi Alp Geray yeni kalqay elan edildi Ancaq I Mehmed Gerayin apardigi bu siyaseti muttefiq noqaylari narazi saldi Artan gerginlik ise I Mehmed Gerayin cadirina tertiblenen basqinla neticelendi Basqin neticesinde Krim xani I Mehmed Gerayla birlikde ogullari Bahadir Geray ve Alp Geray qetle yetirildi IstinadlarFisher Alan Kirim Tatarlari Cev Esref B Ozbilen Selenge Yayinlari 2009 Halim Giray Han Gulbun i Hanan Osman Cudi Nesri 1327MenbeKirim Hanligi nda Kalgaylik ve Nureddinlik Uzerine Bir Inceleme Furkan Cem Tosun Yuksek Lisans Tezi Izmir 2022 Von Hammer Purgstall Kirim Hanligi Tarihi Insan Yayinlar 3 Baski 2020