Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Azərbaycan Respublikasında ümumi orta məktəb təhsili üç pillədən – ibtidai, ümumi orta və tam orta təhsildən ibarətdir və ümumi orta məktəb təhsili 10 yaşdan başlanır. Ümumi orta məktəb təhsili müvafiq təhsil proqramları (kurikulumları) əsasında həyata keçirilir. Ölkədə ümumi orta məktəb təhsili, əsasən, ümumtəhsil məktəblərində, xüsusi təmayüllü təhsil müəssisələrində, gimnaziya, lisey, ilk və orta peşə-ixtisas məktəblərində, habelə kollec və ali təhsil müəssisələrinin nəzdində yaradılan məktəblərdə həyata keçirilir.
Tarixi
Tarixi mənbələr göstərir ki, Azərbaycanda ibtidai savad təlimi verən ilk məktəblərin yaranması yeni eranın əvvəllərinə təsadüf edir. VII əsrdə artıq təhsil sistemi formalaşmaqda idi.
Daha sonralar inkişaf elə bir səviyyəyə çatmışdı ki, X–XIII əsrlərdə Azərbaycanın bir çox şəhərləri, o cümlədən Təbriz, Marağa, Gəncə, Naxçıvan, Şamaxı, Ərdəbil Şərq aləmində elm, təhsil, incəsənət və mədəniyyət mərkəzləri kimi tanınırdı.
Eramızın XIII–XIV əsrlərində təhsil və elm sahəsindəki canlanma və inkişaf, bir sıra tanınmış təhsil ocaqlarının fəaliyyəti diqqəti cəlb edir. Onlardan Təbrizdə "Qazaniyyə", "Fələkiyyə", "Şeyx Kəmaləddin Xocəndi", "Dəməşqiyyə", "Qazi Şeyx Əli", "Məqsudiyyə", "Müzəffəriyyə", "Nəsriyyə" mədrəsələri geniş fəaliyyət göstərmişlər. Şənbi-Qazanda "Şəfeiyyə" və "Hənəfiyyə" mədrəsələri olmuşdur. Bakıda "Şah məscidi" yanında mədrəsə, Seyid Yəhya mədrəsəsi, Ərdəbildə Şeyx Səfi məqbərəsi nəzdindəki "Darül-irşad", Dərbənddə məhəllə məscidi yanındakı mədrəsənin fəaliyyəti daha qabarıq şəkildə özünü büruzə verirdi.
Bu dövrdə orta təhsillə yanaşı, geniş ərazidə tanınmış ali təhsil müəssisələrinin də fəaliyyət göstərdiyi xəbər verilir. Təbrizdə "Rəbi-Rəşididə" darülfünunu Yaxın və Orta Şərqin ən böyük təhsil ocağı idi. Bu ali məktəbdə 7 min tələbə təhsil alırdı. Burada Çin, Hindistan, Misir və Suriyadan dəvət olunmuş 500 nəfər alim tədris işilə yanaşı, həm də əhalinin müalicəsilə məşğul olmuşlar. Darülfünunda təbiətşünaslıq, fəlsəfə, tarix, təbabət, nücum, məntiq, ilahiyyat şöbələri fəaliyyət göstərirdi. Bu müəssisə həm də zəngin kitabxanası ilə də sayılır, seçilirdi. Tədris ərəb, fars və Azərbaycan dillərində aparılırdı.
