Avropa Atom Enerjisi Birliyi (ing. European Atomic Energy Community) və ya qısaca Avratom — atom enerjisinin istehsalı və istifadəsi sahəsində birgə işlərin əlaqələndirilməsi və maliyyələşdirilməsi, atom sənayesinin ikişafı, nüvə energetikası sahəsində tədqiqatların aparılması, parçalanan materialların istifadəsi üzərində nəzarətin həyata keçirilməsi və s. üzrə Avropa dövlətləri təşkilatı.
Avropa Atom Enerjisi Birliyi Euratom | |
---|---|
European Atomic Energy Community | |
| |
Növü | Beynəlxalq təşkilat |
Yaranma tarixi | 1 yanvar 1958 |
Mərkəzi |
|
euratom.org | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
1957-ci ildə yaradılması haqqında sazişi Avropa İqtisadi Birliyinin 6 üzvü — Fransa, AFR, İtaliya, Niderland, Belçika və Lüksemburq imzalamışlar. Saziş 1958-ci il yanvarın 1-dən qüvvəyə minmişdir. 1957cü ildən Böyük Britaniya, İrlandiya və Danimarka Avratoma daxil olmuşlar. Onun rəsmi vəzifəsi nüvə sənayesi yaratmaq və inkişaf etdirməkdir.
1959-cu ilin yanvarında Avratomun üzvləri nüvə materiallarının ticarəti üzrə ümumi bazar yaratdılar. Bununla əlaqədar tədqiqat işləri aparmaq, texniki informasiyaları mübadilə etmək, kapital qoyuluşuna maraq oyatmaq, çox baha başa gələn müəssisələri qarşılıqlı surətdə tikmək, nüvə xammalı ilə təchizat, kapital və işçi qüvvəsinin sərbəst hərəkəti və s. nəzərdə tutulur. Avratomun proqramı, hər şeydən əvvəl, iştirakçı ölkələrdə yanacaq-enerji çatışmazlığı probleminin həllinə yönəldilmişdir.
1960-cı ildə atom energetikası sənaye inkişafı mərhələsinə çatmışdır. İştirakçı ölkələrdə iri AES və müəssisələr tikilmişdir. Yarandığı vaxtdan Avratom AİB ilə ümumi Assambleyaya (Avropa Parlamenti) və Məhkəməyə malik idi. Təşkilatın baş icraçı orqanı nüvə energetikası inkişafına rəhbərlik etmək üçün lazımi səlahiyyətlət verilmiş Komissiya olmuşdur. 1967-ci ildə AİB, Avratom və Avropa Kömür və Polad Birliyinin icraçı orqanları birləşmişdir. 1974-cü ildə Atom elektrik stansiyalarının gücü 13434 min kvt-a çatdırılmışdır. Avratomun layihələrinin həyata keçirilməsi iştirakçı ölkələr arasında və onlarla digər ölkələr arasında kəskin ziddiyyətlər yaradır. 1973-cü ilin axırlarında enerji böhranının güclənməsi və bununla əlaqədar idxal olunan enerji ehtiyatlarına çəkilən xərclərin artması Avratom üçün ciddi problemə çevrilmiş, nüvə enerjisi sahəsində hökmranlıq uğrunda mübarizə güclənmişdir.
Avratomun yaradılması haqqındakı müqaviləyə 1973-cü ildə Danimarka, İrlandiya və Böyük Britaniya, 1981-ci ildə Yunanıstan, 1986-cı ildə İspaniya və Portuqaliya da qoşulmuşdur. Maadtrixt müqaviləsi qüvvəyə mindikdən sonra 1993-cü ildə Avratom Avropa İttifaqı strukturuna daxil olmuşdur.
Məqsəd
Avropa Atom Enerjisi Birliyinin məqsədləri nüvə enerjisi üçün bir model bazarı yaratmaq, bunu birliyin üzv ölkələri arasında paylamaq və qalan enerjini birliyə üzv olmayan digər ölkələrə satmaqdır.
İstinadlar
- Авратом // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 43.
- Document 32014D0954 2020-11-12 at the Wayback Machine, Council of the European Union. Retrieved 26 October 2015.
