Aqop Dilaçar Martayan (22 may 1895, Konstantinopol – 12 sentyabr 1979, İstanbul) — Türk dili üzrə mütəxəssis, dilçi, Erməni əsilli Türkiyə vətəndaşıdır. Türk-dili əlaqəli apardığı araşdırmalara görə Mustafa Kamal Atatürk ona “Dilaçar” soyadını vermişdir. Erməni və Türk dillərindən əlavə ingilis, yunan, ispan, latın, alman, rus və bolqar dillərini bilirdi.
Aqop Dilaçar | |
---|---|
Doğum adı | Յակոբ Մարթաեան |
Doğum tarixi | 22 may 1895 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 12 sentyabr 1979(84 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Elmi dərəcəsi |
|
İş yerləri | |
Təhsili |
|
Üzvlüyü | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
1915-ci ildə Robert Kollecindən məzunu olmuşdur. Birinci Dünya müharibəsində Qafqaz Cəbhəsində ehtiyatda olan zabit kimi vəzifə almışdır. 1919-cu ildən Robert Kollecində ingilis dili müəllimi kimi işləməyə başlamışdlr.
Fəaliyyəti
Müharibədən sonra Beyrutda erməni məktəbində müdir vəzifəsində işləmiş və orada ermənicə çap edilən ilk qəzetin, yəni “Luys”-un baş redaktoru olmuşdur. Həyat yoldaşı Meline ilə birlikdə getdiyi Sofiyada Qədim Türk dili və Qədim Uyğur Türk dili dərslərini tədris etmiş və ilk kitabını çap etdirmişdi. 22 sentyabr 1932-ci ildə Mustafa Kamal Atatürkün sədrliyi ilə keçirilən I Türk Dili Konfransına Stepan Qurdikyan və Kevork Simşekyan ilə birlikdə dil mütəxəssisi kimi dəvət edilmişdir. 1934-cü ildə türk dilinin inkişaf etdirilməsindəki fəaliyyətinə görə Mustafa Kamal Atatürk tərəfindən Aqop Martayana “Dilaçar” soyadı verilmişdir. Türk Tarixi Tezisi və Günəş Dil Nəzəriyyəsi araşdırmaları ilə türk millətinin və türk dilinin mənşəyinin ortaya çıxarılmasında vacib məlumatlar ortaya çıxartmışdır. 1936-1952-ci illərdə Ankara Universiteti Dil, tarix və coğrafiya fakültəsində dil-tarix və türkologiya üzrə dərs demişdir.
1942-1960-cı illərdə Türk Ensiklopediyasının hazırlanması işlərində baş məsləhətçi kimi çalışmışdır. Türk Dil Qurumundakı vəzifəsi və dilçiliklə bağlı araşdırmaları 1979-cu ilə qədər ölümünə kimi davam etmişdir.
Atatürk soyadının müəllifi olma iddiası
Bəzi tarixçilər Mustafa Kamala "Atatürk" soyadının Dilaçar tərəfindən verildiyini iddia etmişdir. Bəzi tarixçilərə isə Konya millətvəkili Naim Onatın "Atatürk" soyadını icad etdiyini iddia etmişdir. Bəzi tarixçilər isə bu iddianı da rədd edir və Türk Dili Tədqiq Cəmiyyəti sədri Saffet Arıkanın 26 sentyabr 1934 tarixində 2-ci Dil Bayramı açılış çıxışında dilə gətirdiyi "Ulu Öndərimiz Ata Türk Mustafa Kamal" xitabın Atatürk soyadının mənbəyi olduğunu iddia etmişdir.
İstinadlar
- Հայկական սովետական հանրագիտարան (erm.). Երևան: 1981. C. 7. S. 315.
- , Habertürk qəzeti (türk.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aqop Dilacar Martayan 22 may 1895 Konstantinopol 12 sentyabr 1979 Istanbul Turk dili uzre mutexessis dilci Ermeni esilli Turkiye vetendasidir Turk dili elaqeli apardigi arasdirmalara gore Mustafa Kamal Ataturk ona Dilacar soyadini vermisdir Ermeni ve Turk dillerinden elave ingilis yunan ispan latin alman rus ve bolqar dillerini bilirdi Aqop DilacarDogum adi Յակոբ ՄարթաեանDogum tarixi 22 may 1895 1895 05 22 Dogum yeri KonstantinopolVefat tarixi 12 sentyabr 1979 1979 09 12 84 yasinda Vefat yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeDefn yeri Sisli ermeni qebiristanligiElmi derecesi professor 1922 Is yerleri Robert Kolleci Ankara Universiteti Sofiya Universiteti Turk Dil QurumuTehsili Robert Kolleci 1915 Ankara UniversitetiUzvluyu Turk Dil Qurumu Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati1915 ci ilde Robert Kollecinden mezunu olmusdur Birinci Dunya muharibesinde Qafqaz Cebhesinde ehtiyatda olan zabit kimi vezife almisdir 1919 cu ilden Robert Kollecinde ingilis dili muellimi kimi islemeye baslamisdlr FealiyyetiMuharibeden sonra Beyrutda ermeni mektebinde mudir vezifesinde islemis ve orada ermenice cap edilen ilk qezetin yeni Luys un bas redaktoru olmusdur Heyat yoldasi Meline ile birlikde getdiyi Sofiyada Qedim Turk dili ve Qedim Uygur Turk dili derslerini tedris etmis ve ilk kitabini cap etdirmisdi 22 sentyabr 1932 ci ilde Mustafa Kamal Ataturkun sedrliyi ile kecirilen I Turk Dili Konfransina Stepan Qurdikyan ve Kevork Simsekyan ile birlikde dil mutexessisi kimi devet edilmisdir 1934 cu ilde turk dilinin inkisaf etdirilmesindeki fealiyyetine gore Mustafa Kamal Ataturk terefinden Aqop Martayana Dilacar soyadi verilmisdir Turk Tarixi Tezisi ve Gunes Dil Nezeriyyesi arasdirmalari ile turk milletinin ve turk dilinin menseyinin ortaya cixarilmasinda vacib melumatlar ortaya cixartmisdir 1936 1952 ci illerde Ankara Universiteti Dil tarix ve cografiya fakultesinde dil tarix ve turkologiya uzre ders demisdir 1942 1960 ci illerde Turk Ensiklopediyasinin hazirlanmasi islerinde bas meslehetci kimi calismisdir Turk Dil Qurumundaki vezifesi ve dilcilikle bagli arasdirmalari 1979 cu ile qeder olumune kimi davam etmisdir Ataturk soyadinin muellifi olma iddiasiBezi tarixciler Mustafa Kamala Ataturk soyadinin Dilacar terefinden verildiyini iddia etmisdir Bezi tarixcilere ise Konya milletvekili Naim Onatin Ataturk soyadini icad etdiyini iddia etmisdir Bezi tarixciler ise bu iddiani da redd edir ve Turk Dili Tedqiq Cemiyyeti sedri Saffet Arikanin 26 sentyabr 1934 tarixinde 2 ci Dil Bayrami acilis cixisinda dile getirdiyi Ulu Onderimiz Ata Turk Mustafa Kamal xitabin Ataturk soyadinin menbeyi oldugunu iddia etmisdir IstinadlarՀայկական սովետական հանրագիտարան erm Երևան 1981 C 7 S 315 Haberturk qezeti turk