XVI–XVII əsrlərdə elmlə yanaşı təhsil də inkişaf etmiş, bir sıra yeniliklər baş vermişdir. Keçən əsrlərdə olduğu kimi, bu dövrdə də təlim-təhsil məsələlərinə din xadimləri rəhbərlik edirdi. Tələbələr yenə də məscidlərdə, şəxsi evlərdə təşkil edilən məktəb və mədrəsələrdə təhsil alırdılar. Uşaqlar əvvəlcə ana dilində, yuxarı siniflərdə isə ərəb və fars dillərində təhsillərini davam etdirirdilər. Əlifbanı tamam- kamal öyrəndikdən sonra "Quran"ı əzbərləyirdilər. Təhsil ocaqlarında ilahiyyat dərsi geniş tədris edilsə də, ictimai və təbiət elmləri də keçilirdi. Eyni zamanda astronomiya və riyaziyyat elmlərinin tədris edilməsi barədə də xəbər verilir[64]. XVIII əsrdə Təbrizdə 600 məhəllə məktəbi və 47 mədrəsə, Şamaxıda 40-a qədər məktəb və 7 mədrəsə, Ərdəbildə Şeyx Səfi məqbərəsində xüsusi mədrəsə fəaliyyət göstərmişdir.
XVIII əsrdə olduğu kimi, XIX əsrin əvvəllərində də təhsil müsəlman ruhanilərinin təsir dairəsində idi. Məscidlərin və digər dini ocaqların nəzdində məktəb və mədrəsələr yetərincə fəaliyyət göstərirdi. Çoxillik ənənəvi təhsil öz işini, inkişafını davam etdirirdi. Lakin zamanın tələbinə uyğun olaraq qabaqcıl və daha mütərəqqi təhsilə böyük ehtiyac duyulurdu. 1829-cu ildə təqdim olunan təhsil nizamnaməsi bu vacib məsələni bir qədər də tezləşdirdi. Tədricən Gəncə, Qazax, Şəki, Şuşa, Naxçıvan, Ordubad, Şamaxı, Bakı, Quba, Lənkəran və digər qəza məktəbləri yarandı və fəaliyyətə başladı. Bu ikisinifli məktəblərdə şəriət, qiraət, hüsnxət, hesab, rus və Azərbaycan dili tədris edilirdi.
İbtidai təhsil
İbtidai təhsilin məqsədi uşaqlarda oxumaq, yazmaq və hesablama qabiliyyəti yaratmaq, onlarda insan, cəmiyyət və təbiət haqqında ilkin həyati biliklər, məntiqi təfəkkür elementləri, estetik, bədii zövq və digər xüsusiyyətləri formalaşdırmaqdan ibarətdir. İbtidai təhsil müvafiq təhsil proqramına (kurikulumuna) əsasən həyata keçirilir. Azərbaycan Respublikasında ibtidai təhsil altı yaşdan başlayır və birinci-dördüncü sinifləri əhatə edir.
Ümumi orta təhsil
Ümumi orta təhsilin məqsədi şagirdlərdə şifahi nitq və yazı mədəniyyətinin, ünsiyyət bacarığının, idrakı fəallığın və məntiqi təfəkkürün formalaşmasını, təhsil proqramına daxil olan fənlər üzrə və eləcə də dünya sivilizasiyasının inkişafı haqqında müvafiq bilik və təsəvvürlərin yaradılmasını, müasir informasiya-kommunikasiya vasitələrindən istifadə etmək qabiliyyətini, hadisələri qiymətləndirmək və öz gələcək fəaliyyət istiqamətini müəyyənləşdirmək bacarığını təmin etməkdən ibarətdir. Ümumi orta təhsil beşinci-doqquzuncu sinifləri əhatə edir. Azərbaycan Respublikasında ümumi orta təhsil icbaridir. Ümumi orta təhsil pilləsində yekun qiymətləndirmə aparılır və təhsili başa vuran şagirdlərə müvafiq dövlət sənədi — attestat verilir. Ümumi orta təhsil haqqında sənəd təhsilin növbəti pillədə davam etdirilməsi üçün əsas sayılır
Tam orta təhsil
Tam orta təhsil pilləsində şagirdlərin istedad və qabiliyyətinin reallaşdırılması, onların müstəqil həyata və peşəseçməyə hazırlanması, fəal vətəndaş mövqeyinin formalaşdırılması, milli və ümumbəşəri dəyərlərə, insan hüquq və azadlıqlarına hörmətlə yanaşması və tolerantlığı, xarici dillərdən birində, yaxud bir neçəsində ünsiyyət saxlaması və s. təmin olunur. Tam orta təhsil ümumi orta məktəb təhsilinin hər üç pilləsini əhatə edən təhsil proqramlarının tam mənimsənilməsini nəzərdə tutur. Tam orta təhsil pilləsində təhsilin təmayülləşməsi (humanitar, texniki, təbiət və digər) təmin olunur.
