Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağzivər sultan Dəmri sultan oğlu Şamlı (?-1534) — qızılbaş sərkərdəsi, Herat hakimi.
| Ağzivər sultan Şamlı | |
|---|---|
| Ağzivər sultan Dəmri sultan oğlu Şamlı | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat səbəbi | qətl |
| Fəaliyyəti | hərbi lider[d] |
| Atası | Dəmri sultan |
| Uşağı | Ərəb xan Şamlı |
| Rütbəsi | general |
Həyatı
Ağzivər sultan Dəmri sultan oğlu Şamlı elinin Bəydili oymağındandır. Durmuş xan Şamlıdan sonra I Şah İsmayıl Səfəvinin oğlu Sam mirzənin lələsi olmuşdu. Əvvəlcə Nişapurun, sonra Herat əyalətinin hakimi idi. Dəfələrlə özbəklərə qarşı vuruşmuşdu.
1532-ci ildə Übeydulla xan şəhərdən geri çəkildikdən sonra Herata daxil olan şah, Heratın özbəklər tərəfindən mühasirəsi zamanı "məzlumların əmlakını qarət etdiklərinə", xalqı incitdiklərinə görə Xorasan hakimi Qazi xan Təkəlini və onun köməkçilərini vəzifədən kənar etməyə məcbur olmuşdu. Xəzinədən "yoxsullara" və "zəiflərə" pul paylandı. Ağzıvar xan Şamlı eyni zamanda vilayətin nominal hakimi çahzadə Sam mirzənin atabəyi (lələsi) yerini tutmaqla Xorasan hakimi təyin olundu.
1534-cü ildə vəkil Hüseyn xan Şamlının öldürülməsi ilə əlaqədar olaraq qızılbaş tayfaları arasında başlanan ara müharibələri, Xorasanda da feodal hərc-mərcliyinə səbəb oldu. Hüseyn xanın həmtayfası, Xorasan bəylərbəyi Ağzıvar sultan mərkəzi hakimiyyətə qarşı qiyam qaldırdı. Onun qiyamında istər-istəməz hamisi olduğu şahın qardaşı Sam mirzə də iştirak etdi. Qiyamçılar Herat şəhəri sakinlərinin əmlakını qarət etdilər. Sonra isə o zaman Böyük Moğollardan olan Şah Humayunun tabeliyindəki Qəndəhar şəhərini ələ keçirmək məqsədilə yürüşə başladılar. Qalanın iki aylıq uğursuz mühasirəsindən sonra Hümayunun qardaşı Kamran mirzə iyirmi minlik qoşunla mühasirədə olanların köməyinə gəldi. Düşmənin üstün qüvvələri ilə döyüşdə qiyamçılar darmadağın edildilər. Ağzıvar xan özü də həlak oldu. Bundan sonra Sam mirzə özünü I Təhmasibin qarşısında təmizə çıxarmaq üçün bir neçə "qiyam təhrikçisini" edam etdirib başlarını şaha göndərdi.
İskəndər bəy Türkman yazır: "Sam mirzə və Ağzıvar xan, Mirzə Kamranın gəlişinin yaxın olmasından agah olub, qala ətəyindən köç edərək, bir-iki mənzil geri oturdular. Mirzə Kamrana aydın oldu ki, ali mənşəli şahzadə (Sam mirzə) kama yetmiş Şah [Təhmasibin] rüxsəti olmadan Qəndəharı zəbt etmək həvəsinə düşüb. Buna görə də [Mirzə Kamran] o dəstəyə qarşı müharibə və müdafiə kəmərini bağlayaraq, döyüş meydanına üz tutdu. Sam mirzə və Ağzıvar xan yanlarında olan iki-üç min nəfərlə birgə Mirzə Kamranın qarşısında döyüş səfi tərtib etdilər. Tərəflər arasında böyük bir vuruşma və şiddətli bir döyüş baş verdi. Qızılbaşlar igidlik və mərdlik göstərərək, cağatay ordusunun "cəvanğar"ını və "bəranğar"ını tar-mar etdilər. Qaçma-qovma zamanı Ağzıvar xanın atı bir çalaya düşüb aşdı və o, atdan yıxıldı. Cağatay ordusundan naməlum bir kəs onun üstünə gəlib, onu əsir tutdu. Onun Ağzıvar xan olduğunu bilən kimi dərhal qətlə yetirdilər. Cağatay ordusu cəsarətləndi, qızılbaşlar isə ruhdan düşdülər. Buna görə də Sam mirzə hərb meydanından yüyənini çevirib, Gərmsir tərəfə getdi, əməlindən heyifsiləndi, peşman oldu və onu Cəmşid məqamlı şaha qarşı müxalif çıxmağa rəğbətləndirmiş bir neçə nəfər araqarışdıranı orada qətlə yetirib, onların başlarını cahanın pənahı olan dərgaha göndərərək, günahının əfv olunmasını xahiş etdi.
Sam mirzənin məğlubiyyəti və Ağzıvar xanın qətli xəbəri Buxarada Übeyd xana çatdıqda o, əvvəlcə Seydim mirzəni bəzi özbək əmirləri ilə birlikdə beş-altı min nəfərlə Xorasana qarətçiliyə göndərdi".
