Arakamçeçen (çuk. Иръыкамчечъын, esk. Кигини) — Sakit okeana daxil olan Berinq dənizi ərazisində yerləşən ada. Berinq boğazında, Çukot yarımadası sahilində yerləşəir. Materikdən Senyavin boğazı ilə ayrılır. İnzibati cəhətdən Rusiya Feferasiyası Çukot Muxtar Dairəsinin Providenski rayonu ərazinə daxildir.
Arakamçeçen adası | |
---|---|
çuk. Иръыкамчечъын, esk. Кигини | |
Ümumi məlumatlar | |
Sahəsi | 267,8 km² |
Uzunluğu |
|
Eni | 21 km |
Hündür nöqtəsi | 613 m |
Əhalisi | 0 nəfər (2012-ci il) |
Yerləşməsi | |
Ölkə | Rusiya |
Region |
|
Akvatoriya | |
| |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi məlumat
Arakamçeçen adası çukçalar tərəfindən XVIII əsrin əvvəllərindən mənimsənilməyə başlanılmışdır. Onlar adanı Quunin ("ayrılmış") alaraq adlandırırdılar. 1827-ci ildə adada Konstantin Fyodoroviç Litkenin ekspedisiyası olmuşdur. Onlar adanın ilk dəfə xəritəyə daxil etmişlər. Adanın hazırkı adıda o zaman qoyulmuşdur. Adanın adı çukot dilindən tərcumədə "mənasız dolaşılan aldadıcı yer" anlamını verir. Bu ad əbəs yerə verilməmişdir. Ada ətrafında daim sıx duman müşahidə edilir. Bu səbəbdən dənizçilər burada öz yollarından azırlar.
1855-ci ildə Arakamçeçen adasına D. Rocersin elmi ekspedisiyası Vinsenes hidroqrafik gəmisində səfər etmişdir. Amerikan araşdırmaçıları adada yerləşən zirvələri Aleksadr Dümanın Üç muşketyor əsərinin qəhrəmanlarının adlarını qoymuşdur. Hazırda bu zirvələr çukot dilində adlandırılır..
Flora və fauna
Adanın Berinq dənizi sahilində morjlara aid yataq mövcuddur. Burada avqust-sentyabr ayları 50 min baş heyvan toplaşır. Yataqda hətta dəniz məməliləri üçün nadir hal hesan edilən ağ morjlarada rast gəlinmişdir.
Adanın qayalı burunlarında gümüşü qağayı, Sakitokean təmizçisi, qarabatdaq kimi quşlara rast gəlinir. Adanın düzənliklərində kişik göl və bataqlıqların olması səbəbindən bura çoxlu sayda köçəri quş toplaşır. Köçəri quşlar arasında Ağ-boğaz qaz və Kanada durnası seçilir.
Adada Çukotun endemiki sayılan (artemisia senjavinensis) həmçinin Polygonum alaskanum kimi bitkilər Rusiyanın Qırmızı kitabına daxil olmuşdur. Burada endemik üç növ mamır yayılmışdır.
Fiziki-coğrafi mövqeyi
Arakamçeçen adası üçbucaq formaya malikdir. Cənub-qərbində Qlazenapa buxtası yerləşir. Şimalında Kuquvan, Mako-Kuquvan və şərqində Kıqınin burunları yerləşir. Adanın şimalı əsasən qayalı və sıldırımlı burunlardan ibarətdir. Burada olan suxurlar Devon dövrünə aiddir. Sahilləri kiçik dəniz terraslarından ibarətdir. Qlazenapa buxtasında yerləşən Yarqa burnunda dil vardır. Dil qum və gildən təşkil olunmuşdur. Dil sayəsində laqun əmələ gəlmişdir.
Adanın mərkəzi hissəsində orta temperatura sahib mineral geotermal mənbə vardır.
Mədəni irs
Adanın qərb sahilində, Kıqınin burnunda qədim eskimoslara aid olan yaşayış məntəqəsi aşkarlanmışdır. Onun yaşı 2 min olaraq qiymətləndirilir. Cənub-qərbində Meynıquk, Yarqa, Paqilyak yaşayış məntəqələri yerləşir.
İstinadlar
- С. Попов. "Топонимика Арктики". Мушкетёры на Чукотке. Полярный круг — М.: Мысль. 1986. 2013-06-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-08.
- В. Орлов. "Çukotun ağ morjları". «Vokruk Sveta» jurnalı. №11 (2482) Ноябрь 1980. 2013-06-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-08.