Tam orta təhsil ümumi orta məktəb təhsilinin sonuncu pilləsi olaraq onuncu — on birinci sinifləri əhatə edir və bu pillədə təhsil alanların biliyinin qiymətləndirilməsinin yekun dövlət attestasiyası həyata keçirilir. Attestasiyanın nəticəsinə görə məzunlara müvafiq qaydada dövlət nümunəli sənəd — attestat verilir. Tam orta təhsil haqqında sənəd təhsilin növbəti pillədə davam etdirilməsi üçün əsas sayılır.
İlk və orta peşə-ixtisas təhsili
İlk peşə-ixtisas təhsili ümumi orta təhsil bazasında cəmiyyətin və əmək bazarının tələbatına uyğun olaraq, müxtəlif sənət və kütləvi peşələr üzrə ixtisaslı işçi kadrlar hazırlığını təmin edir. İlk peşə-ixtisas təhsili mülkiyyət formasından asılı olmayaraq peşə-ixtisas təhsil müəssisələrində, ayrı-ayrı təşkilat, müəssisə, əmək birjaları, məşğulluq idarələri və s. qurumların təhsil strukturlarında həyata keçirilir və məzunlara müvafiq istiqamətlər üzrə ilk peşə dərəcələrinin verilməsi ilə başa çatır.
İlk peşə
İxtisas təhsili müvafiq təhsil proqramları (kurikulumları) əsasında təşkil olunur. İlk peşə-ixtisas məktəblərini ümumi orta təhsil bazasında bitirənlərə ixtisas sertifikatları ilə yanaşı tam orta təhsil haqqında müvafiq dövlət sənədi — attestat verilir.
Orta peşə
İxtisas təhsili ümumi orta məktəb təhsili bazasından cəmiyyətin və əmək bazarının tələbatına uyğun olaraq, istehsal və xidmət sahələri üçün müxtəlif ixtisaslar üzrə orta təhsilli mütəxəssis hazırlığını təmin edir.
Orta peşə-ixtisas təhsili əsasən kollec və ali təhsil müəssisəsinin müvafiq strukturlarında həyata keçirilir və subbakalavr peşə-ixtisas dərəcəsi verilməklə başa çatır. Ümumi orta təhsil bazasından orta peşə-ixtisas təhsili müəssisələrinə daxil olanlar həm də tam orta təhsil alırlar. Orta peşə-ixtisas təhsili müvafiq təhsil proqramları (kurikulumları) əsasında təşkil olunur. Orta peşə-ixtisas təhsilini başa vuran məzunlara müvafiq qaydada dövlət nümunəli sənəd — diplom verilir.
Orta peşə-ixtisas təhsili haqqında sənəd ali təhsil müəssisəsinə daxil olma hüququ yaradır və növbəti təhsil pilləsində ali təhsil almaq üçün əsas sayılır.
Ali təhsil
Ali təhsil tam orta təhsil və orta peşə-ixtisas təhsili bazasından cəmiyyətin və əmək bazarının tələbatı nəzərə alınmaqla yüksək ixtisaslı mütəxəssis hazırlığını təmin edir.
Azərbaycan Respublikasının ali təhsil müəssisələrində mütəxəssis hazırlığı üç pilləlidir:
- Birinci pillə – bakalavr;
- İkinci pillə – magistratura;
- Üçüncü pillə – doktorantura.
