Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aşokanın şir kapitalı (hind. अशोकस्य चतुर्मुखसिंहस्तम्भः )müxtəlif heyvan təsvirləri ilə bəzədilmiş təmələ malik, bir-birinə arxalarını söykəmiş dörd Asiya şiri heykəlidir. 1950-ci ildə heykəlin qrafik təsviri Hindistan gerbi kimi rəsmi təsdiqlənmişdir. Heykəl, mühüm buddist ziyarətgahı olan e.ə. 250-ci ildə imperator Aşokanın sifarişi ilə kimi tanınan abidənin zirvəsində ucaldılmışdır. Bəzən Aşoka sütunu da adlandırılan dirək hazırda ucaldıldığı yerdə olsa da, vaxtilə onun zirvəsində yerləşən heykəl Hindistanın Uttar Pradeş ştatındakı Sarnat muzeyində saxlanılır. Təməllə birlikdə 2.15 metr hündürlüyə malik olan əsər, dövrümüzə çatmış digər kapitallarla müqayisədə daha mürəkkəb quruluşa malikdir. Aşokanın sifarişi ilə hazırlanmış və üzərində Aşoka qanunları həkk edilmiş bu sütunlar bütün Hindistan ərazisinə səpələnmişdir. Onların bəzilərinin üzərində tək heyvan fiqurları, Sançi məbədindəki sütunun üzərində isə zədələnmiş dörd şir heykəli vardır.
| Aşokanın şir kapitalı | |
|---|---|
| hind. अशोकस्य चतुर्मुखसिंहस्तम्भः | |
 | |
 | |
| Ölkə |  Hindistan |
| Sifarişçi | Aşoka |
| Tikilib | təq. e.ə. 250 |
| Vəziyyəti | yaxşı |
| Hündürlüyü | 2.15 metr (təməllə birlikdə) |
| Material | qumdaşı |
| Saxlanıldığı yer | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kapital yaxşı yonulmuş qumdaşından hazırlanmış və həmişə sütundan ayrı detal olmuşdur. O, bir-birinə arxasını çevirmiş dörd Asiya şiri fiqurundan ibarətdir. Onlar, üzərində fillər, qaçan atlar, buğa və aslanlar təsvir edilmiş frizlik abak üzərində dayanır. Şirlərin oturuşundan zınqırovvari lotus yaranır. Ehtimal ki, ilkin olaraq sütun, 24 milli “Dharma çarxı” ( Hindistanda həm də adıyla məşhurdur) ilə tamamlanmışdır ki, onun da bəzi hissələri ərazidən aşkarlanmışdır. XIII əsrdə Tailand kralı Manqray Çianqmay şəhəri yaxınlığındakı Vat Umonq buddist məbədində Sarnat sütununun replikasını inşa etdirmiş, lakin onu Aşoka çakrası və ya Dharmaçakra ilə tamamlamışdır. Şirlərin üzərində yerləşmiş çarx Hindistan bayrağının ortasında təsvir edilmişdir.
Tarixi
Aşoka dirəklərini tamamlamış və dövrümüzə çatmış altı daş heyvan foquru, “Hindistan daş heykəltəraşlığının ilk mühüm qrupu”nu təşkil edir. Belə hesab edilir ki, həmin heykəllər daha qədim dövrə aid taxta sütunlar ucaldılması və onların mis heykəllərlə tamamlanması ənənəsi əsasında yaradılmışdır. Lakin, daha qədim dövrə aid olan heykəllər, bizim dövrümüzə çatmamışdır. Hindistandakı bu mədəniyyətə Əhəməni memarlığı və heykəltəraşlığının təsir səviyyəsi elmi ədəbiyyatda müzakirə mövzusudur. Persepolisdəki sarayın tavanını saxlayan sütunların kapitalları və və Sarnat dirəklərinin “soyuq, iyerarxik stili”nin oxşarlığında, xüsusilə “Əhəməni və Sarqon dövrü memarlığı”nın təsiri izlənilməkdədir.
