Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağzıbir — Azərbaycan Respublikasının Ağdaş rayonunun Ağzıbir kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 oktyabr 1999-cu il tarixli, 708-IQ saylı Qərarı ilə Ağdaş rayonunun Ağzıbir kəndi Pirəzə kənd inzibati-ərazi vahidi tərkibindən ayrılaraq, bu kənd mərkəz olmaqla Ağzıbir kənd inzibati-ərazi vahidi yaradılmışdır.
| Ağzıbir | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1900 |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | AZ0312 |
| | |
Toponimikası
Kəndin adı "axar suyun digər su obyektinə töküldüyü yer" mənasını ifadə edir. 1945-ci ilə qədər Ermənistanda Ağzıbir adlı kənd olmuşdur.
Tarixi
Mingəçevir su anbarı tikilənə qədər kənd Kür çayının birbaşa sahilində yerləşirdi. Daşqınlar zaman kəndin əhalisi sahildən uzaqlaşır, daha yüksək ərazilərə köçür, su azaldıqdan sonra isə əvvəlki yerinə qayıdırdı. Sonralar əsas kənd yeri tərk olundu və indiki yerə yerləşdi. İndiki kənd yerini daşqınlardan qorumaq məqsədilə kəndin Kür çayı ilə təmasda olduğu yerlərdə əhalinin iştirakı ilə bənd çəkildi. Hazırda bənd oz əvvəlki görkəmini itirsə də əhali arasında yenə də "bənd" adlanır. Yaşlı insanların kəndin adı ilə əlaqədar söylədiyinə əsasən əvvəllər kəndin bir yolu olduğu üçün onu Ağzıbir (yəni bir yolu olan kənd) adlandırıblar. Deyilənlərə əsasən əhali bu yerlərə balıqçılıqla məşğul olmaq üçün məskunlaşmışdır.
Sovet dövründə Ağzıbir kəndi Pirəzə, Qaroğlan kəndləri ilə birgə Pirəzə sovetliyinin tərkibinə daxil olunub. Kənddə kolxoz qurUluşu qurulmuş və kolxozun adı əvvəllər H.Hacıyev adına, sonralar isə kolxoza Fariz Səfərov adı verilmişdir.
Ağzıbir Kəndinin əhalisi əvvəllər Qəbələ rayonu ərazisində yaşamış köçəri tayfalardan ibarət idi. Onlar yayda yaylağa qışda isə qışlaga köç edərdilər. Əsasən Balıqçılıq, əkinçilik, maldarlıq, bağçılıq və bostançılıq ilə məşğul olan əhali bir muddətdən sonra əvvəlki məskənlərindən yəni Qəbələ rayonundan Ağdaş rayonu Ağzıbir kəndində oturaqlaşdılar. Beləcə köç həyatı başa çatdıqdan sonra əhali bu torpaqlarda geniş ərazilərə yayıldılar. Kənd Kür çayı sahilində Tuqay meşələrində salınmışdı. Əvvəllər çox sıx olan bu meşədən 3 - 4 kilometr keçdikdən sonra duzən ərazi yerləşirdi. Həmin bu ərazidən kənd yerindən digər bölgələrə bir yol var idi. Ona görə də zaman keçdikcə əhali buranı "Ağzıbir" yəni yolu, keçidi bir olan yer kimi adlandırdılar. Daha sonra yerli qonşu kəndlərlə qohumluq əlaqələri inkişaf etdi. Beləcə kənd böyüdü. Mingəçevir su anbarı tikilməsindən əvvəllər burada çox sel və daşqınlar baş verir, əhaliyə iqtisadi cəhətdən ziyan dəyirdi. Güclü daşqınlar nəticəsində əhali digər təhlükəsiz ərazilərə indiki Ağzıbir Kəndi ərazisinə köçməyə məcbur oldu. Əhali bu ərazilərin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə kənd ətrafına Bənd çəkdi. Bu prosesdə iştirak edən şəxslər daha sonra medallar və müavinətlər aldılar. İndi həmin bənd cismən nəzərəçarpır. Əhali həmin bölgəni " Bənd və ya Bəndin üstü, bəndin yuxarısı" adlandırır. Kənd 5 hissədən ibarətdir : "Yoncalı, aşağı kənd, yuxarı kənd, arxın dalı, və orta kənd" deyə əhali arasında qeyd olunur. Burada sovetlər dönəmində kolxoz və sovxoz rejimləri qurulub. Hazırda kənd Agdaş rayonu tərkibindədir.
Coğrafiyası və iqlimi
Kənd Kürün sol sahilindən bir qədər aralı, Şirvan düzündə, dəniz səviyyəsindən 8 metr yüksəklikdə, rayon mərkəzindən 33 km, Bakıdan 271 km məsafədə yerləşir. Kəndin ərazisində Ağzıbir meşəsi də var. Ən yaxın dəmir yolu stansiyası .
