Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Atmosfer
Atmosferin yer kürəsində insanın həyatı və fəaliyyəti üçün əhəmiyyəti çox böyükdür. Əgər yerdə atmosfer olmasa idi, canlı aləm olmazdı. Atmosferin tərkibinə daxil olan qazlardan biri oksigen canlı aləmin nəfəs almasına və yanma prosesinə kömək edir. Karbon qazı isə bitkilərin, yarpaqların qidalanması üçün istifadə olunur və bitkilər tərəfindən atmosferə oksigen buraxılır. Atmosferin əsas qazı azot zülal və azotlu birləşmələrin tərkibinə daxil olub yerdə həyatın inkişafı ilə sıx əlaqədardir. Atmosfer Azotun, Oksigenin, Arqonun, Neonun və başqa qazların sənaye üsulu ilə alınmasında tükənməz rol oynayır. Atmosfer gündüzlər yerin günəş şüaları tərəfindən hədsiz qızmasının, gecələr isə hədsiz soyumasının qarşısını alır, eyni zamanda canlı orqanizmləri günəşin ultrabənövşəyi və kosmik şüalarından qoruyur.
Atmosferin tərkibi
Tərkibində su buxarı olmayan hava quru hava adlanır. Yer səthi yaxınlığında quru hava 99% azotdan (78% mol miqdarına görə və 76% kütləyə görə) və oksigendən (21% mol miqdarına görə və 23% kütləyə görə) ibarətdir. Hər iki qaz yer səthi yaxınlığında atmosferin tərkibinə ikiatomlu molekul (N2 və O2) şəklində daxildir. Qalan 1% demək olar ki, arqonun payına düşür(Ar). Cəmi 0,03% karbon qazına(CO2) qalır. Çoxsaylı digər qazlar havanın tərkibinə mində, milyonda bir və daha kiçik faizlə daxildir. Bunlar kripton(Kr) , ksenon(Ks), neon(Ne), helium(He), hidrogen(H), Ozon(O3), yod(J), radon(Ra), metan(CH4), ammonyak(NH3),hidrogen- oksid(H2O2), azot oksid(N2O) və s.- dır. Yer səthi yaxınlığında quru havanın faiz tərkibi çox sabitdir və hər yerdə eynidir. Ancaq karbon qazının miqdarı olduqca dəyişə bilər. Nəfəsalma və yanma prosesləri nəticəsində onun həcmi sənaye mərkəzlərinin havasında bir neçə dəfə arta bilər(0,1–0,2%). Bununla əlaqədar azotun və oksigenin miqdarı həcmə görə az da olsa azala bilər. Bu qazların miqdarı ammonyakın, yodun, radonun və atmosferə torpaq və yaxud su səthindən düşən digər qazların miqdarının dəyişməsi ilə də cüzi də olsa dəyişə bilər.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
Atmosferin təbəqələrə bölünmə prinsipləri
İstinadlar
- Meteorologiya və iqlimşünaslıq. Ağayev T. D., Eldarov N. Ş. Bakı 2015.
- С.П.Хромов Метеорология и климатология. Ленинград. 1968, стр. 342.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
AtmosferAtmosferAtmosferin yer kuresinde insanin heyati ve fealiyyeti ucun ehemiyyeti cox boyukdur Eger yerde atmosfer olmasa idi canli alem olmazdi Atmosferin terkibine daxil olan qazlardan biri oksigen canli alemin nefes almasina ve yanma prosesine komek edir Karbon qazi ise bitkilerin yarpaqlarin qidalanmasi ucun istifade olunur ve bitkiler terefinden atmosfere oksigen buraxilir Atmosferin esas qazi azot zulal ve azotlu birlesmelerin terkibine daxil olub yerde heyatin inkisafi ile six elaqedardir Atmosfer Azotun Oksigenin Arqonun Neonun ve basqa qazlarin senaye usulu ile alinmasinda tukenmez rol oynayir Atmosfer gunduzler yerin gunes sualari terefinden hedsiz qizmasinin geceler ise hedsiz soyumasinin qarsisini alir eyni zamanda canli orqanizmleri gunesin ultrabenovseyi ve kosmik sualarindan qoruyur Atmosferin terkibiTerkibinde su buxari olmayan hava quru hava adlanir Yer sethi yaxinliginda quru hava 99 azotdan 78 mol miqdarina gore ve 76 kutleye gore ve oksigenden 21 mol miqdarina gore ve 23 kutleye gore ibaretdir Her iki qaz yer sethi yaxinliginda atmosferin terkibine ikiatomlu molekul N2 ve O2 seklinde daxildir Qalan 1 demek olar ki arqonun payina dusur Ar Cemi 0 03 karbon qazina CO2 qalir Coxsayli diger qazlar havanin terkibine minde milyonda bir ve daha kicik faizle daxildir Bunlar kripton Kr ksenon Ks neon Ne helium He hidrogen H Ozon O3 yod J radon Ra metan CH4 ammonyak NH3 hidrogen oksid H2O2 azot oksid N2O ve s dir Yer sethi yaxinliginda quru havanin faiz terkibi cox sabitdir ve her yerde eynidir Ancaq karbon qazinin miqdari olduqca deyise biler Nefesalma ve yanma prosesleri neticesinde onun hecmi senaye merkezlerinin havasinda bir nece defe arta biler 0 1 0 2 Bununla elaqedar azotun ve oksigenin miqdari hecme gore az da olsa azala biler Bu qazlarin miqdari ammonyakin yodun radonun ve atmosfere torpaq ve yaxud su sethinden dusen diger qazlarin miqdarinin deyismesi ile de cuzi de olsa deyise biler Hemcinin baxAtmosfer Atmosferin kutlesiXarici kecidlerAtmosferin tebeqelere bolunme prinsipleriIstinadlarMeteorologiya ve iqlimsunasliq Agayev T D Eldarov N S Baki 2015 S P Hromov Meteorologiya i klimatologiya Leningrad 1968 str 342