Sançidəki Böyük Stupa yaxınlığında yerləşən Aşoka və ya Satavahana toranasını, üzərində Aşoka şir kapitalının dörd şirini xatırladan dörd şir heykəli olan sütunlar saxlayır. Digər Aşoka dirəkləri kimi, Sarnatdakı dirək də ehtimal ki, imperatorun səfəri şərəfinə ucaldılmışdır.
Yenidən kəşf edilməsi
1904-1905-ci illərin qışında, real arxeoloji təcrübəsi olmayan mülki mühəndis F.O.Oertel qazıntı işlərinə başlayarkən, ərazidə orta əsr Çin zəvvarlarının hekayələrinə müvafiq olan heç bir abidə qalığı görünmürdü. Əvvəlcə Aşoka tikilisini örtən əsas stupadan qərbdə Qupta məbədinin qalıqları aşkar edildi. Ondan qərbdə isə dirəyin aşağı hissəsi vertikal, lakin yer səviyyəsinə enmiş formada aşkarlandı. Dirəyin digər hissələri yaxınlıqdakı üç sesiyada qazıntılar nəticəsində aşkarlanmışdır. Daha sonra 1851-ci ildə aşkarlanmış Sançi kapitalının ekvivalentinin aşkarlanması üçün arxeoloji qazıntılar davam etdirilmişdir. Nəticədə aşkarlanmış kapital Sançi kapitalından daha incə yonulmuş və daha yaxşı vəziyyətdə saxlanmışdı. Ehtimal ki, nə baxtsa dirək bilərəkdən aşırılmışdır. Aşkarlanmış tapıntılar dövlət tərəfindən o qədər yüksək qiymətləndirilmişdir ki, onların saxlanması üçün Hindistanda ilk (dünyada azsaylı) individual muzey yaradılmışdır.
Simvolizm
Bir-birinə arxasını söykəmiş dörd şir, eyni dərəcədə vacibliyə malik olan dörd nəsnəni simvolizə edir. Sançidə olduğu kimi, şir əksər hallarda Buddanın simvolu kimi istifadə edilirdi, aşağıdakı abakdakı heyvanların da hər birinin buddizmdə simvolik əhəmiyyəti vardır. Kapital aydın buddist və Mauriya mənşəli olmaqla, Dharmanın yayılmasını və ehtimal ki, dörd istiqamətdə Mauriya imperiyasının genişlənməsini simvolizə edir. Əlavə olaraq, dörd şir və zınqırov birlikdə buddizmin hamı üçün olan və Orta yolun vurğuladığı “Dörd nəcib həqiqət”ini simvolizə edir. Onun içində vertikal xəttlə yerləşdirilmiş U simvoli “Orta yol”u simvolizə edir. Orta yol buddizm və buddist dharmasının fundamental fəlsəfəsidir.
Digər maraqlı detal isə şir kapitalının silindrik hissəsidir. Silindrdə öküz, at, şir və fil hərəkət vəziyyəsində çakralar arasında təsvir edilmişdir. Bu, öküz, at, şir və filin çakraları hərəkət etdirməsi anlamını verir. Hindistan və Şri-Lankadan əldə edilmiş qədim sikkələrin tədqiq edilməsi nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, Budda, at, şir, fil, öküz və cüt ayaq şəklində təsvir edilirdi. adlı tamil eposunda cüt ayağa ibadət edilməsi təsvir edilir. Cafna yarımadası, Anuradhapura şəhəri və Tamilnad ştatının müxtəlif ərazilərindən bir neçə cüt ayaq heykəli aşkarlanmışdır. Tamilnad və Şri-Lankadan aşkarlanmış bir neçə buddist əlyazmasında isə cüt ayaq cüt balıq və cüt ilbiz kimi təsvir edilmişdir. Buna görə də, silindrik hissədə təsvir edilmiş heyvanlar Buddanın Dhamma Çakrasını hərəkət etdirməsini simvolizə edir.