Mülayim-isti yarımsəhra və quru çöl iqlimi yayılmışdır. Bu iqlim havanın nisbi rütubətinin aşağı olması, yayın isti keçməsi ilə səciyyələnir. Orta illik havanın temperaturu (izotermlər): +14 – 14,5 °C. Yağıntaların orta illik miqdarı: 200 – 400 mm. Ümumi günəş radiasiyası: 128 – 132 kkal/kv.sm. Günəş parıltısı illik saatlarının miqdarı: 2200 – 2400.
Əhalisi
1886—cı ildə kənddə 258 nəfər, hamısı azərbaycanlı, dini etiqadı ilə sünni müsəlman yaşayırdı. 2009-cu il üçün əhalisi 1798 nəfər təşkil edir. Əhalisinin demək olar ki, bütün hissəsi azərbaycanlılardır.
Şəhidləri
- Muradov Sadiq Məhəmməd oğlu (1972 Ağzıbir, Ağdaş rayonu, Azərbaycan — 1992)
- (1968 Ağzıbir, Ağdaş rayonu, Azərbaycan — 1992)
- Söyxan Eldəniz oğlu İbrahimxəlilov (6 avqust 2001; Ağzıbir, Ağdaş rayonu, Azərbaycan — 29 sentyabr 2020; Qarabağ, Azərbaycan)
İqtisadiyyatı
Əsasən heyvandarlıq inkişaf etmişdir. Əkinçiliyin inkişafına mane olacaq səbəblər içərisinə torpaqların su ilə təminatının aşağı olması, həm də torpaqların şorlaşmasıdır. Əhali pambıqçılıq, taxılçılıq, heyvandarlıq və baramaçılıqla məşğul olur.
Suvarma suyu Kür çayından nasoslarla təmin olunduğündan istehsal olunan məhsulun maya dəyəri çox yüksək olur. Eyni zamanda kənd təsərrüfatı bitkilərinin istehsalı zamanı aqrotexniki norma qaydalara riayət olunmadığından məhsuldarlıq çox aşağıdır.
Bunlara baxmayaraq əhalinin əksəriyyəti əkinçiliklə də məşğul olur. Burada əsasən pambıq, taxıl, bostan və tərəvəz bitkiləri üstunlük təşkil edir. Heyvandarlığın inkişafı ilə əlaqədar yem bitkilərindən əsasən yoncadan istifadə edilir. Torpaq sahələri əhali arasında paylanmışdir.
Mədəniyyəti
Kənddə poçt şöbəsi, kitabxana, məscid və orta məktəb yerləşir.
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, 2024" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.
- "Azərbaycan Respublikasının bəzi rayonlarının inzibati-ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 oktyabr 1999-cu il tarixli, 708-IQ saylı Qərarı". 2022-06-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-08-22.
- Ağzıbir (Ağdaş) // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN .
- "Məktəblər". 2022-06-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-06-12.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Agzibir Agzibir Azerbaycan Respublikasinin Agdas rayonunun Agzibir kend inzibati erazi dairesinde kend Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 5 oktyabr 1999 cu il tarixli 708 IQ sayli Qerari ile Agdas rayonunun Agzibir kendi Pireze kend inzibati erazi vahidi terkibinden ayrilaraq bu kend merkez olmaqla Agzibir kend inzibati erazi vahidi yaradilmisdir Agzibir40 24 34 sm e 47 23 20 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1900Saat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 1 798 nef 2009 Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi AZ0312Xeriteni goster gizle AgzibirToponimikasiKendin adi axar suyun diger su obyektine tokulduyu yer menasini ifade edir 1945 ci ile qeder Ermenistanda Agzibir adli kend olmusdur TarixiMingecevir su anbari tikilene qeder kend Kur cayinin birbasa sahilinde yerlesirdi Dasqinlar zaman kendin ehalisi sahilden uzaqlasir daha yuksek erazilere kocur su azaldiqdan sonra ise evvelki yerine qayidirdi Sonralar esas kend yeri terk olundu ve indiki yere yerlesdi Indiki kend yerini dasqinlardan qorumaq meqsedile kendin Kur cayi ile temasda oldugu yerlerde ehalinin istiraki ile bend cekildi Hazirda bend oz evvelki gorkemini itirse de ehali arasinda yene de bend adlanir Yasli insanlarin kendin adi ile elaqedar soylediyine esasen evveller kendin bir yolu oldugu ucun onu Agzibir yeni bir yolu olan kend adlandiriblar Deyilenlere esasen ehali bu yerlere baliqciliqla mesgul olmaq ucun meskunlasmisdir Sovet dovrunde Agzibir kendi Pireze Qaroglan kendleri ile birge Pireze sovetliyinin terkibine daxil olunub Kendde kolxoz qurUlusu qurulmus ve kolxozun adi evveller H Haciyev adina sonralar ise kolxoza Fariz Seferov adi verilmisdir Agzibir