Bakalavr
Bakalavr təhsil pilləsində ayrı-ayrı istiqamətlər üzrə geniş profilli ali təhsilli mütəxəssis hazırlığı həyata keçirilir. Ali təhsilin bakalavriat pilləsini bitirən məzunlara "bakalavr" ali peşə-ixtisas dərəcəsi verilir. Bakalavriat təhsil pilləsini bitirmiş məzunların əmək fəaliyyəti sahəsi elmi-tədqiqat və ali təhsil müəssisələrində elmi-pedaqoji fəaliyyət istisna olmaqla bütün digər sahələri əhatə edir.
Azərbaycan vətəndaşları üçün Bakalavr təhsil səviyyəsinə qəbullar DİM — (Dövlət İmtahan Mərkəzi) Nəticəsi ilə qəbul olunsada xarici vətəndaşlar üçün Azərbaycan respubilkası universitetlərinə bütün təhsil səviyyələri üzrə imtahansız qəbullar mümkündür.
Həmçinin Azərbaycan vətəndaşlarıda xaricdə təhsil şirkətlərinə müraciət edib heç bir imtahan vermədən xarici universitetlərə qəbul ola bilirlər. Vətəndaşlar xaricdə təhsil təhsil məsləhətçilərinə və ya xaricdə təhsil şirkətlərinə üz tututur.
Magistratura
Magistratura təhsil pilləsində ixtisaslaşmalar üzrə elmi-tədqiqat və ali təhsil müəssisələrində elmi-pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmaq hüququna malik olan ali təhsilli mütəxəssis hazırlanır. Magistratura təhsili magistr dissertasiya işinin müdafiəsi ilə başa çatır və həmin dissertasiyanı müvəffəqiyyətlə müdafiə etmiş məzunlara "magistr" ali elmi-ixtisas dərəcəsi verilir. Ali təhsilin hər bir pilləsini müvəffəqiyyətlə bitirmiş məzununa müvafiq qaydada dövlət nümunəli sənəd — diplom verilir.
Doktorantura
Doktorantura ali təhsil bazasında elmi və elmi-pedaqoji kadr hazırlığını, ixtisas və elmi dərəcələrinin yüksəldilməsini təmin edir. Doktorantura təhsili ali təhsilin ən yüksək pilləsi olaraq ali təhsil müəssisələrində və elmi təşkilatlarda yaradılan doktoranturalar (hərbi təhsil müəssisələrində adyunkturalar) vasitəsilə həyata keçirilir.
Azərbaycan Respublikasında doktorantura iki pilləlidir və aşağıdakı elmi dərəcələr müəyyənləşdirilir:
- Fəlsəfə doktoru elm sahələri göstərilməklə;
- Elmlər doktoru elm sahələri göstərilməklə.
Ali təhsil müəssisələrinin və elmi təşkilatların doktoranturanın birinci pilləsinə magistr və ona bərabər tutulan mütəxəssislər, ikinci pilləsinə isə fəlsəfə doktorları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada qəbul olunurlar. Fəlsəfə və elmlər doktoru elmi dərəcələrinin verilməsi qaydaları və şərtləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
Ali təhsil müəssisələrinin və elmi təşkilatların doktoranturalarına əcnəbilərin qəbulu Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq müqavilələri, həmçinin ödənişli əsaslarla ali təhsil müəssisəsi ilə əcnəbi arasında bağlanılan müqavilə əsasında həyata keçirilir.
Doktoranturada təhsilini başa vuran və müvafiq elmi dərəcə alan şəxslərə müəyyən olunmuş qaydada həmin elmi dərəcəni təsdiq edən vahid formada dövlət nümunəli sənəd — diplom verilir.
Azərbaycan Respublikasında elmi dərəcələrin verilməsi dissertantura yolu ilə də reallaşdırılır. Dissertanturaya ali təhsil müəssisələrində və elmi təşkilatlarda çalışan elmi-pedaqoji kadrlar qəbul olunurlar. Dissertanturaya qəbul və elmi dərəcələrin verilməsi qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir.
