Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aravaklar — Hindilərin Cənubi Amerikada yaşayan bir qrupu.
Etnik tərkibi və yayılması и расселение
Amerikada geniş yaşayan qızıldərili qəbiləsi. Floridanın cənubu, Paraquayın şimalı ilə Peru sahilləri, Amazonun agzı və Antillərdə yaşayan Aravaklar, Cənubi Amerikanın ən önəmli dil ailəsinə və mədəniyyətinə bağlıdır. Uzun köçlər etdilər və getdikləri yerlərdə dillərini və mədəniyyətlərini yaydılar. Bəzi muzeylərdə əl işləri sərgilənir.
Aravak dilləri
Aravak dilləri (maypur dilləri) – Cənubi Amerika hindi dilləri ailəsi. Əsasən, Cənubi Amerikanın şimal və mərkəzi hissələrində (Çili və Uruqvaydan başqa), qismən də Mərkəzi Amerikada Karib dənizi sahilləri (qarifuna dili); əvvəllər həmçinin Böyük Antil adaları – Kuba, Haiti, Yamayka, Puerto-Riko (taino dilləri) və Kiçik Antil adalarında (inyeri dilləri) yayılmışdır. Aravak dillərində danışan əhalinin ümumi sayı təqribən 630 min nəfərdir (1999), onların, demək olar ki, yarısı quaxiro dilində danışır. Aravak dillərində danışanların əksəriyyəti Venesuela (təqr. 180 min), Kolumbiya (140 mindən çox), Honduras (100 min) və Peruda (90 min) yaşayır. Tərkibinə daxil olan dillərin sayına (65 dil, onlardan 31-i ölü dildir) görə, Amerika qitəsində ən iri dil ailəsidir. Şimal və Cənub yarımailərinə bölünür. Şimal yarımailəsi 3 qola ayrılır: 1) Amazon (yuxarı Amazon) qolu 6 qrupa bölünür: qərbi naviki; şərqi naviki; resiqaro dili; mərkəzi Amazon dilləri; manau; təsnif edilməmiş ölü dillər; 2) sahilyanı (Karibyanı) qolu 3 qrupa bölünür: ölü aruan dili; vapişana və mavayana dilləri; ta-maypur qrupu; 3)şərq qoluna palikur və maravan-karipura ölü dili daxildir. Cənub yarımailəsi 4 qola ayrılır: 1) qərb qoluna amueşa(yan eşalar; 10 min) və çamikuro dilləri; 2) mərkəzi qol 2 qrupa bölünür: paresi və şinqu; 3) cənub qolu 3 qrupa bölünür: terena, moxo, piro; 4) kampa qolu 3 dildən ibarətdir: aşaninka, aşeninqa və maçigenqa. Bəzi Aravak dilləri üçün yazı sistemi ispan, portuqal və ingilis əlifbası əsasında hazırlanmışdır. Aravak dilləri 20 əsrin ortalarından tədqiq olunur (D.M.Teylor, R.Şeyfer, D.Peyn, T.Kaufman, A.Y.Ayxenvald).
Tarixi
Təsərrüfat və mədəniyyəti
Ədəbiyyat
- Араваки // Большая Российская энциклопедия. Том 2, М., 2005.
- Мост через океан. New York, 2001;
- Lathrap D. W., The Upper Amazon, N.Y.—Wash., 1970;
- Sanoja M., Vargas I., New light on the prehistory of Eastern Venezuela // Advances in world archaeology, v. 2, N.Y.—[a.o.], 1983, p. 205-44.
- Аркадий Фидлер. "Белый Ягуар - вождь араваков"
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
İstinadlar
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 594. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aravaklar Hindilerin Cenubi Amerikada yasayan bir qrupu Aravak qebilesinden ox atan qiz ressam Con Stedmen Aravaklarin yasayis yeritayfasindan aravaklar Ressam Etnik terkibi ve yayilmasi i rasselenieAmerikada genis yasayan qizilderili qebilesi Floridanin cenubu Paraquayin simali ile Peru sahilleri Amazonun agzi ve Antillerde yasayan Aravaklar Cenubi Amerikanin en onemli dil ailesine ve medeniyyetine baglidir Uzun kocler etdiler ve getdikleri yerlerde dillerini ve medeniyyetlerini yaydilar Bezi muzeylerde el isleri sergilenir Aravak dilleriAravak dilleri maypur dilleri Cenubi Amerika hindi dilleri ailesi Esasen Cenubi Amerikanin simal ve merkezi hisselerinde Cili ve Uruqvaydan basqa qismen de Merkezi Amerikada Karib denizi sahilleri qarifuna dili evveller hemcinin Boyuk Antil adalari Kuba Haiti Yamayka Puerto Riko taino dilleri ve Kicik Antil adalarinda inyeri dilleri yayilmisdir Aravak dillerinde danisan ehalinin umumi sayi teqriben 630 min neferdir 1999 onlarin demek olar ki yarisi quaxiro dilinde danisir Aravak dillerinde danisanlarin ekseriyyeti Venesuela teqr 180 min Kolumbiya 140 minden cox Honduras 100 min ve Peruda 90 min yasayir Terkibine daxil olan dillerin sayina 65 dil onlardan 31 i olu dildir gore Amerika qitesinde en iri dil ailesidir Simal ve Cenub yarimailerine bolunur Simal yarimailesi 3 qola ayrilir 1 Amazon yuxari Amazon qolu 6 qrupa bolunur qerbi naviki serqi naviki resiqaro dili merkezi Amazon dilleri manau tesnif edilmemis olu diller 2 sahilyani Karibyani qolu 3 qrupa bolunur olu aruan dili vapisana ve mavayana dilleri ta maypur qrupu 3 serq qoluna palikur ve maravan karipura olu dili daxildir Cenub yarimailesi 4 qola ayrilir 1 qerb qoluna amuesa yan esalar 10 min ve camikuro dilleri 2 merkezi qol 2 qrupa bolunur paresi ve sinqu 3 cenub qolu 3 qrupa bolunur terena moxo piro 4 kampa qolu 3 dilden ibaretdir asaninka aseninqa ve macigenqa Bezi Aravak dilleri ucun yazi sistemi ispan portuqal ve ingilis elifbasi esasinda hazirlanmisdir Aravak dilleri 20 esrin ortalarindan tedqiq olunur D M Teylor R Seyfer D Peyn T Kaufman A Y Ayxenvald TarixiTeserrufat ve medeniyyetiEdebiyyatAravaki Bolshaya Rossijskaya enciklopediya Tom 2 M 2005 Most cherez okean New York 2001 Lathrap D W The Upper Amazon N Y Wash 1970 Sanoja M Vargas I New light on the prehistory of Eastern Venezuela Advances in world archaeology v 2 N Y a o 1983 p 205 44 Arkadij Fidler Belyj Yaguar vozhd aravakov Hemcinin baxXarici kecidlerIstinadlarAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 594 ISBN 978 9952 441 02 4