Theravada buddizmi Buddanın və buddizmin təsvir edilməsini ümumiyyətlə qəbul etmədiyinə görə, şir kapitalını Mayana buddizmi tərəfindən əsrlər sonra inkişaf etdirilmiş ənənənin ən erkən və ən yaxşı saxlanmış nümunəsi kimi qəbul etmək olar.
Sarnat Şir Kapitalının istifadəsi haqqında Dövlət aktı
2005-ci ildə qəbul edilmiş Hindistanın Dövlət Gerbi haqqında (səhv istifadə qadağası haqqında) akta əsasən, gerbin dövlət orqanları və ya digər təşkilatlar tərəfindən istifadə edilməsi zamanı, şir təsvirinin düz altında Devanaqari yazısı ilə (सत्यमेव जयते) ifadəsi yazılmalıdır.
-
![image]()
-
![image]()
Müstəqil Hindistanın ikinci, ev istifadəsi üçün nəzərdə tutuilmuş birinci poçt markası.
İstinadlar
- Make Lists, Not War (ing.). 2013.
- State Emblem 2012-05-11 at the Wayback Machine, Know India india.gov.in
- . 2017-06-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 iyun 2017.
- Harle, 24
- Allen, caption at start of Chapter 15
- . Thailand's World. 2013-12-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 iyun 2017.
- Harle, 22, 24, quoted in turn; Companion, 429-430
- Allen, Chapter 15
- "Has Telangana government got the emblem wrong?". The Economic Times. 2014-10-29 tarixində . İstifadə tarixi: 19 iyun 2017.
- India Postage Stamps 1947-1988.(1989) Philately branch, Department of Posts, India.
- Souvenir sheet of the Independence series of stamps, Indian Posts, 1948
Ədəbiyyat
- Allen, Charles, Ashoka: The Search for India's Lost Emperor, 2012, Hachette UK, , 9781408703885, google books
- "Companion": Brown, Rebecca M., Hutton, Deborah S., eds., A Companion to Asian Art and Architecture, Volume 3 of Blackwell companions to art history, 2011, John Wiley & Sons, 2011, , 9781444396324, google books
- Harle, J.C., The Art and Architecture of the Indian Subcontinent, 2nd edn. 1994, Yale University Press Pelican History of Art,
Xarici keçidlər
- For Pictures of the famous original "Lion Capital of Ashoka" preserved at the Sarnath Museum which has been adopted as the "National Emblem of India" and the Ashoka Chakra (Wheel) from which has been placed in the center of the "National Flag of India" - See "lioncapital" from Columbia University Website, New York, USA
- National emblem of India 2004-04-02 at the Wayback Machine
- National symbols of India 2006-12-03 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Asokanin sir kapitali hind अश कस य चत र म खस हस तम भ muxtelif heyvan tesvirleri ile bezedilmis temele malik bir birine arxalarini soykemis dord Asiya siri heykelidir 1950 ci ilde heykelin qrafik tesviri Hindistan gerbi kimi resmi tesdiqlenmisdir Heykel muhum buddist ziyaretgahi olan e e 250 ci ilde imperator Asokanin sifarisi ile kimi taninan abidenin zirvesinde ucaldilmisdir Bezen Asoka sutunu da adlandirilan direk hazirda ucaldildigi yerde olsa da vaxtile onun zirvesinde yerlesen heykel Hindistanin Uttar Prades statindaki Sarnat muzeyinde saxlanilir Temelle birlikde 2 15 metr hundurluye malik olan eser dovrumuze catmis diger kapitallarla muqayisede daha murekkeb qurulusa malikdir Asokanin sifarisi ile hazirlanmis ve uzerinde Asoka qanunlari hekk edilmis bu sutunlar butun Hindistan erazisine sepelenmisdir Onlarin bezilerinin uzerinde tek heyvan fiqurlari Sanci mebedindeki sutunun uzerinde ise zedelenmis dord sir heykeli vardir