Ayrılıq — azərbaycanlı bəstəkar və tarzən Əli Səliminin ərdəbilli şair Fərhad İbrahiminin sözlərinə bəstələdiyi mahnı. Mahnı ilk dəfə bəstəkarın həyat yoldaşı Fatma Qənnadi tərəfindən 1958-ci ildə Tehran Radiosunda səsləndirilib.
"Ayrılıq" | |
---|---|
| |
Yayımlanıb | 1958 |
Yazılma tarixi | 1957 |
Dil | Azərbaycan dili |
Bəstəkar | Əli Səlimi |
Sözlərin müəllifi | Fərhad İbrahimi |
Yaranması
Mahnının bəstəkarı Əli Səlimi 1922-ci ildə Bakı şəhərində dünyaya göz açıb. Onun valideynləri Ərdəbil şəhərindən Bakıya köçmüşdülər. Əli Səlimi tar məktəbini xalq artisti, görkəmli tarzən Əhməd Bakıxanovun sinfində bitirmişdir. XX əsrin 30-cu illərinin əvvəlində Əhməd Bakıxanov bu istedadlı şagirdinin yolunu Azərbaycanın orkestr və ansambllarına açdı.Siyasi repressiyaların tüğyan etdiyi 30-cu illərdə Əli Səliminin ailəsi İrana qayıdır. Əvvəlcə Mazandarana, sonra Ərdəbilə, oradan da Tehrana köçürlər. Əli şəhərdəki tanınmış sənət adamları ilə əlaqələr qurur və istedadlı tarzən kimi tanınır və sevilir.
Əli Səlimi müsahibəsində "Ayrılıq" mahnısının necə yaranması ilə bağlı belə deyib: "Mən uzun zaman idi bir çox azərbaycanlının həyatına ağrı və kədər gətirən ayrılıq mövzusunda bir mahnı bəstələmək üçün uyğun sözlər axtarırdım. Çoxlarımız üçün bu, ailə üzvləri, sevdiklərimiz, qohumlar və Arazın o tayındakı doğma kəndlər və şəhərlərimizdən ayrı olmaq demək idi. O dövrdə nə Sovet, nə də Şah rejimi bizlərə o taydakılarla görüşmək üçün icazə vermirdilər. Bir gün Fərhad adında gənc bir şair mənə bir şeir gətirdi. Öncə çox maraqlanmasam da, şeiri oxuduqdan sonra budur mənim axtardığım, dedim."
"Ayrılıq" mahnısının ilk ifaçısı Əli Səliminin xanımı Fatimə Qənnadi olub. Lakin mahnıda siyasi motivlər olduğundan və senzura nəzarətindən keçmədiyindən onun efirdə səsləndirilməsinə icazə verilmir. Dostlarının təkidi və xahişi ilə Əli Səlimi Fərhad İbrahimiyə həmin musiqi üçün yeni mətn yazdırır. Yeni mətndə xalqın parçalanmasından deyil, sevgililərin ayrılığından söz açılır. Lakin musiqi əvvəlki ahəngdə qaldığından özünün yanıqlı, naləli və kövrəkliyini saxlayır. Beləliklə, yeni mətnli "Ayrılıq" mahnısı 1958-ci ildə ilk dəfə Tehran radiosu ilə səsləndirilir.