- А. А. Коробков. "Красная Книга России". 1981. 2013-06-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-08.
- "Официальный сайт Провиденского района". 2013-06-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-08.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Arakamcecen cuk Irykamchechyn esk Kigini Sakit okeana daxil olan Berinq denizi erazisinde yerlesen ada Berinq bogazinda Cukot yarimadasi sahilinde yerleseir Materikden Senyavin bogazi ile ayrilir Inzibati cehetden Rusiya Feferasiyasi Cukot Muxtar Dairesinin Providenski rayonu erazine daxildir Arakamcecen adasicuk Irykamchechyn esk KiginiUmumi melumatlarSahesi 267 8 km Uzunlugu 32 kmEni 21 kmHundur noqtesi 613 mEhalisi 0 nefer 2012 ci il Yerlesmesi65 45 24 sm e 172 23 11 q u Olke RusiyaRegion Cukot Muxtar DairesiAkvatoriya Sakit okeanArakamcecen adasiArakamcecen adasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixi melumatArakamcecen adasi cukcalar terefinden XVIII esrin evvellerinden menimsenilmeye baslanilmisdir Onlar adani Quunin ayrilmis alaraq adlandirirdilar 1827 ci ilde adada Konstantin Fyodorovic Litkenin ekspedisiyasi olmusdur Onlar adanin ilk defe xeriteye daxil etmisler Adanin hazirki adida o zaman qoyulmusdur Adanin adi cukot dilinden tercumede menasiz dolasilan aldadici yer anlamini verir Bu ad ebes yere verilmemisdir Ada etrafinda daim six duman musahide edilir Bu sebebden denizciler burada oz yollarindan azirlar 1855 ci ilde Arakamcecen adasina D Rocersin elmi ekspedisiyasi Vinsenes hidroqrafik gemisinde sefer etmisdir Amerikan arasdirmacilari adada yerlesen zirveleri Aleksadr Dumanin Uc musketyor eserinin qehremanlarinin adlarini qoymusdur Hazirda bu zirveler cukot dilinde adlandirilir Flora ve faunaAdanin Berinq denizi sahilinde morjlara aid yataq movcuddur Burada avqust sentyabr aylari 50 min bas heyvan toplasir Yataqda hetta deniz memelileri ucun nadir hal hesan edilen ag morjlarada rast gelinmisdir Adanin qayali burunlarinda gumusu qagayi Sakitokean temizcisi qarabatdaq kimi quslara rast gelinir Adanin duzenliklerinde kisik gol ve bataqliqlarin olmasi sebebinden bura coxlu sayda koceri qus toplasir Koceri quslar arasinda Ag bogaz qaz ve Kanada durnasi secilir Adada Cukotun endemiki sayilan artemisia senjavinensis hemcinin Polygonum alaskanum kimi bitkiler Rusiyanin Qirmizi kitabina daxil olmusdur Burada endemik uc nov mamir yayilmisdir Fiziki cografi movqeyiArakamcecen adasi ucbucaq formaya malikdir Cenub qerbinde Qlazenapa buxtasi yerlesir Simalinda Kuquvan Mako Kuquvan ve serqinde Kiqinin burunlari yerlesir Adanin simali esasen qayali ve sildirimli burunlardan ibaretdir Burada olan suxurlar Devon dovrune aiddir Sahilleri kicik deniz terraslarindan ibaretdir Qlazenapa buxtasinda yerlesen Yarqa burnunda dil vardir Dil qum ve gilden teskil olunmusdur Dil sayesinde laqun emele gelmisdir Adanin merkezi hissesinde orta temperatura sahib mineral geotermal menbe vardir Medeni irsAdanin qerb sahilinde Kiqinin burnunda qedim eskimoslara aid olan yasayis menteqesi askarlanmisdir Onun yasi 2 min olaraq qiymetlendirilir Cenub qerbinde Meyniquk Yarqa Paqilyak yasayis menteqeleri yerlesir IstinadlarS Popov Toponimika Arktiki Mushketyory na Chukotke Polyarnyj krug M Mysl 1986 2013 06 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 06 08 V Orlov Cukotun ag morjlari Vokruk Sveta jurnali 11 2482 Noyabr 1980 2013 06 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 06 08 A A Korobkov Krasnaya Kniga Rossii 1981 2013 06 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 06 08 Oficialnyj sajt Providenskogo rajona 2013 06 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 06 08