Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ayşə Bibi (qaz. Айша бибі) ― Tarazın qərbində, Ayşə Bibi kəndində yerləşən, zadəgan bir qadına aid 11-12-ci əsr mavzoleyi. Tikili yerli əhali arasında sevgi və sədaqət abidəsi olaraq məşhurlaşmışdır.
| Ayşə Bibi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Növü | məqbərə[d] |
| Ölkə | |
| Koordinatlar | |
| Texniki detallar | |
| Material | kərpic |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Dizayn
Rəvayətə görə, məqbərə Qaraxanilər sülaləsinin hökmdarı tərəfindən sufi şairi Xakim-Atanın qızı, gözəl nişanlısı Ayşə Bibi üçün tikilmişdir. Mavzoleyin memarlıq formaları və bəzəkləri incə krujeva xatırladır. Bütün bina 60 müxtəlif çiçəkli həndəsi naxış və xəttatlıqdan istifadə edilərək oyulmuş terrakota plitələrlə örtülmüşdür. Ayşə Bibi mavzoleyi üslub baxımından Buxaradakı Samani türbəsinin davamçılarındandır.
Abidə
Ayşə Bibi daha böyük bir kompleksin bir hissəsidir. Tikilidən on metr məsafədə Babacı Xatun ("müdrik kraliça") adlı ikinci bir məqbərə, yolun qarşı tərəfində isə müqəddəsləşdirilmiş əhəng daşı mağarası var. Kompleks qərbdən Taraz vahəsinə baxan silsilədə yerləşir.
Tipologiya
Məqbərənin bütün səthi İslam memarlığına xas kütləsizlik illüziyası yaratmağa kömək edən terrakota panelləri ilə örtülmüşdür. Küncdəki sütunlar Soqdianadan əvvəlki İslam memarlığında da geniş istifadə olunduğu kimi taxta sütunlardan sonra formalaşır. Hər sütunun büzülmə nöqtəsində xətt var. Bu sütunlar ümumilikdə Ayşənin və sevginin gözəlliyini təsvir edirlər.
Materiallar
Həm orijinal, həm də bərpa olunmuş mavzoleydə kərpic hazırlamaq üçün sauran gilindən istifadə edilmişdir.
Tarix
Abidə orta əsrlərdən bəri hörmətə layiq görülmüşdür. Burada Taraz vadisindən olan yerli qadınlar hələ də uşaqlar və xoşbəxt bir ailə üçün dua edirlər. Tarazda yeni evlənənlərin ölmüş sevgililər tərəfindən xeyir-dua alması adətdir. Mərasimdən sonra toy ziyafəti Qaraxaninin Tarazlı nişanlısının vəfat etdiyi yerə qədər gəlir. Səfər Tarazdakı Qaraxani türbəsindən başlayır və Ayşə Bibi məqbərəsində sona çatır. Gəlin və bəy ölən sevgililərə ehtiram göstərir və xeyir-dua diləyirlər.
Rus arxeoloq V.V.Bartold 1893-cü ildə dağıntıları qeydə alan və tədqiq edən ilk alimdir.Sovet İttifaqı abidəni qorumaq üçün qoruyucu bir şüşə qabıq düzəltmiş (c 1960) və buradan Tarazdakı tələbələrin təhsili və turizmi üçün istifadə etmişdir. 2002-ci ildə Qazaxıstan Respublikası Ayşə Bibi mavzoleyinin bərpası üçün Nişan Rametoya pul vermiş və ətrafında park infrastrukturu qurmuşdur.
Mədəniyyətdə
1856-cı ildə Çokan Vəlixanov mavzoleyi öz əsərində təsvir etmişdir.
Qalereya
-
![image]()
Abidənin yüksəkliyi -
![image]()
Künc sütunu -
![image]()
İki mərkəzli tağ -
![image]()
-
![image]()
Fasaddakı çini -
![image]()
Sütundakı çini -
![image]()
Abidənin planı
Həmçinin bax
Mənbə
İstinadlar
- Kervan 2002
- Kervan, 2002
- Lebedev, 2002
- keravan, 2005
Ədəbiyyat
- "Aisha-Bibi Mausoleum" (ingilis). Oriental Express Central Asia. 24 iyun 2006 tarixində . İstifadə tarixi: 17 yanvar 2017.
- Kervan, Monique, "Un monument baroque dans les steppes du Kazakhstan : Le tombeau d'Örkina Khatun, princesse Chaghatay?", Arts Asiatiques (ingilis), 57, 2002: 5–32, ISSN 0004-3958
- (ingilis). Samdol Travel Company. 15 aprel 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 yanvar 2017.