Ağzivər sultan 1534-cü ildə I Təhmasibə qarşı qaldırdığı qiyamda tərəfindən öldürüldü.
Ailəsi
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu, Şamlı elinin tanınmış simaları, "Soy" dərgisi, 9 (29), Bakı, 2009.
İstinadlar
- İskəndər bəy Münşi, Tarixi-aləm-arayi-abbasi, Bakı, Təhsil, 2009
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Agziver sultan Demri sultan oglu Samli 1534 qizilbas serkerdesi Herat hakimi Agziver sultan SamliAgziver sultan Demri sultan oglu SamliHerat beylerbeyliyiSexsi melumatlarVefat tarixi 1534Vefat sebebi qetlFealiyyeti herbi lider d Atasi Demri sultanUsagi Ereb xan SamliRutbesi generalHeyatiAgziver sultan Demri sultan oglu Samli elinin Beydili oymagindandir Durmus xan Samlidan sonra I Sah Ismayil Sefevinin oglu Sam mirzenin lelesi olmusdu Evvelce Nisapurun sonra Herat eyaletinin hakimi idi Defelerle ozbeklere qarsi vurusmusdu 1532 ci ilde Ubeydulla xan seherden geri cekildikden sonra Herata daxil olan sah Heratin ozbekler terefinden muhasiresi zamani mezlumlarin emlakini qaret etdiklerine xalqi incitdiklerine gore Xorasan hakimi Qazi xan Tekelini ve onun komekcilerini vezifeden kenar etmeye mecbur olmusdu Xezineden yoxsullara ve zeiflere pul paylandi Agzivar xan Samli eyni zamanda vilayetin nominal hakimi cahzade Sam mirzenin atabeyi lelesi yerini tutmaqla Xorasan hakimi teyin olundu 1534 cu ilde vekil Huseyn xan Samlinin oldurulmesi ile elaqedar olaraq qizilbas tayfalari arasinda baslanan ara muharibeleri Xorasanda da feodal herc mercliyine sebeb oldu Huseyn xanin hemtayfasi Xorasan beylerbeyi Agzivar sultan merkezi hakimiyyete qarsi qiyam qaldirdi Onun qiyaminda ister istemez hamisi oldugu sahin qardasi Sam mirze de istirak etdi Qiyamcilar Herat seheri sakinlerinin emlakini qaret etdiler Sonra ise o zaman Boyuk Mogollardan olan Sah Humayunun tabeliyindeki Qendehar seherini ele kecirmek meqsedile yuruse basladilar Qalanin iki ayliq ugursuz muhasiresinden sonra Humayunun qardasi Kamran mirze iyirmi minlik qosunla muhasirede olanlarin komeyine geldi Dusmenin ustun quvveleri ile doyusde qiyamcilar darmadagin edildiler Agzivar xan ozu de helak oldu Bundan sonra Sam mirze ozunu I Tehmasibin qarsisinda temize cixarmaq ucun bir nece qiyam tehrikcisini edam etdirib baslarini saha gonderdi Iskender bey Turkman yazir Sam mirze ve Agzivar xan Mirze Kamranin gelisinin yaxin olmasindan agah olub qala eteyinden koc ederek bir iki menzil geri oturdular Mirze Kamrana aydin oldu ki ali menseli sahzade Sam mirze kama yetmis Sah Tehmasibin ruxseti olmadan Qendehari zebt etmek hevesine dusub Buna gore de Mirze Kamran o desteye qarsi muharibe ve mudafie kemerini baglayaraq doyus meydanina uz tutdu Sam mirze ve Agzivar xan yanlarinda olan iki uc min neferle birge Mirze Kamranin qarsisinda doyus sefi tertib etdiler Terefler arasinda boyuk bir vurusma ve siddetli bir doyus bas verdi Qizilbaslar igidlik ve merdlik gostererek cagatay ordusunun cevangar ini ve berangar ini tar mar etdiler Qacma qovma zamani Agzivar xanin ati bir calaya dusub asdi ve o atdan yixildi Cagatay ordusundan namelum bir kes onun ustune gelib onu esir tutdu Onun Agzivar xan oldugunu bilen kimi derhal qetle yetirdiler Cagatay ordusu cesaretlendi qizilbaslar ise ruhdan dusduler Buna gore de Sam mirze herb meydanindan yuyenini cevirib Germsir terefe getdi emelinden heyifsilendi pesman oldu ve onu Cemsid meqamli saha qarsi muxalif cixmaga regbetlendirmis bir nece nefer araqarisdirani orada qetle yetirib onlarin baslarini cahanin penahi olan dergaha gondererek gunahinin efv olunmasini xahis etdi Sam mirzenin meglubiyyeti ve Agzivar xanin qetli xeberi Buxarada Ubeyd xana catdiqda o evvelce Seydim mirzeni bezi ozbek emirleri ile birlikde bes alti min neferle Xorasana qaretciliye gonderdi Agziver sultan 1534 cu ilde I Tehmasibe qarsi qaldirdigi qiyamda terefinden olduruldu AilesiEreb xan SamliMenbeEnver Cingizoglu Samli elinin taninmis simalari Soy dergisi 9 29 Baki 2009 IstinadlarIskender bey Munsi Tarixi alem arayi abbasi Baki Tehsil 2009Hemcinin baxSamli eli