Kendinin ehalisi evveller Qebele rayonu erazisinde yasamis koceri tayfalardan ibaret idi Onlar yayda yaylaga qisda ise qislaga koc ederdiler Esasen Baliqciliq ekincilik maldarliq bagciliq ve bostanciliq ile mesgul olan ehali bir muddetden sonra evvelki meskenlerinden yeni Qebele rayonundan Agdas rayonu Agzibir kendinde oturaqlasdilar Belece koc heyati basa catdiqdan sonra ehali bu torpaqlarda genis erazilere yayildilar Kend Kur cayi sahilinde Tuqay meselerinde salinmisdi Evveller cox six olan bu meseden 3 4 kilometr kecdikden sonra duzen erazi yerlesirdi Hemin bu eraziden kend yerinden diger bolgelere bir yol var idi Ona gore de zaman kecdikce ehali burani Agzibir yeni yolu kecidi bir olan yer kimi adlandirdilar Daha sonra yerli qonsu kendlerle qohumluq elaqeleri inkisaf etdi Belece kend boyudu Mingecevir su anbari tikilmesinden evveller burada cox sel ve dasqinlar bas verir ehaliye iqtisadi cehetden ziyan deyirdi Guclu dasqinlar neticesinde ehali diger tehlukesiz erazilere indiki Agzibir Kendi erazisine kocmeye mecbur oldu Ehali bu erazilerin tehlukesizliyini temin etmek meqsedile kend etrafina Bend cekdi Bu prosesde istirak eden sexsler daha sonra medallar ve muavinetler aldilar Indi hemin bend cismen nezerecarpir Ehali hemin bolgeni Bend ve ya Bendin ustu bendin yuxarisi adlandirir Kend 5 hisseden ibaretdir Yoncali asagi kend yuxari kend arxin dali ve orta kend deye ehali arasinda qeyd olunur Burada sovetler doneminde kolxoz ve sovxoz rejimleri qurulub Hazirda kend Agdas rayonu terkibindedir Cografiyasi ve iqlimiKend Kurun sol sahilinden bir qeder arali Sirvan duzunde deniz seviyyesinden 8 metr yukseklikde rayon merkezinden 33 km Bakidan 271 km mesafede yerlesir Kendin erazisinde Agzibir mesesi de var En yaxin demir yolu stansiyasi Mulayim isti yarimsehra ve quru col iqlimi yayilmisdir Bu iqlim havanin nisbi rutubetinin asagi olmasi yayin isti kecmesi ile seciyyelenir Orta illik havanin temperaturu izotermler 14 14 5 C Yagintalarin orta illik miqdari 200 400 mm Umumi gunes radiasiyasi 128 132 kkal kv sm Gunes pariltisi illik saatlarinin miqdari 2200 2400 Ehalisi1886 ci ilde kendde 258 nefer hamisi azerbaycanli dini etiqadi ile sunni muselman yasayirdi 2009 cu il ucun ehalisi 1798 nefer teskil edir Ehalisinin demek olar ki butun hissesi azerbaycanlilardir Sehidleri Muradov Sadiq Mehemmed oglu 1972 Agzibir Agdas rayonu Azerbaycan 1992 1968 Agzibir Agdas rayonu Azerbaycan 1992 Soyxan Eldeniz oglu Ibrahimxelilov 6 avqust 2001 Agzibir Agdas rayonu Azerbaycan 29 sentyabr 2020 Qarabag Azerbaycan IqtisadiyyatiEsasen heyvandarliq inkisaf etmisdir Ekinciliyin inkisafina mane olacaq sebebler icerisine torpaqlarin su ile teminatinin asagi olmasi hem de torpaqlarin sorlasmasidir Ehali pambiqciliq taxilciliq heyvandarliq ve baramaciliqla mesgul olur Suvarma suyu Kur cayindan nasoslarla temin olundugundan istehsal olunan mehsulun maya deyeri cox yuksek olur Eyni zamanda kend teserrufati bitkilerinin istehsali zamani aqrotexniki norma qaydalara riayet olunmadigindan mehsuldarliq cox asagidir Bunlara baxmayaraq ehalinin ekseriyyeti ekincilikle de mesgul olur Burada esasen pambiq taxil bostan ve terevez bitkileri ustunluk teskil edir Heyvandarligin inkisafi ile elaqedar yem bitkilerinden esasen yoncadan istifade edilir Torpaq saheleri ehali arasinda paylanmisdir MedeniyyetiKendde poct sobesi kitabxana mescid ve orta mekteb yerlesir IstinadlarAzerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati 2024 PDF az stat gov az 2024 02 28 2024 03 14 tarixinde PDF Istifade tarixi 2024 04 05 Azerbaycan Respublikasinin bezi rayonlarinin inzibati erazi bolgusunde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Milli Meclisinin 5 oktyabr 1999 cu il tarixli 708 IQ sayli Qerari 2022 06 10 tarixinde Istifade tarixi 2022 08 22 Agzibir Agdas Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I cild Baki Serq Qerb 2007 304 ISBN 978 9952 34 155 3 Mektebler 2022 06 14 tarixinde Istifade tarixi 2019 06 12 Hemcinin bax