Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aqroekologiya - kənd təsərrüfatı istehsalı sistemi ilə bağlı olan ekoloji prosesləri öyrənən elimdir. Ekoloji prinsiplərin aqroekosistemlərə tətbiqi yeni idarə etmə yanaşmalarını şərtləndirir. Aqroekoloqlar orqanik, integrasiya olunmuş, ənənəvi, intensiv və extensiv kimi kənd təsərrüfatı formalarının hamısını öyrənirlər.
Ekoloji strategiya
Aqroekoloqlar kənd təsərrüfatında texnologiyaların istifadəsinə qarşı deyildirlər, əksinə təbii, sosial və insan kapitalı ilə birlikdə necə və nə zaman istifadə oluna biləcəyini dəyərləndirirlər. Aqroekologiya aqroekosistemtlərin konteksal öyrənilməsinni irəli sürürlər. Yəni, aqroekosistemlərin qorunması üçün unversal bir formula yoxdur. Beləki, insektisidlərin yerinə "təbii düşmənlərdən" və ya monokultura əvəzinə polikulturadan istifadə etmək kimi konkret idarəetmə praktikalardan tətbiqi mümkün deyildir.
Əksinə, aqroekoloqlar aqroekosistemlərin dörd sisteminin (məhsuldarlıq, sabitlik, davamlılıq və bərabərlik) xüsusiyətləri ilə bağlı sualların cavablandırılması ilə məşğul olurlar. Baxmayaraq ki, bu sistemlər fərqli elm sahələridir, aqroekoloqlar bu sistemlərin hamısının qarşılıqlı olaraq bir-birinə bağlı olaraq aqroekosistemləri mövcudluöunu müəyyənl etdiyini bildirirlər. Aqroekoloqlar aqroekosistemin elementlərini anlamaq üçün təbiət elmlərindən istifadə edərək torpağın xüsusiyyyətlərini, bitki-həşərat əlaqələrini, sosial elmlərdən istifadə edərək kənd təsərrüfatı formalarının kənd icmalarına təsirini, yeni istehsal metodlarının inkişaf etdirilməsinə olan iqtisadi məhdudiyyətləri, yaxud kənd təsərrüfatı praktikalarını şərtləndirən mədəni faktorları araşdırırlar.
Aqroekoloji yanaşmalar
Aqroekoloqlar aqroekologiyanın nə olması ilə bağlı həmişə ortaq məxrəcə gələ bilmirlər. Aqroekologiyaya verilmiş müxtəlif təriflər əsasən "ekologiya" və bu sahə üzrə aparılan "siyasətlə" fərqləndirilir. OECD aqroekologiyaya "kənd təsərrüfatı ilə ekologiya arasında əlaqələri öyrənən elm" tərifini verir. Bu tərif dar olaraq aqroekologiyanın təbii ətraf mühit əks etdirən ekoloji tərəfinə yönəlir. Bu tərifə uyğun olaraq, belə hesab etmək olar ki, aqroekoloq kənd təsərrüfatının torpaq sağlamlığı, su və hava keyfiyyəti, mezo-fauna və mikro-fauna, ətraf flora, exoloji toksinlər və digər ekoloji kontekslər üzrə əlaqələri öyrənir.
Dalgaard və digərlərinin verdikləri daha ümumi tərifdə isə aqroekologiya bitkilər, heyvanlar, insanlar və ətraf mühitin kənd təsərrüfatı sistemi daxilində bir-birləri arasında qarşılıqlı əlaqələri öyrənən elm kimi ifadə edir. Nəticədə aqroekologiya təbii olaraq çox istiqamətli elm kimi aqronomluğu, ekologiyanı, sosiologiyanı, iqtisadiyyatı və digər elmləri əhatə edir. Francis və digərləri bu tərifi daha da genişləndirərək əsas diqqəti qida sisteminə verirlər.
Aqroekologiya coğrafi mövqeyə görə fərqli tərif olunur. Cənub yarımkürəsində bu termin açıq şəkildə siyasi məna ifadə edir. Belə siyasi tərif adətən sosial və iqtisadi ədalətin hədəflərini ifadə edir və əsas diqqət isə yerli əhalinin ənənəvi kənd təsərrüfatı biliklərinə verilir. Şimali Amerika və Avropa yanaşmasında siyasi baxışdan qaçılır və əsasən ciddi bir elim istiqaməti kimi qəbul olunur.
Referenslər
- http://arquivo.pt/wayback/20160522154628/http://futureoffood.org/pdfs/Coventry_University_2013_Maintstreaming_Agroecology.pdf
- Pretty, Jules. 2008. Agricultural sustainability: concepts, principles and evidence. Philosophical Transactions of the Royal Society, 363, 447-465.
- Conway, Gordon R. 1985. Agroecosystem analysis. Agricultural Administration, 20, 31-55.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-22.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-03-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-03-22.