İstinadlar
- (PDF). 2016-03-04 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-06.
Xarici keçidlər
- Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin saytı 2014-11-12 at the Wayback Machine
- Azərbaycan Respublikasının Təhsil Portalı
- Təhsil haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu [ölü keçid]
- Ali Attestasiya Komissiyasının rəsmi saytı 2012-01-17 at the Wayback Machine
- Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasının rəsmi saytı 2020-04-06 at the Wayback Machine
- "Şəbnəm" Qızlar İslam Kollecindən — REPORTAJ
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Azerbaycan Respublikasinda umumi orta mekteb tehsili uc pilleden ibtidai umumi orta ve tam orta tehsilden ibaretdir ve umumi orta mekteb tehsili 10 yasdan baslanir Umumi orta mekteb tehsili muvafiq tehsil proqramlari kurikulumlari esasinda heyata kecirilir Olkede umumi orta mekteb tehsili esasen umumtehsil mekteblerinde xususi temayullu tehsil muessiselerinde gimnaziya lisey ilk ve orta pese ixtisas mekteblerinde habele kollec ve ali tehsil muessiselerinin nezdinde yaradilan mekteblerde heyata kecirilir TarixiTarixi menbeler gosterir ki Azerbaycanda ibtidai savad telimi veren ilk mekteblerin yaranmasi yeni eranin evvellerine tesaduf edir VII esrde artiq tehsil sistemi formalasmaqda idi Daha sonralar inkisaf ele bir seviyyeye catmisdi ki X XIII esrlerde Azerbaycanin bir cox seherleri o cumleden Tebriz Maraga Gence Naxcivan Samaxi Erdebil Serq aleminde elm tehsil incesenet ve medeniyyet merkezleri kimi taninirdi Eramizin XIII XIV esrlerinde tehsil ve elm sahesindeki canlanma ve inkisaf bir sira taninmis tehsil ocaqlarinin fealiyyeti diqqeti celb edir Onlardan Tebrizde Qazaniyye Felekiyye Seyx Kemaleddin Xocendi Demesqiyye Qazi Seyx Eli Meqsudiyye Muzefferiyye Nesriyye medreseleri genis fealiyyet gostermisler Senbi Qazanda Sefeiyye ve Henefiyye medreseleri olmusdur Bakida Sah mescidi yaninda medrese Seyid Yehya medresesi Erdebilde Seyx Sefi meqberesi nezdindeki Darul irsad Derbendde mehelle mescidi yanindaki medresenin fealiyyeti daha qabariq sekilde ozunu buruze verirdi Iceriseherde medrese Bu dovrde orta tehsille yanasi genis erazide taninmis ali tehsil muessiselerinin de fealiyyet gosterdiyi xeber verilir Tebrizde Rebi Residide darulfununu Yaxin ve Orta Serqin en boyuk tehsil ocagi idi Bu ali mektebde 7 min telebe tehsil alirdi Burada Cin Hindistan Misir ve Suriyadan devet olunmus 500 nefer alim tedris isile yanasi hem de ehalinin mualicesile mesgul olmuslar Darulfununda tebietsunasliq felsefe tarix tebabet nucum mentiq ilahiyyat sobeleri fealiyyet gosterirdi Bu muessise hem de zengin kitabxanasi ile de sayilir secilirdi Tedris ereb fars ve Azerbaycan dillerinde aparilirdi Parisde tehsil alan azerbaycanli telebeler 1920 ci il XVI XVII esrlerde elmle yanasi tehsil de inkisaf etmis bir sira yenilikler bas vermisdir Kecen esrlerde oldugu kimi bu dovrde de telim tehsil meselelerine din xadimleri rehberlik edirdi Telebeler yene de mescidlerde sexsi evlerde teskil edilen mekteb ve medreselerde tehsil alirdilar Usaqlar evvelce ana dilinde