Tanınması və məşhurluğu
Rəşid Behbudov
1961-ci ilin sonu və 1962-ci ilin əvvəllərində Rəşid Behbudovun İran səfəri yaddaqalan, maraqlı hadisələrlə zəngin idi. İranda böyük müvəffəqiyyətlə keçən konsertlərdən birindən sonra bəstəkar Əli Səlimi Rəşid Behbudovu evinə dəvət edir. Dəvəti qəbul edən Rəşid Behbudov bəstəkarın qonağı olur. Maraqlı söhbətlər zamanı Əli Səlimi yenicə bəstələdiyi "Sizə salam gətirmişəm" mahnısını sənətkara göstərir. Rəşid mahnını çox bəyənir və tezliklə ifa edəcəyinə söz verir. Bəstəkarın həyat yoldaşı Əli Səlimiyə işarə edərək onu yan otağa çağırır. Bir qədər sonra həmin otaqdan xanımın həzin səslə, tarın müşayiəti ilə oxuduğu başqa bir mahnının səsi gəlir. Rəşid elə ilk notlardan bu mahnıya vurulur və onlara qoşulub zümzümə etməyə başlayır. Mahnı bitdikdən sonra müğənni Əli Səlimidən bunun kimin mahnısı olmasını soruşur. Əli Səlimi bildirir ki, Fərhad İbrahimi "Ayrılıq" adlı gözəl bir şeir yazmışdı. Mən də bir neçə gün bundan əvvəl həmin şeirə mahnı bəstələdim. Rəşid Behbudov bəstəkara irad tutur ki, bəs nəyə görə "Ayrılıq"ı mənə təklif etmirsən? Əli Səlimi cavabında izah edir ki, qorxuram "Ayrılığ"ı oxumağa icazə verməsinlər. Sənə də baş ağrısı olmasın. "Sizə salam gətirmişəm"i oxusan mənə dünyanı vermiş olarsan. Rəşid Behbudov bəstəkarın da, onun xanımının da kövrəldiyini görüb qətiyyətlə bildirir ki, tezliklə hər iki mahnını mənim ifamda eşidəcəksiniz.
Bakıya dönəndən sonra Rəşid Behbudov həqiqətən də hər iki mahnını — "Sizə salam gətirmişəm" və "Ayrılıq" mahnılarını ifa edərək lentə yazdırır. Hər iki mahnı qısa bir zamanda respublikada yayılır. Rəşid Behbudovun ifasından sonra "Ayrılıq" mahnısının şöhrəti sərhədləri aşmağa başlayır. Bir çoxları "Ayrılıq" mahnısını sadəcə ən məşhur Azərbaycan mahnılarından deyil, bəlkə türk dünyasının ən məşhur mahnılarından biri kimi qiymətləndirir.
Yaqub Zurufçu
1989-cu ildə Azərbaycanın məşhur müğənnisi Gülağa Məmmədov Almaniyaya gəlir və burada əslən Cənubi Azərbaycanlı olan vokalist və müğənni Yaqub Zurufçu ilə görüşür. Gülağa Məmmədov onun "Ayrılıq" mahnısına çəkdiyi klipi görüb heyrətə gəlir. Azərbaycanın Cənubi və Şimali Azərbaycana bölünməsinə həsr edilən klip Gülağa Məmmədov sayəsində Azərbaycan Televiziyasında yayımlanır. Azərbaycan Milli Azadlıq Hərəkatı zamanında "Ayrılıq" mahnısı milli-mənəvi dirçəlişə təkan verir. Gülağa Məmmədovun dəvəti ilə Yaqub Zurufçu illərdir həsrətində olduğu Azərbaycana gəlir.
"Ayrılıq" mahnısına ikinci ömür bəxş edən və ona siyasi məna verən Yaqub Zurufçu oldu. O, "Azadlıq" meydanında "Ayrılıq" mahnısını dizi üstə çöküb oxumuşdu. Həmin illərdə "Azadlıq" meydanı xalqın bir araya yığışdığı məkan idi. Üzeyir Hacıbəyovun "Koroğlu" uvertürası kimi "Ayrılıq" mahnısı da o vaxtdan Azərbaycanın iki parçasını — Cənubu və Şimalı mənən birləşdirmişdi.
Digərləri
Bu günə qədər , Flora Kərimova və kimi azərbaycanlı müğənnilərlə birlikdə, əsasən fars mahnıları oxuyan Daryuş İqbali, Ququş, , Türkiyənin tanınmış ifaçilarından Barış Manço, , Zəki Mürən, Emel Sayın, , Müslüm Gürsəs və digərləri "Ayrılıq" mahnısını ifa edib. Əslən İran Azərbaycanından olan dünya şöhrətli ingilis musiqiçi və muğənni Sami Yusuf "Ayrılıq" mahnısını həm orijinal türkcə, həm də ingilis dilində "My Love Azerbaijan" (azərb. Mənim eşqim Azərbaycan) adı ilə oxuyub.
