Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Perekop (krımtat. Or Qapu (Or), Ор Къапу (Ор)) — Or bərzəxində, Krım yarımadası ilə materik arasında torpaq əlaqəsini təşkil edən şəhər (1920-ci ilə qədər). Or-Kapı şəhərinin Krım-tatarca adı "xəndək qapı" deməkdir (krımtat. or — xəndək; qapı — qapı, darvaza). P. Peter Simon Pallasın fikrincə "Perekop" orijinal slavyan adıdır və bütün toponimlər, o cümlədən Krım tatar, yunan və s. ondan törəmişdir.
| Perekop | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Ləğv olunub | 1920 |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Coğrafi mövqeyinə görə Perekop həmişə böyük strateji əhəmiyyətə malik olmuşdur. Bundan əlavə, antik dövrlərdə yaxınlıqda yerləşən duz yataqları səbəbindən zəngin bir ticarət şəhərinə çevrilir. 1-ci əsrdə Ellis Plininin qeydlərində Perekop və Or bərzəxi Tafros adı ilə ətraflı təsvir edilmişdir (qədim yunan dilindən - Perekop). Burada böyük qoruyucu bürcləri olan bir qaladan bəhs olunur. Böyük Plini yunanların Perekopu böyük bir liman şəhərinə çevirmək niyyətləri haqqında yazırdı.
Krım xanlığının dövründə Perekop Krım yarımadasını materikdən qoruyan əsas qala idi.
1600-cü ildə Sareviç Fyodor Borisoviç Qodunov təsviri əsasında tərtib edilmiş 1614-cü ildə Hessel Hieritsin xəritəsində Perekop müasir rus adı ilə göstərilir. Qala (Krım) Ordan (Perekop üzərindəki körpü) yarımadaya bir giriş idi, təkcə Krım deyil, Şimali Qara dəniz və Azov çölləri də xana aid idi. Ancaq tatar-noqaylar orada gəzirdilər. Sürülərin otlanması üçün bir haqq ödəyib Krıma yağ, bal, mal-qara, qoyun, quzu və əsirləri çatdırırdılar.
Perekop valı və qalasının qalıqları indiki Perekop kəndindən 1 km cənubda yerləşir. İlk dəfə Vasili Qolitsın başçılıq etdiyi rus ordusu 1689-cu ildə Krım Kampaniyası zamanı Perekopun divarlarına yaxınlaşdı, lakin hücum baş tutmadı.
Perekopa ilk hücum Kristof Burçard Miniçin komandanlığı altında olan ordu tərəfindən 1736-cı ildə həyata keçirilən kampaniya zamanı baş tutur. Krıma girən ruslar Evpatoriya, Bağçasaray və Ağməscidi işğal etdilər, bundan sonra ordu Perekopa qayıtdı və Krımı tərk edir.
Perekopun ikinci dəfə tutulması 14 iyun 1771-ci ildə (Julian təqviminə görə), sonradan Moskvada general qubernatoru olan knyaz Vasili Mixayloviç Dolqorukov-Krımın komandanlığı altında baş verir. Krımın Rusiya İmperiyası tərəfindən işğalından sonra sonra Perekop, Tavriya əyalətindəki eyni adlı mahalın mərkəzinə çevrildi.
1920-ci ilin yanvar-mart aylarında Rusiyanın Güney Silahlı Qüvvələrinin 3-cü Ordu Korpusunun 4 min döyüşçüsü general Yakov Slaşev Krımı sovet ordusunun iki hücumundan uğurla müdafiə etdir. hansı ki, Sovet ordusunda 40 min döyüşçü var idi. O, əvvəlcə bolşeviklərin Perekopa keçməsinə imkan verir, sonra yenidən döyüşərək, soyuqda Qırmızı Ordunu çöllərə çəkməyə məcbur edir.
1920-ci ilin sonlarında, Qırmızı Ordu Vrangelin başçılığı altında Perekop istehkamlarını vurur. Perekop şəhəri çox dağıntıuya məruz qalır və yer üzündən silinir. Keçmiş vilyət şəhərciyini bərpa etmək qərarı verilsə də, ancaq bir kənd statusunda, 1922-ci ilin dekabrında bərpa edilir. Nəticədə yaxınlıqdakı Perekop kəndi meydana gəlir.