yuxari siniflerde ise ereb ve fars dillerinde tehsillerini davam etdirirdiler Elifbani tamam kamal oyrendikden sonra Quran i ezberleyirdiler Tehsil ocaqlarinda ilahiyyat dersi genis tedris edilse de ictimai ve tebiet elmleri de kecilirdi Eyni zamanda astronomiya ve riyaziyyat elmlerinin tedris edilmesi barede de xeber verilir 64 XVIII esrde Tebrizde 600 mehelle mektebi ve 47 medrese Samaxida 40 a qeder mekteb ve 7 medrese Erdebilde Seyx Sefi meqberesinde xususi medrese fealiyyet gostermisdir XVIII esrde oldugu kimi XIX esrin evvellerinde de tehsil muselman ruhanilerinin tesir dairesinde idi Mescidlerin ve diger dini ocaqlarin nezdinde mekteb ve medreseler yeterince fealiyyet gosterirdi Coxillik enenevi tehsil oz isini inkisafini davam etdirirdi Lakin zamanin telebine uygun olaraq qabaqcil ve daha mutereqqi tehsile boyuk ehtiyac duyulurdu 1829 cu ilde teqdim olunan tehsil nizamnamesi bu vacib meseleni bir qeder de tezlesdirdi Tedricen Gence Qazax Seki Susa Naxcivan Ordubad Samaxi Baki Quba Lenkeran ve diger qeza mektebleri yarandi ve fealiyyete basladi Bu ikisinifli mekteblerde seriet qiraet husnxet hesab rus ve Azerbaycan dili tedris edilirdi Ibtidai tehsilIbtidai tehsilin meqsedi usaqlarda oxumaq yazmaq ve hesablama qabiliyyeti yaratmaq onlarda insan cemiyyet ve tebiet haqqinda ilkin heyati bilikler mentiqi tefekkur elementleri estetik bedii zovq ve diger xususiyyetleri formalasdirmaqdan ibaretdir Ibtidai tehsil muvafiq tehsil proqramina kurikulumuna esasen heyata kecirilir Azerbaycan Respublikasinda ibtidai tehsil alti yasdan baslayir ve birinci dorduncu sinifleri ehate edir Umumi orta tehsilUmumi orta tehsilin meqsedi sagirdlerde sifahi nitq ve yazi medeniyyetinin unsiyyet bacariginin idraki fealligin ve mentiqi tefekkurun formalasmasini tehsil proqramina daxil olan fenler uzre ve elece de dunya sivilizasiyasinin inkisafi haqqinda muvafiq bilik ve tesevvurlerin yaradilmasini muasir informasiya kommunikasiya vasitelerinden istifade etmek qabiliyyetini hadiseleri qiymetlendirmek ve oz gelecek fealiyyet istiqametini mueyyenlesdirmek bacarigini temin etmekden ibaretdir Umumi orta tehsil besinci doqquzuncu sinifleri ehate edir Azerbaycan Respublikasinda umumi orta tehsil icbaridir Umumi orta tehsil pillesinde yekun qiymetlendirme aparilir ve tehsili basa vuran sagirdlere muvafiq dovlet senedi attestat verilir Umumi orta tehsil haqqinda sened tehsilin novbeti pillede davam etdirilmesi ucun esas sayilirTam orta tehsilOrta tehsil haqqinda Attestat Tam orta tehsil pillesinde sagirdlerin istedad ve qabiliyyetinin reallasdirilmasi onlarin musteqil heyata ve pesesecmeye hazirlanmasi feal vetendas movqeyinin formalasdirilmasi milli ve umumbeseri deyerlere insan huquq ve azadliqlarina hormetle yanasmasi ve tolerantligi xarici dillerden birinde yaxud bir necesinde unsiyyet saxlamasi ve s temin olunur Tam orta tehsil umumi orta mekteb tehsilinin her uc pillesini ehate eden tehsil proqramlarinin tam menimsenilmesini nezerde tutur Tam orta tehsil pillesinde tehsilin temayullesmesi humanitar texniki tebiet ve diger temin olunur Tam orta