Mətni
Mahnı insanların vətənindən didərgin düşməsindən, aşiqin məşuqundan uzaqlaşmasından söz açır.
Mətni |
---|
|
İstinadlar
- Mədəniyyət TV. "Şöhrəti sərhədləri aşan "Ayrılıq"" (az.). Youtube.com. 02.11.2022. 2022-11-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-11-03.
- ""Ayrılıq" mahnısının ilk ifaçısı vəfat edib". "Amerikanın səsi". 24 iyun 2017 tarixində .
- ""Ayrılıq" mahnısının şairi ölüm ayağında". Milli.az. 2014-05-13 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyun 2017.
- "Dostluğumuza xələl gətirməyin!". Anl.az. 2011-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyun 2017.
- ""Ayrılıq"la soydaşlarını qovuşduran sənətkar". Anl.az. 2021-11-27 tarixində . İstifadə tarixi: 23 iyun 2017.
- "Əli Səliminin mahnı yaradıcılığı". Konservatoriya.az. 25 iyun 2017 tarixində .
- "Bəstəkarı gizli saxlanılan məşhur Azərbaycan mahnısı". Lent.az. 26 iyun 2017 tarixində .
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ayriliq azerbaycanli bestekar ve tarzen Eli Seliminin erdebilli sair Ferhad Ibrahiminin sozlerine bestelediyi mahni Mahni ilk defe bestekarin heyat yoldasi Fatma Qennadi terefinden 1958 ci ilde Tehran Radiosunda seslendirilib Ayriliq Mahninin not yazisiYayimlanib 1958Yazilma tarixi 1957Dil Azerbaycan diliBestekar Eli SelimiSozlerin muellifi Ferhad IbrahimiYaranmasiFerhad Ibrahimi solda ve Eli Selimi sagda Mahninin bestekari Eli Selimi 1922 ci ilde Baki seherinde dunyaya goz acib Onun valideynleri Erdebil seherinden Bakiya kocmusduler Eli Selimi tar mektebini xalq artisti gorkemli tarzen Ehmed Bakixanovun sinfinde bitirmisdir XX esrin 30 cu illerinin evvelinde Ehmed Bakixanov bu istedadli sagirdinin yolunu Azerbaycanin orkestr ve ansambllarina acdi Siyasi repressiyalarin tugyan etdiyi 30 cu illerde Eli Seliminin ailesi Irana qayidir Evvelce Mazandarana sonra Erdebile oradan da Tehrana kocurler Eli seherdeki taninmis senet adamlari ile elaqeler qurur ve istedadli tarzen kimi taninir ve sevilir Eli Selimi musahibesinde Ayriliq mahnisinin nece yaranmasi ile bagli bele deyib Men uzun zaman idi bir cox azerbaycanlinin heyatina agri ve keder getiren ayriliq movzusunda bir mahni bestelemek ucun uygun sozler axtarirdim Coxlarimiz ucun bu aile uzvleri sevdiklerimiz qohumlar ve Arazin o tayindaki dogma kendler ve seherlerimizden ayri olmaq demek idi O dovrde ne Sovet ne de Sah rejimi bizlere o taydakilarla gorusmek ucun icaze vermirdiler Bir gun Ferhad adinda genc bir sair mene bir seir getirdi Once cox maraqlanmasam da seiri oxuduqdan sonra budur menim axtardigim dedim Ayriliq mahnisinin ilk ifacisi Eli Seliminin xanimi Fatime Qennadi olub Lakin mahnida siyasi motivler oldugundan ve senzura nezaretinden kecmediyinden onun efirde seslendirilmesine icaze verilmir Dostlarinin tekidi ve xahisi ile Eli Selimi Ferhad Ibrahimiye hemin musiqi ucun yeni metn yazdirir Yeni metnde xalqin parcalanmasindan deyil sevgililerin ayriligindan soz