Asokanin sir kapitalihind अश कस य चत र म खस हस तम भ Olke HindistanSifarisci AsokaTikilib teq e e 250Veziyyeti yaxsiHundurluyu 2 15 metr temelle birlikde Material qumdasiSaxlanildigi yer Vikianbarda elaqeli mediafayllar Kapital yaxsi yonulmus qumdasindan hazirlanmis ve hemise sutundan ayri detal olmusdur O bir birine arxasini cevirmis dord Asiya siri fiqurundan ibaretdir Onlar uzerinde filler qacan atlar buga ve aslanlar tesvir edilmis frizlik abak uzerinde dayanir Sirlerin oturusundan zinqirovvari lotus yaranir Ehtimal ki ilkin olaraq sutun 24 milli Dharma carxi Hindistanda hem de adiyla meshurdur ile tamamlanmisdir ki onun da bezi hisseleri eraziden askarlanmisdir XIII esrde Tailand krali Manqray Cianqmay seheri yaxinligindaki Vat Umonq buddist mebedinde Sarnat sutununun replikasini insa etdirmis lakin onu Asoka cakrasi ve ya Dharmacakra ile tamamlamisdir Sirlerin uzerinde yerlesmis carx Hindistan bayraginin ortasinda tesvir edilmisdir TarixiAsoka direklerini tamamlamis ve dovrumuze catmis alti das heyvan foquru Hindistan das heykelterasliginin ilk muhum qrupu nu teskil edir Bele hesab edilir ki hemin heykeller daha qedim dovre aid taxta sutunlar ucaldilmasi ve onlarin mis heykellerle tamamlanmasi enenesi esasinda yaradilmisdir Lakin daha qedim dovre aid olan heykeller bizim dovrumuze catmamisdir Hindistandaki bu medeniyyete Ehemeni memarligi ve heykelterasliginin tesir seviyyesi elmi edebiyyatda muzakire movzusudur Persepolisdeki sarayin tavanini saxlayan sutunlarin kapitallari ve ve Sarnat direklerinin soyuq iyerarxik stili nin oxsarliginda xususile Ehemeni ve Sarqon dovru memarligi nin tesiri izlenilmekdedir Sancideki Boyuk Stupa yaxinliginda yerlesen Asoka ve ya Satavahana toranasini uzerinde Asoka sir kapitalinin dord sirini xatirladan dord sir heykeli olan sutunlar saxlayir Diger Asoka direkleri kimi Sarnatdaki direk de ehtimal ki imperatorun seferi serefine ucaldilmisdir Yeniden kesf edilmesi 1904 1905 ci illerin qisinda real arxeoloji tecrubesi olmayan mulki muhendis F O Oertel qazinti islerine baslayarken erazide orta esr Cin zevvarlarinin hekayelerine muvafiq olan hec bir abide qaligi gorunmurdu Evvelce Asoka tikilisini orten esas stupadan qerbde Qupta mebedinin qaliqlari askar edildi Ondan qerbde ise direyin asagi hissesi vertikal lakin yer seviyyesine enmis formada askarlandi Direyin diger hisseleri yaxinliqdaki uc sesiyada qazintilar neticesinde askarlanmisdir Daha sonra 1851 ci ilde askarlanmis Sanci kapitalinin ekvivalentinin askarlanmasi ucun arxeoloji qazintilar davam etdirilmisdir Neticede askarlanmis kapital Sanci kapitalindan daha ince yonulmus ve daha yaxsi veziyyetde saxlanmisdi Ehtimal ki ne baxtsa direk bilerekden asirilmisdir Askarlanmis tapintilar dovlet terefinden o qeder yuksek qiymetlendirilmisdir ki onlarin saxlanmasi ucun Hindistanda ilk dunyada azsayli individual muzey yaradilmisdir SimvolizmBir birine arxasini soykemis dord sir eyni derecede vacibliye malik olan dord nesneni simvolize edir Sancide oldugu kimi sir ekser hallarda Buddanin simvolu kimi istifade edilirdi asagidaki abakdaki heyvanlarin da her birinin buddizmde simvolik ehemiyyeti vardir Kapital aydin buddist ve Mauriya menseli olmaqla Dharmanin yayilmasini ve ehtimal ki dord istiqametde Mauriya imperiyasinin genislenmesini simvolize edir Elave