Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Apadana (Qədim Fars dili: 𐎠𐎱𐎭𐎠𐎴) İranın Persepolis şəhərindəki böyük bir hipostil salonudur. Böyük Daranın orijinal dizaynının bir hissəsi olaraq, eramızdan əvvəl VI əsrin birinci yarısında Persepolis şəhərinin ən qədim tikinti mərhələsinə aiddir. İnşaatı I Xerxes tərəfindən başa çatdırılmışdır. Modern elm "Apadana relyeflərinin məcazi təbiətini idealizə olunmuş sosial sifarişlər kimi nümayiş etdirir"..
Etimalogiyası
Apadana (fars dili. آپادانا qədim farsca. "apa-dāna-" "saray", parfca. "pdn" "saray", orta fars dili. "’’ywn" "saray", klassik fars dili ayvān (*apa-dā̊na- > *aβδān > *awyān > aywān) — qədim Fars şəhəri Persepolisdə 24 metr hündürlüyündə 72 sütunla möhkəmləndirilmiş dama malik, 1000 m² sahəsi olan böyük bir zal. Ehtimal edilir ki, Fars memarlığında olmuş bu cür quruluşlu binalar təntənəli kral qəbulları üçün istifadə olunurdu. Qədim Yunan memarlığında bu termin "hipostil" anlayışına uyğundur.
Müasir bir memarlıq və arxeoloji termin olaraq, "apadana" sözü, Altıntepe və Erebunidə aparılmış olan qazıntılar zamanı tapılmış Urartu hipostil salonlarına istinad etmək üçün də istifadə olunur. Bu salonlar İrandakı salonlardan əvvəl tikilmişdir və Urartunun özündən sonrakı Fars hipostil salonlarının üslubi mənşəyi ola biləcəyi fikri irəli sürülmüşdür.
Təsvir
Apadana, Persepolisdəki Terasın ən böyük binası idi və Alman arxeoloq Ernst Herzfeld və köməkçisi Fridrix Krefter və Erich Schmidt tərəfindən 1931–1939-cu illərdə qazılmışdı. Qazıntılarla əlaqəli əhəmiyyətli materiallar bu gün Washington DC-dəki Sənət Qalereyasındakı Freerin arxivində saxlanılır.
Böyük ehtimalla kralların əsas salonu idi. Sütunların hündürlüyü 20 m-ə çatırdı və buğa və ya aslan şəklində mürəkkəb başlıqlara malik idi. Burada böyük padşah Əhəmənilər imperiyasındakı bütün millətlərdən xərac almış və əvəzində hədiyyələr vermişdir.
Zala giriş şimalda və şərqdə iki monumental pilləkənlə təmin edilirdi. Bunlar, Fars imperatorluğunun 23 millətinin nümayəndələrinin mərkəzdə oturan I Daraya xərac verdiyini göstərən qabartmalarla bəzədilmişdir. Müxtəlif sənədlərdə, eramızdan əvvəl V əsrdə müxtəlif Fars xalqlarının geyimləri və avadanlıqları haqqında çox ətraflı şəkildə məlumatlar göstərilmişdir. Qədim fars və elam dillərində kitabələr də mövcuddur.
Ölçmələr
Persepolisdəki Apadana zalı, 1000 kvadrat metrlik bir sahəyə malikdir; damı hər biri 24 metr hündürlüyündə 72 sütunla dəstəklənmişdir. Bütün salon e.ə 331-ci ildə Makedoniyalı İsgəndərin ordusu tərəfindən dağıdılmışdır. Sütunlardan olan daşlar yaxınlıqdakı yaşayış məntəqələri üçün tikinti materialı kimi istifadə edilmişdir. XX əsrin əvvəllərində bu nəhəng sütunlardan yalnız 13-ü sağ qalmışdı. 1970-ci illərdə bitirilmiş, lakin dağılmış bir sütun yenidən qurulmuşdur və beləliklə həmin sütun indi Apadananın 14-cü sütunu olmuşdur.
Susadakı Apadana — şəhərin özü kimi — böyük ölçüdə tərk edilmiş və tikinti materialı üçün talan edilmişdi.
Memarlıq xüsusiyyətləri
Tikinti zamanı aralarındakı məsafə 8,5 metrə qədər olan hündür və incə sütunların geniş düzülüşünə üstünlük verilmişdir. Bu, azadlıq, məkan genişliyi hissi yaratdı və otağın yaxşı işıqlandırılmasına və havalandırılmasına kömək etdi. Eyni zamanda, işıqlandırma probleminin həlli o dövrlərin memarlığı baxımından yenilikçi bir addım idi: günəş işığı yuxarı dəliklərdən nüfuz etmiş və daş bəzəklərdən və parlaq divar boyası elementlərindən mürəkkəb bir əksolunma oyunu yaratmışdır. Bir qayda olaraq, çox sütunlu apadana otağı düz taxta kirişlərlə taclandırılmışdır.
Miras
Apadana salonu Əməvilər memarlığınına təsir etmişdir. İran və İraqda inşa edilən ilk məscidlər bu quruluşu təqlid edirlər.
İstinadlar
- M. Root (1986) p. 1.
- R. Schmitt, Apadana i. Term, in Encyclopaedia Iranica
- Henri Stierlin, "Greece, from Mycenae to the Parthenon (Taschen's World Architecture)", 1997. p116.
- Н. И., Баторевич; Т. Д., Кожицева. Малая архитектурная энциклопедия (Kiçik memarlıq ensiklopediyası). «Дмитрий Буланин». səh. 704. ISBN .