- 1957–1968 Successes and crises 2017-02-10 at the Wayback Machine CVCE
- The signing of the Rome Treaties 2016-08-17 at the Wayback Machine CVCE
- Drafting of the Rome Treaties 2016-09-27 at the Wayback Machine CVCE
- Euratom: nuking Europe's future 2016-08-18 at the Wayback Machine Greenpeace International, 9 July 2003
- One hundred civil society groups say abolish Euratom! 23 may 2008 at the Wayback Machine Friends of the Earth Europe, 3 March 2003
- "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası". 2022-08-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-03.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Avropa Atom Enerjisi Birliyi ing European Atomic Energy Community ve ya qisaca Avratom atom enerjisinin istehsali ve istifadesi sahesinde birge islerin elaqelendirilmesi ve maliyyelesdirilmesi atom senayesinin ikisafi nuve energetikasi sahesinde tedqiqatlarin aparilmasi parcalanan materiallarin istifadesi uzerinde nezaretin heyata kecirilmesi ve s uzre Avropa dovletleri teskilati Avropa Atom Enerjisi Birliyi EuratomEuropean Atomic Energy CommunityAvropa bayragiNovu Beynelxalq teskilatYaranma tarixi 1 yanvar 1958Merkezi Brussel d euratom org Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixi1 aprel 1957 ci il Konrad Adenauer Valter Xalsteyn ve Antonio Senyi Italiyanin Roma seherinde Avropa Ittifaqinin Gomruk Birliyi ve Avratomu imzaladilar 1957 ci ilde yaradilmasi haqqinda sazisi Avropa Iqtisadi Birliyinin 6 uzvu Fransa AFR Italiya Niderland Belcika ve Luksemburq imzalamislar Sazis 1958 ci il yanvarin 1 den quvveye minmisdir 1957cu ilden Boyuk Britaniya Irlandiya ve Danimarka Avratoma daxil olmuslar Onun resmi vezifesi nuve senayesi yaratmaq ve inkisaf etdirmekdir 1959 cu ilin yanvarinda Avratomun uzvleri nuve materiallarinin ticareti uzre umumi bazar yaratdilar Bununla elaqedar tedqiqat isleri aparmaq texniki informasiyalari mubadile etmek kapital qoyulusuna maraq oyatmaq cox baha basa gelen muessiseleri qarsiliqli suretde tikmek nuve xammali ile techizat kapital ve isci quvvesinin serbest hereketi ve s nezerde tutulur Avratomun proqrami her seyden evvel istirakci olkelerde yanacaq enerji catismazligi probleminin helline yoneldilmisdir 1960 ci ilde atom energetikasi senaye inkisafi merhelesine catmisdir Istirakci olkelerde iri AES ve muessiseler tikilmisdir Yarandigi vaxtdan Avratom AIB ile umumi Assambleyaya Avropa Parlamenti ve Mehkemeye malik idi Teskilatin bas icraci orqani nuve energetikasi inkisafina rehberlik etmek ucun lazimi selahiyyetlet verilmis Komissiya olmusdur 1967 ci ilde AIB Avratom ve Avropa Komur ve Polad Birliyinin icraci orqanlari birlesmisdir 1974 cu ilde Atom elektrik stansiyalarinin gucu 13434 min kvt a catdirilmisdir Avratomun layihelerinin heyata kecirilmesi istirakci olkeler arasinda ve onlarla diger olkeler arasinda keskin ziddiyyetler yaradir 1973 cu ilin axirlarinda enerji bohraninin guclenmesi ve bununla elaqedar idxal olunan enerji ehtiyatlarina cekilen xerclerin artmasi Avratom ucun ciddi probleme cevrilmis nuve enerjisi sahesinde hokmranliq ugrunda mubarize guclenmisdir Avratomun yaradilmasi haqqindaki muqavileye 1973 cu ilde Danimarka Irlandiya ve Boyuk Britaniya 1981 ci ilde Yunanistan 1986 ci ilde Ispaniya ve Portuqaliya da qosulmusdur Maadtrixt muqavilesi quvveye mindikden sonra 1993 cu ilde Avratom Avropa Ittifaqi strukturuna daxil olmusdur MeqsedAvropa Atom Enerjisi Birliyinin meqsedleri nuve enerjisi ucun bir model bazari yaratmaq bunu birliyin uzv olkeleri arasinda paylamaq ve qalan enerjini birliye uzv olmayan diger olkelere satmaqdir IstinadlarAvratom Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә I ҹild A Balzak Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1976 S 43 Document 32014D0954 2020 11 12 at the Wayback Machine Council of the European Union Retrieved 26 October 2015 1957 1968 Successes and crises 2017 02 10 at the Wayback Machine CVCE The signing of the Rome Treaties 2016 08 17 at the Wayback Machine CVCE Drafting of the Rome Treaties 2016 09 27 at the Wayback Machine CVCE Euratom nuking Europe s future 2016 08 18 at the Wayback Machine Greenpeace International 9 July 2003 One hundred civil society groups say abolish Euratom 23 may 2008 at the Wayback Machine Friends of the Earth Europe 3 March 2003 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 2022 08 13 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 03