acilir Lakin musiqi evvelki ahengde qaldigindan ozunun yaniqli naleli ve kovrekliyini saxlayir Belelikle yeni metnli Ayriliq mahnisi 1958 ci ilde ilk defe Tehran radiosu ile seslendirilir Taninmasi ve meshurluguResid Behbudov Ferhad Ibrahimi sagda Ayriliq mahnisinin sozlerini Resid Behbudova solda teqdim edir Tehran 1973 cu il 1961 ci ilin sonu ve 1962 ci ilin evvellerinde Resid Behbudovun Iran seferi yaddaqalan maraqli hadiselerle zengin idi Iranda boyuk muveffeqiyyetle kecen konsertlerden birinden sonra bestekar Eli Selimi Resid Behbudovu evine devet edir Deveti qebul eden Resid Behbudov bestekarin qonagi olur Maraqli sohbetler zamani Eli Selimi yenice bestelediyi Size salam getirmisem mahnisini senetkara gosterir Resid mahnini cox beyenir ve tezlikle ifa edeceyine soz verir Bestekarin heyat yoldasi Eli Selimiye isare ederek onu yan otaga cagirir Bir qeder sonra hemin otaqdan xanimin hezin sesle tarin musayieti ile oxudugu basqa bir mahninin sesi gelir Resid ele ilk notlardan bu mahniya vurulur ve onlara qosulub zumzume etmeye baslayir Mahni bitdikden sonra mugenni Eli Selimiden bunun kimin mahnisi olmasini sorusur Eli Selimi bildirir ki Ferhad Ibrahimi Ayriliq adli gozel bir seir yazmisdi Men de bir nece gun bundan evvel hemin seire mahni besteledim Resid Behbudov bestekara irad tutur ki bes neye gore Ayriliq i mene teklif etmirsen Eli Selimi cavabinda izah edir ki qorxuram Ayrilig i oxumaga icaze vermesinler Sene de bas agrisi olmasin Size salam getirmisem i oxusan mene dunyani vermis olarsan Resid Behbudov bestekarin da onun xaniminin da kovreldiyini gorub qetiyyetle bildirir ki tezlikle her iki mahnini menim ifamda esideceksiniz Bakiya donenden sonra Resid Behbudov heqiqeten de her iki mahnini Size salam getirmisem ve Ayriliq mahnilarini ifa ederek lente yazdirir Her iki mahni qisa bir zamanda respublikada yayilir Resid Behbudovun ifasindan sonra Ayriliq mahnisinin sohreti serhedleri asmaga baslayir Bir coxlari Ayriliq mahnisini sadece en meshur Azerbaycan mahnilarindan deyil belke turk dunyasinin en meshur mahnilarindan biri kimi qiymetlendirir Yaqub Zurufcu 1989 cu ilde Azerbaycanin meshur mugennisi Gulaga Memmedov Almaniyaya gelir ve burada eslen Cenubi Azerbaycanli olan vokalist ve mugenni Yaqub Zurufcu ile gorusur Gulaga Memmedov onun Ayriliq mahnisina cekdiyi klipi gorub heyrete gelir Azerbaycanin Cenubi ve Simali Azerbaycana bolunmesine hesr edilen klip Gulaga Memmedov sayesinde Azerbaycan Televiziyasinda yayimlanir Azerbaycan Milli Azadliq Herekati zamaninda Ayriliq mahnisi milli menevi dircelise tekan verir Gulaga Memmedovun deveti ile Yaqub Zurufcu illerdir hesretinde oldugu Azerbaycana gelir Ayriliq mahnisina ikinci omur bexs eden ve ona siyasi mena veren Yaqub Zurufcu oldu O Azadliq meydaninda Ayriliq mahnisini dizi uste cokub oxumusdu Hemin illerde Azadliq meydani xalqin bir araya yigisdigi mekan idi Uzeyir Hacibeyovun Koroglu uverturasi