Əlavə oxu
- Knobloch, Edgar. Monuments of Central Asia: A Guide to the Archaeology, Art and Architecture of Turkestan (ingilis). I.B. Tauris. 2001. səh. 246. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ayse Bibi qaz Ajsha bibi Tarazin qerbinde Ayse Bibi kendinde yerlesen zadegan bir qadina aid 11 12 ci esr mavzoleyi Tikili yerli ehali arasinda sevgi ve sedaqet abidesi olaraq meshurlasmisdir Ayse BibiUmumi melumatlarNovu meqbere d Olke Qazaxistan Rusiya imperiyasi SSRIKoordinatlar 42 50 01 sm e 71 12 37 s u Texniki detallarMaterial kerpic Vikianbarda elaqeli mediafayllarDizaynAyse Bibi ile bitisik olan Bibi xanim turbesi Revayete gore meqbere Qaraxaniler sulalesinin hokmdari terefinden sufi sairi Xakim Atanin qizi gozel nisanlisi Ayse Bibi ucun tikilmisdir Mavzoleyin memarliq formalari ve bezekleri ince krujeva xatirladir Butun bina 60 muxtelif cicekli hendesi naxis ve xettatliqdan istifade edilerek oyulmus terrakota plitelerle ortulmusdur Ayse Bibi mavzoleyi uslub baximindan Buxaradaki Samani turbesinin davamcilarindandir Abide Ayse Bibi daha boyuk bir kompleksin bir hissesidir Tikiliden on metr mesafede Babaci Xatun mudrik kralica adli ikinci bir meqbere yolun qarsi terefinde ise muqeddeslesdirilmis eheng dasi magarasi var Kompleks qerbden Taraz vahesine baxan silsilede yerlesir Tipologiya Meqberenin butun sethi Islam memarligina xas kutlesizlik illuziyasi yaratmaga komek eden terrakota panelleri ile ortulmusdur Kuncdeki sutunlar Soqdianadan evvelki Islam memarliginda da genis istifade olundugu kimi taxta sutunlardan sonra formalasir Her sutunun buzulme noqtesinde xett var Bu sutunlar umumilikde Aysenin ve sevginin gozelliyini tesvir edirler Materiallar Hem orijinal hem de berpa olunmus mavzoleyde kerpic hazirlamaq ucun sauran gilinden istifade edilmisdir TarixAbide orta esrlerden beri hormete layiq gorulmusdur Burada Taraz vadisinden olan yerli qadinlar hele de usaqlar ve xosbext bir aile ucun dua edirler Tarazda yeni evlenenlerin olmus sevgililer terefinden xeyir dua almasi adetdir Merasimden sonra toy ziyafeti Qaraxaninin Tarazli nisanlisinin vefat etdiyi yere qeder gelir Sefer Tarazdaki Qaraxani turbesinden baslayir ve Ayse Bibi meqberesinde sona catir Gelin ve bey olen sevgililere ehtiram gosterir ve xeyir dua dileyirler Rus arxeoloq V V Bartold 1893 cu ilde dagintilari qeyde alan ve tedqiq eden ilk alimdir Sovet Ittifaqi abideni qorumaq ucun qoruyucu bir suse qabiq duzeltmis c 1960 ve buradan Tarazdaki telebelerin tehsili ve turizmi ucun istifade etmisdir 2002 ci ilde Qazaxistan Respublikasi Ayse Bibi mavzoleyinin berpasi ucun Nisan Rametoya pul vermis ve etrafinda park infrastrukturu qurmusdur Medeniyyetde1856 ci ilde Cokan Velixanov mavzoleyi oz eserinde tesvir etmisdir QalereyaAbidenin yuksekliyi Kunc sutunu Iki merkezli tag Fasaddaki cini Sutundaki cini Abidenin planiHemcinin baxIsmayil Samani TurbesiMenbeIstinadlar Kervan 2002 Kervan 2002 Lebedev 2002 keravan 2005 Edebiyyat Aisha Bibi Mausoleum ingilis Oriental Express Central Asia 24 iyun 2006 tarixinde Istifade tarixi 17 yanvar 2017 Kervan Monique Un monument baroque dans les steppes du Kazakhstan Le tombeau d Orkina Khatun princesse Chaghatay Arts Asiatiques ingilis 57 2002 5 32 ISSN 0004 3958 ingilis Samdol Travel Company 15 aprel 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 yanvar 2017 Elave oxu Knobloch Edgar Monuments of Central Asia A Guide to the Archaeology Art and Architecture of Turkestan ingilis I B Tauris 2001 seh 246 ISBN 1 86064 590 9