tehsil umumi orta mekteb tehsilinin sonuncu pillesi olaraq onuncu on birinci sinifleri ehate edir ve bu pillede tehsil alanlarin biliyinin qiymetlendirilmesinin yekun dovlet attestasiyasi heyata kecirilir Attestasiyanin neticesine gore mezunlara muvafiq qaydada dovlet numuneli sened attestat verilir Tam orta tehsil haqqinda sened tehsilin novbeti pillede davam etdirilmesi ucun esas sayilir Ilk ve orta pese ixtisas tehsiliIlk pese ixtisas tehsili umumi orta tehsil bazasinda cemiyyetin ve emek bazarinin telebatina uygun olaraq muxtelif senet ve kutlevi peseler uzre ixtisasli isci kadrlar hazirligini temin edir Ilk pese ixtisas tehsili mulkiyyet formasindan asili olmayaraq pese ixtisas tehsil muessiselerinde ayri ayri teskilat muessise emek birjalari mesgulluq idareleri ve s qurumlarin tehsil strukturlarinda heyata kecirilir ve mezunlara muvafiq istiqametler uzre ilk pese derecelerinin verilmesi ile basa catir Ilk pese Ixtisas tehsili muvafiq tehsil proqramlari kurikulumlari esasinda teskil olunur Ilk pese ixtisas mekteblerini umumi orta tehsil bazasinda bitirenlere ixtisas sertifikatlari ile yanasi tam orta tehsil haqqinda muvafiq dovlet senedi attestat verilir Orta pese Ixtisas tehsili umumi orta mekteb tehsili bazasindan cemiyyetin ve emek bazarinin telebatina uygun olaraq istehsal ve xidmet saheleri ucun muxtelif ixtisaslar uzre orta tehsilli mutexessis hazirligini temin edir Orta pese ixtisas tehsili esasen kollec ve ali tehsil muessisesinin muvafiq strukturlarinda heyata kecirilir ve subbakalavr pese ixtisas derecesi verilmekle basa catir Umumi orta tehsil bazasindan orta pese ixtisas tehsili muessiselerine daxil olanlar hem de tam orta tehsil alirlar Orta pese ixtisas tehsili muvafiq tehsil proqramlari kurikulumlari esasinda teskil olunur Orta pese ixtisas tehsilini basa vuran mezunlara muvafiq qaydada dovlet numuneli sened diplom verilir Orta pese ixtisas tehsili haqqinda sened ali tehsil muessisesine daxil olma huququ yaradir ve novbeti tehsil pillesinde ali tehsil almaq ucun esas sayilir Ali tehsilAli tehsil tam orta tehsil ve orta pese ixtisas tehsili bazasindan cemiyyetin ve emek bazarinin telebati nezere alinmaqla yuksek ixtisasli mutexessis hazirligini temin edir Azerbaycan Respublikasinin ali tehsil muessiselerinde mutexessis hazirligi uc pillelidir Birinci pille bakalavr Ikinci pille magistratura Ucuncu pille doktorantura Bakalavr Bakalavr tehsil pillesinde ayri ayri istiqametler uzre genis profilli ali tehsilli mutexessis hazirligi heyata kecirilir Ali tehsilin bakalavriat pillesini bitiren mezunlara bakalavr ali pese ixtisas derecesi verilir Bakalavriat tehsil pillesini bitirmis mezunlarin emek fealiyyeti sahesi elmi tedqiqat ve ali tehsil muessiselerinde elmi pedaqoji fealiyyet istisna olmaqla butun diger saheleri ehate edir Azerbaycan vetendaslari ucun Bakalavr tehsil seviyyesine qebullar DIM Dovlet Imtahan Merkezi Neticesi ile qebul olunsada xarici vetendaslar ucun Azerbaycan respubilkasi universitetlerine butun tehsil seviyyeleri uzre imtahansiz qebullar mumkundur Hemcinin Azerbaycan vetendaslarida xaricde