kimi Ayriliq mahnisi da o vaxtdan Azerbaycanin iki parcasini Cenubu ve Simali menen birlesdirmisdi Digerleri Bu gune qeder Flora Kerimova ve kimi azerbaycanli mugennilerle birlikde esasen fars mahnilari oxuyan Daryus Iqbali Ququs Turkiyenin taninmis ifacilarindan Baris Manco Zeki Muren Emel Sayin Muslum Gurses ve digerleri Ayriliq mahnisini ifa edib Eslen Iran Azerbaycanindan olan dunya sohretli ingilis musiqici ve mugenni Sami Yusuf Ayriliq mahnisini hem orijinal turkce hem de ingilis dilinde My Love Azerbaijan azerb Menim esqim Azerbaycan adi ile oxuyub MetniMahni insanlarin veteninden didergin dusmesinden asiqin mesuqundan uzaqlasmasindan soz acir MetniFikrinden geceler yata bilmirem Bu fikri basimdan ata bilmirem Neyleyim ki sene cata bilmirem Ayriliq ayriliq aman ayriliq Her bir derdden olar yaman ayriliq Uzundur hicrinden qara geceler Bilmirem men gedim hara geceler Vurubdur qelbime yara geceler Ayriliq ayriliq aman ayriliq Her bir derdden olar yaman ayriliq Yadima dusende ala gozlerin Goyde ulduzlardan allam xeberin Neyleyim kesibdir menden nezerin Ayriliq ayriliq aman ayriliq Her bir derdden olar yaman ayriliq Ayriliq derdini cekmeyen bilmez Yardan ayri dusen goz yasin silmez Deyerler Intizar xestesi olmez Ayriliq ayriliq aman ayriliq Her bir derdden olar yaman ayriliq Nece ki elimden ayri dusenden Sorar bir birini gorub bilenden Hesretle sizlayar daim bu qemden Ayriliq ayriliq aman ayriliq Her bir derdden olar yaman ayriliq Illerdir uzagam arxam elimden Bulbulem dusmusem ayri gulumden Zor ile ayirib sirin dilimden Ayriliq ayriliq aman ayriliq Her bir derdden olar yaman ayriliq Olubdur bigane yarim yoldasim Qeribe sayilir sevgim sirdasim Bu cavan cagimda agardib basim Ayriliq ayriliq aman ayriliq Her bir derdden olar yaman ayriliq Meni agladandan gulus isterem Uzaq dusenimle gorus isterem Hasari yixmaga yurus isterem Ayriliq ayriliq aman ayriliq Her bir derdden olar yaman ayriliq Sevgilik olubdur seni Ferhadin Sevgisi hardadir hani Ferhadin Deyerek cixacaq cani Ferhadin Ayriliq ayriliq aman ayriliq Her bir derdden olar yaman ayriliqIstinadlarMedeniyyet TV Sohreti serhedleri asan Ayriliq az Youtube com 02 11 2022 2022 11 03 tarixinde Istifade tarixi 2022 11 03 Ayriliq mahnisinin ilk ifacisi vefat edib Amerikanin sesi 24 iyun 2017 tarixinde Ayriliq mahnisinin sairi olum ayaginda Milli az 2014 05 13 tarixinde Istifade tarixi 23 iyun 2017 Dostlugumuza xelel getirmeyin Anl az 2011 05 29 tarixinde Istifade tarixi 23 iyun 2017 Ayriliq la soydaslarini qovusduran senetkar Anl az 2021 11 27 tarixinde Istifade tarixi 23 iyun 2017 Eli Seliminin mahni yaradiciligi Konservatoriya az 25 iyun 2017 tarixinde Bestekari gizli saxlanilan meshur Azerbaycan mahnisi Lent az 26 iyun 2017 tarixinde Xarici kecidlerResid Behbudov Ayriliq Yaqub Zurufcu Ayriliq Ququs Ayriliq Baris Manco Ayriliq Sami Yusif Ayriliq Deniz Tekin Ayriliq Selda Bagcan Ayriliq Sevda Elekberzade Ayriliq