Mənbə
- Perekopun gerbi
İstinadlar
- Charnock, Richard Stephen. Local Etymology: A Derivative Dictionary of Geographical Names. — London: Houlston and Wright, 1859. — P. 207.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Perekop krimtat Or Qapu Or Or Kapu Or Or berzexinde Krim yarimadasi ile materik arasinda torpaq elaqesini teskil eden seher 1920 ci ile qeder Or Kapi seherinin Krim tatarca adi xendek qapi demekdir krimtat or xendek qapi qapi darvaza P Peter Simon Pallasin fikrince Perekop orijinal slavyan adidir ve butun toponimler o cumleden Krim tatar yunan ve s ondan toremisdir Perekop46 08 25 sm e 33 41 25 s u Olke Rusiya imperiyasiTarixi ve cografiyasiLegv olunub 1920Xeriteni goster gizle Perekop Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiCografi movqeyine gore Perekop hemise boyuk strateji ehemiyyete malik olmusdur Bundan elave antik dovrlerde yaxinliqda yerlesen duz yataqlari sebebinden zengin bir ticaret seherine cevrilir 1 ci esrde Ellis Plininin qeydlerinde Perekop ve Or berzexi Tafros adi ile etrafli tesvir edilmisdir qedim yunan dilinden Perekop Burada boyuk qoruyucu burcleri olan bir qaladan behs olunur Boyuk Plini yunanlarin Perekopu boyuk bir liman seherine cevirmek niyyetleri haqqinda yazirdi Krim xanliginin dovrunde Perekop Krim yarimadasini materikden qoruyan esas qala idi 1600 cu ilde Sarevic Fyodor Borisovic Qodunov tesviri esasinda tertib edilmis 1614 cu ilde Hessel Hieritsin xeritesinde Perekop muasir rus adi ile gosterilir Qala Krim Ordan Perekop uzerindeki korpu yarimadaya bir giris idi tekce Krim deyil Simali Qara deniz ve Azov colleri de xana aid idi Ancaq tatar noqaylar orada gezirdiler Surulerin otlanmasi ucun bir haqq odeyib Krima yag bal mal qara qoyun quzu ve esirleri catdirirdilar Perekop vali ve qalasinin qaliqlari indiki Perekop kendinden 1 km cenubda yerlesir Ilk defe Vasili Qolitsin basciliq etdiyi rus ordusu 1689 cu ilde Krim Kampaniyasi zamani Perekopun divarlarina yaxinlasdi lakin hucum bas tutmadi Perekopa ilk hucum Kristof Burcard Minicin komandanligi altinda olan ordu terefinden 1736 ci ilde heyata kecirilen kampaniya zamani bas tutur Krima giren ruslar Evpatoriya Bagcasaray ve Agmescidi isgal etdiler bundan sonra ordu Perekopa qayitdi ve Krimi terk edir Perekopun ikinci defe tutulmasi 14 iyun 1771 ci ilde Julian teqvimine gore sonradan Moskvada general qubernatoru olan knyaz Vasili Mixaylovic Dolqorukov Krimin komandanligi altinda bas verir Krimin Rusiya Imperiyasi terefinden isgalindan sonra sonra Perekop Tavriya eyaletindeki eyni adli mahalin merkezine cevrildi 1920 ci ilin yanvar mart aylarinda Rusiyanin Guney Silahli Quvvelerinin 3 cu Ordu Korpusunun 4 min doyuscusu general Yakov Slasev Krimi sovet ordusunun iki hucumundan ugurla mudafie etdir hansi ki Sovet ordusunda 40 min doyuscu var idi O evvelce bolseviklerin Perekopa kecmesine imkan verir sonra yeniden doyuserek soyuqda Qirmizi Ordunu collere cekmeye mecbur edir 1920 ci ilin sonlarinda Qirmizi Ordu Vrangelin basciligi altinda Perekop istehkamlarini vurur Perekop seheri cox dagintiuya meruz qalir ve yer uzunden silinir Kecmis vilyet seherciyini berpa etmek qerari verilse de ancaq bir kend statusunda 1922 ci ilin dekabrinda berpa edilir Neticede yaxinliqdaki Perekop kendi meydana gelir MenbePerekopun gerbiIstinadlarCharnock Richard Stephen Local Etymology A Derivative Dictionary of Geographical Names London Houlston and Wright 1859 P 207