tehsil sirketlerine muraciet edib hec bir imtahan vermeden xarici universitetlere qebul ola bilirler Vetendaslar xaricde tehsil tehsil meslehetcilerine ve ya xaricde tehsil sirketlerine uz tututur Magistratura Magistratura tehsil pillesinde ixtisaslasmalar uzre elmi tedqiqat ve ali tehsil muessiselerinde elmi pedaqoji fealiyyetle mesgul olmaq huququna malik olan ali tehsilli mutexessis hazirlanir Magistratura tehsili magistr dissertasiya isinin mudafiesi ile basa catir ve hemin dissertasiyani muveffeqiyyetle mudafie etmis mezunlara magistr ali elmi ixtisas derecesi verilir Ali tehsilin her bir pillesini muveffeqiyyetle bitirmis mezununa muvafiq qaydada dovlet numuneli sened diplom verilir Doktorantura Doktorantura ali tehsil bazasinda elmi ve elmi pedaqoji kadr hazirligini ixtisas ve elmi derecelerinin yukseldilmesini temin edir Doktorantura tehsili ali tehsilin en yuksek pillesi olaraq ali tehsil muessiselerinde ve elmi teskilatlarda yaradilan doktoranturalar herbi tehsil muessiselerinde adyunkturalar vasitesile heyata kecirilir Azerbaycan Respublikasinda doktorantura iki pillelidir ve asagidaki elmi dereceler mueyyenlesdirilir Felsefe doktoru elm saheleri gosterilmekle Elmler doktoru elm saheleri gosterilmekle Ali tehsil muessiselerinin ve elmi teskilatlarin doktoranturanin birinci pillesine magistr ve ona beraber tutulan mutexessisler ikinci pillesine ise felsefe doktorlari muvafiq icra hakimiyyeti orqani terefinden mueyyen edilmis qaydada qebul olunurlar Felsefe ve elmler doktoru elmi derecelerinin verilmesi qaydalari ve sertleri muvafiq icra hakimiyyeti orqani terefinden mueyyen edilir Ali tehsil muessiselerinin ve elmi teskilatlarin doktoranturalarina ecnebilerin qebulu Azerbaycan Respublikasinin beynelxalq muqavileleri hemcinin odenisli esaslarla ali tehsil muessisesi ile ecnebi arasinda baglanilan muqavile esasinda heyata kecirilir Doktoranturada tehsilini basa vuran ve muvafiq elmi derece alan sexslere mueyyen olunmus qaydada hemin elmi dereceni tesdiq eden vahid formada dovlet numuneli sened diplom verilir Azerbaycan Respublikasinda elmi derecelerin verilmesi dissertantura yolu ile de reallasdirilir Dissertanturaya ali tehsil muessiselerinde ve elmi teskilatlarda calisan elmi pedaqoji kadrlar qebul olunurlar Dissertanturaya qebul ve elmi derecelerin verilmesi qaydalari muvafiq icra hakimiyyeti orqani terefinden mueyyen edilir Istinadlar PDF 2016 03 04 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 06 Xarici kecidlerAzerbaycan Respublikasi Tehsil Nazirliyinin sayti 2014 11 12 at the Wayback Machine Azerbaycan Respublikasinin Tehsil Portali Tehsil haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Qanunu olu kecid Ali Attestasiya Komissiyasinin resmi sayti 2012 01 17 at the Wayback Machine Telebe Qebulu uzre Dovlet Komissiyasinin resmi sayti 2020 04 06 at the Wayback Machine Sebnem Qizlar Islam Kollecinden REPORTAJHemcinin baxAzerbaycan Respublikasi Tehsil Nazirliyi Azerbaycan Respublikasi Prezidenti yaninda Ali Attestasiya Komissiyasi Telebe Qebulu uzre Dovlet Komissiyasi Azerbaycan universitetlerinin siyahisi