- Dalgaard, Tommy, and Nicholas Hutchings, John Porter. "Agroecology, Scaling and Interdisciplinarity." Agriculture Ecosystems and Environment 100(2003): 39-51.
- Francis; et al. (2003). "Agroecology: the ecology of food systems". Journal of Sustainable Agriculture. 22 (3): 99–118.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aqroekologiya kend teserrufati istehsali sistemi ile bagli olan ekoloji prosesleri oyrenen elimdir Ekoloji prinsiplerin aqroekosistemlere tetbiqi yeni idare etme yanasmalarini sertlendirir Aqroekoloqlar orqanik integrasiya olunmus enenevi intensiv ve extensiv kimi kend teserrufati formalarinin hamisini oyrenirler Terevezler Ekoloji strategiyaAqroekoloqlar kend teserrufatinda texnologiyalarin istifadesine qarsi deyildirler eksine tebii sosial ve insan kapitali ile birlikde nece ve ne zaman istifade oluna bileceyini deyerlendirirler Aqroekologiya aqroekosistemtlerin konteksal oyrenilmesinni ireli sururler Yeni aqroekosistemlerin qorunmasi ucun unversal bir formula yoxdur Beleki insektisidlerin yerine tebii dusmenlerden ve ya monokultura evezine polikulturadan istifade etmek kimi konkret idareetme praktikalardan tetbiqi mumkun deyildir Eksine aqroekoloqlar aqroekosistemlerin dord sisteminin mehsuldarliq sabitlik davamliliq ve beraberlik xususiyetleri ile bagli suallarin cavablandirilmasi ile mesgul olurlar Baxmayaraq ki bu sistemler ferqli elm saheleridir aqroekoloqlar bu sistemlerin hamisinin qarsiliqli olaraq bir birine bagli olaraq aqroekosistemleri movcudluounu mueyyenl etdiyini bildirirler Aqroekoloqlar aqroekosistemin elementlerini anlamaq ucun tebiet elmlerinden istifade ederek torpagin xususiyyyetlerini bitki heserat elaqelerini sosial elmlerden istifade ederek kend teserrufati formalarinin kend icmalarina tesirini yeni istehsal metodlarinin inkisaf etdirilmesine olan iqtisadi mehdudiyyetleri yaxud kend teserrufati praktikalarini sertlendiren medeni faktorlari arasdirirlar Aqroekoloji yanasmalarAqroekoloqlar aqroekologiyanin ne olmasi ile bagli hemise ortaq mexrece gele bilmirler Aqroekologiyaya verilmis muxtelif terifler esasen ekologiya ve bu sahe uzre aparilan siyasetle ferqlendirilir OECD aqroekologiyaya kend teserrufati ile ekologiya arasinda elaqeleri oyrenen elm terifini verir Bu terif dar olaraq aqroekologiyanin tebii etraf muhit eks etdiren ekoloji terefine yonelir Bu terife uygun olaraq bele hesab etmek olar ki aqroekoloq kend teserrufatinin torpaq saglamligi su ve hava keyfiyyeti mezo fauna ve mikro fauna etraf flora exoloji toksinler ve diger ekoloji konteksler uzre elaqeleri oyrenir Dalgaard ve digerlerinin verdikleri daha umumi terifde ise aqroekologiya bitkiler heyvanlar insanlar ve etraf muhitin kend teserrufati sistemi daxilinde bir birleri arasinda qarsiliqli elaqeleri oyrenen elm kimi ifade edir Neticede aqroekologiya tebii olaraq cox istiqametli elm kimi aqronomlugu ekologiyani sosiologiyani iqtisadiyyati ve diger elmleri ehate edir Francis ve digerleri bu terifi daha da genislendirerek esas diqqeti qida sistemine verirler Aqroekologiya cografi movqeye gore ferqli terif olunur Cenub yarimkuresinde bu termin aciq sekilde siyasi mena ifade edir Bele siyasi terif adeten sosial ve iqtisadi edaletin hedeflerini ifade edir ve esas diqqet ise yerli ehalinin enenevi kend teserrufati biliklerine verilir Simali Amerika ve Avropa yanasmasinda siyasi baxisdan qacilir ve esasen ciddi bir elim istiqameti kimi qebul olunur Referenslerhttp arquivo pt wayback 20160522154628 http futureoffood org pdfs Coventry University 2013 Maintstreaming Agroecology pdf Pretty Jules 2008 Agricultural sustainability concepts principles and evidence Philosophical Transactions of the Royal Society 363 447 465 Conway Gordon R 1985 Agroecosystem analysis Agricultural Administration 20 31 55 Arxivlenmis suret 2022 09 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 03 22 Arxivlenmis suret 2022 03 31 tarixinde Istifade tarixi 2018 03 22 Dalgaard Tommy and Nicholas Hutchings John Porter Agroecology Scaling and Interdisciplinarity Agriculture Ecosystems and Environment 100 2003 39 51 Francis et al 2003 Agroecology the ecology of food systems Journal of Sustainable Agriculture 22 3 99 118