olaraq dord sir ve zinqirov birlikde buddizmin hami ucun olan ve Orta yolun vurguladigi Dord necib heqiqet ini simvolize edir Onun icinde vertikal xettle yerlesdirilmis U simvoli Orta yol u simvolize edir Orta yol buddizm ve buddist dharmasinin fundamental felsefesidir Diger maraqli detal ise sir kapitalinin silindrik hissesidir Silindrde okuz at sir ve fil hereket veziyyesinde cakralar arasinda tesvir edilmisdir Bu okuz at sir ve filin cakralari hereket etdirmesi anlamini verir Hindistan ve Sri Lankadan elde edilmis qedim sikkelerin tedqiq edilmesi neticesinde mueyyen edilmisdir ki Budda at sir fil okuz ve cut ayaq seklinde tesvir edilirdi adli tamil eposunda cut ayaga ibadet edilmesi tesvir edilir Cafna yarimadasi Anuradhapura seheri ve Tamilnad statinin muxtelif erazilerinden bir nece cut ayaq heykeli askarlanmisdir Tamilnad ve Sri Lankadan askarlanmis bir nece buddist elyazmasinda ise cut ayaq cut baliq ve cut ilbiz kimi tesvir edilmisdir Buna gore de silindrik hissede tesvir edilmis heyvanlar Buddanin Dhamma Cakrasini hereket etdirmesini simvolize edir Theravada buddizmi Buddanin ve buddizmin tesvir edilmesini umumiyyetle qebul etmediyine gore sir kapitalini Mayana buddizmi terefinden esrler sonra inkisaf etdirilmis enenenin en erken ve en yaxsi saxlanmis numunesi kimi qebul etmek olar Sarnat Sir Kapitalinin istifadesi haqqinda Dovlet akti2005 ci ilde qebul edilmis Hindistanin Dovlet Gerbi haqqinda sehv istifade qadagasi haqqinda akta esasen gerbin dovlet orqanlari ve ya diger teskilatlar terefinden istifade edilmesi zamani sir tesvirinin duz altinda Devanaqari yazisi ile सत यम व जयत ifadesi yazilmalidir Hindistan gerbi Musteqil Hindistanin ikinci ev istifadesi ucun nezerde tutuilmus birinci poct markasi IstinadlarMake Lists Not War ing 2013 State Emblem 2012 05 11 at the Wayback Machine Know India india gov in 2017 06 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 iyun 2017 Harle 24 Allen caption at start of Chapter 15 Thailand s World 2013 12 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 iyun 2017 Harle 22 24 quoted in turn Companion 429 430 Allen Chapter 15 Has Telangana government got the emblem wrong The Economic Times 2014 10 29 tarixinde Istifade tarixi 19 iyun 2017 India Postage Stamps 1947 1988 1989 Philately branch Department of Posts India Souvenir sheet of the Independence series of stamps Indian Posts 1948EdebiyyatAllen Charles Ashoka The Search for India s Lost Emperor 2012 Hachette UK ISBN 1408703882 9781408703885 google books Companion Brown Rebecca M Hutton Deborah S eds A Companion to Asian Art and Architecture Volume 3 of Blackwell companions to art history 2011 John Wiley amp Sons 2011 ISBN 1444396323 9781444396324 google books Harle J C The Art and Architecture of the Indian Subcontinent 2nd edn 1994 Yale University Press Pelican History of Art ISBN 0300062176Xarici kecidlerFor Pictures of the famous original Lion Capital of Ashoka preserved at the Sarnath Museum which has been adopted as the National Emblem of India and the Ashoka Chakra Wheel from which has been placed in the center of the National Flag of India See lioncapital from Columbia University Website New York USA National emblem of India 2004 04 02 at the Wayback Machine National symbols of India 2006 12 03 at the Wayback Machine