- Arce, Ignacio. "Umayyad Building Techniques And The Merging Of Roman-Byzantine And Partho-Sassanian Traditions: Continuity And Change". Technology in Transition A.D. 300-650 (ingilis). 1 January 2008: 491–537. 23 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 4 April 2019.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Apadana Qedim Fars dili 𐎠𐎱𐎭𐎠𐎴 Iranin Persepolis seherindeki boyuk bir hipostil salonudur Boyuk Daranin orijinal dizayninin bir hissesi olaraq eramizdan evvel VI esrin birinci yarisinda Persepolis seherinin en qedim tikinti merhelesine aiddir Insaati I Xerxes terefinden basa catdirilmisdir Modern elm Apadana relyeflerinin mecazi tebietini idealize olunmus sosial sifarisler kimi numayis etdirir Apadana zalinin xarabaliqlariChipiez terefinden Apadananin zalinin rekonstruksiyasiCharles Chipiez terefinden Apadananin rekonstruksiyasiSuz Apadanasinin rekonstruksiya edilmis sekiliEtimalogiyasiApadana fars dili آپادانا qedim farsca apa dana saray parfca pdn saray orta fars dili ywn saray klassik fars dili ayvan apa da na gt abdan gt awyan gt aywan qedim Fars seheri Persepolisde 24 metr hundurluyunde 72 sutunla mohkemlendirilmis dama malik 1000 m sahesi olan boyuk bir zal Ehtimal edilir ki Fars memarliginda olmus bu cur quruluslu binalar tenteneli kral qebullari ucun istifade olunurdu Qedim Yunan memarliginda bu termin hipostil anlayisina uygundur Muasir bir memarliq ve arxeoloji termin olaraq apadana sozu Altintepe ve Erebunide aparilmis olan qazintilar zamani tapilmis Urartu hipostil salonlarina istinad etmek ucun de istifade olunur Bu salonlar Irandaki salonlardan evvel tikilmisdir ve Urartunun ozunden sonraki Fars hipostil salonlarinin uslubi menseyi ola bileceyi fikri ireli surulmusdur TesvirApadana Persepolisdeki Terasin en boyuk binasi idi ve Alman arxeoloq Ernst Herzfeld ve komekcisi Fridrix Krefter ve Erich Schmidt terefinden 1931 1939 cu illerde qazilmisdi Qazintilarla elaqeli ehemiyyetli materiallar bu gun Washington DC deki Senet Qalereyasindaki Freerin arxivinde saxlanilir Boyuk ehtimalla krallarin esas salonu idi Sutunlarin hundurluyu 20 m e catirdi ve buga ve ya aslan seklinde murekkeb basliqlara malik idi Burada boyuk padsah Ehemeniler imperiyasindaki butun milletlerden xerac almis ve evezinde hediyyeler vermisdir Zala giris simalda ve serqde iki monumental pillekenle temin edilirdi Bunlar Fars imperatorlugunun 23 milletinin numayendelerinin merkezde oturan I Daraya xerac verdiyini gosteren qabartmalarla bezedilmisdir Muxtelif senedlerde eramizdan evvel V esrde muxtelif Fars xalqlarinin geyimleri ve avadanliqlari haqqinda cox etrafli sekilde melumatlar gosterilmisdir Qedim fars ve elam dillerinde kitabeler de movcuddur OlcmelerPersepolisdeki Apadana zali 1000 kvadrat metrlik bir saheye malikdir dami her biri 24 metr hundurluyunde 72 sutunla desteklenmisdir Butun salon e e 331 ci ilde Makedoniyali Isgenderin ordusu terefinden dagidilmisdir Sutunlardan olan daslar yaxinliqdaki yasayis menteqeleri ucun tikinti materiali kimi istifade edilmisdir XX esrin evvellerinde bu neheng sutunlardan yalniz 13 u sag qalmisdi 1970 ci illerde bitirilmis lakin dagilmis bir sutun yeniden qurulmusdur ve belelikle hemin sutun indi Apadananin 14 cu sutunu olmusdur Susadaki Apadana seherin ozu kimi boyuk olcude terk edilmis ve tikinti materiali ucun talan edilmisdi Memarliq xususiyyetleriTikinti zamani aralarindaki mesafe 8 5 metre qeder olan hundur ve ince sutunlarin genis duzulusune ustunluk verilmisdir Bu azadliq mekan genisliyi hissi yaratdi ve otagin yaxsi isiqlandirilmasina ve havalandirilmasina komek etdi Eyni zamanda isiqlandirma probleminin helli o dovrlerin memarligi baximindan yenilikci bir addim idi gunes isigi yuxari deliklerden nufuz etmis ve das bezeklerden ve parlaq divar boyasi elementlerinden murekkeb bir eksolunma oyunu yaratmisdir Bir qayda olaraq cox sutunlu apadana otagi duz taxta kirislerle taclandirilmisdir MirasApadana salonu Emeviler memarliginina tesir etmisdir Iran ve Iraqda insa edilen ilk mescidler bu qurulusu teqlid edirler IstinadlarM Root 1986 p 1 R Schmitt Apadana i Term in Encyclopaedia Iranica Henri Stierlin Greece from Mycenae to the Parthenon Taschen s World Architecture 1997 p116 N I Batorevich T D Kozhiceva Malaya arhitekturnaya enciklopediya Kicik memarliq ensiklopediyasi Dmitrij Bulanin seh 704 ISBN 5 86007 425 5 Arce Ignacio Umayyad Building Techniques And The Merging Of Roman Byzantine And Partho Sassanian Traditions Continuity And Change Technology in Transition A D 300 650 ingilis 1 January 2008 491 537 23 August 2022 tarixinde Istifade tarixi 4 April 2019