Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ankaralı Mehmed Əmin Əfəndi (1619, Ankara – 2 noyabr 1687) — Osmanlı alimi, müdərrisi və şeyxülislamı.
| Ankaralı Mehmed Əmin Əfəndi | |
|---|---|
| Əvvəlki | Çatalcalı Əli Əfəndi |
| Sonrakı | Dabbaqzadə Mehmed Əfəndi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Ankara |
| Vəfat tarixi | |
Həyatı
1619-cu ildə Ankarada dünyaya gəlmişdir. Bu səbəblə bir çox tarixi mənbələrdə Ankaralı olaraq anılır. Atası Hüseyn Əfəndi Ankaranın məşhur tacirlərindən olmuşdur. Kiçik yaşlarında Ankara müftisi Kırşəhərli Mehmed Əfəndinin xidmətinə girdi və burada ilk təhsilini aldı. Ardından şeyxülislam Zəkəriyazadə Yəhya Əfəndinin dərslərini aldı və dini təhsilini başa vurdu. Bir müddət kiçik dərəcəli mədrəsələrdə müdərris oldu. Daha sonra 1650-ci ilin oktyabrında Mehmed ağa darülhədisində, 1656-cı ilin avqustunda Pərviz Əfəndi, ertəsi il Qasım Paşa mədrəsəsinə təyin edildi və fətva əmini oldu. Ardından 1663-cü ilədək bir sıra önəmli mədrəsələrdə müdərris olaraq fəaliyyət göstərdi.
Daha sonra qazılığa keçərək 1663-cü ilin oktyabrında Yenişəhər qazısı oldu. 2 il burada xidmət etdikdən sonra İstanbula qayıtdı və yenidən fətva əmini oldu. 1667-ci ilin aprelində Bursa qazısı təyin edildi və fətva əminliyi də bu əsnada davam etdi. 1669-cu ilin dekabrında Misir, bir il sonra isə Məkkə qazısı təyin edilsə də, hələ yolda ikən İstanbula çağırıldı və 1671-ci ilin iyununda İstanbul qazısı təyin edildi. 1672-ci ilin mayında Anadolu, 1673-cü ilin iyununda Rumeli başqazısı seçildi. Bu əsnada şeyxülislam Minkarizadə Yəhya Əfəndinin xəstəliyi səbəbilə 8 ay ona naiblik etmiş, fətva məsələlərində söz sahibi olmuşdur. 1676-cı ildə vəzifədən alındı və böyük ərazilər hədiyyə edilərək təqaüdə çıxarıldı. Ancaq çox keçmədən 1685-ci ilin aprelində ikinci dəfə Rumeli başqazısı və nəhayət ertəsi il şeyxülislam seçildi (27 sentyabr 1686).
Şeyxülislamlığı əsnasında, dövlət idarəsindən uzaqlaşaraq gününü əyləncə məclislərində keçirən Sultan Mehmedi xəbərdar etməsi, siyasi vəziyyətin yaxşılaşmasında önəmli rol oynamışdır. Sultan Mehmedin son illərində yaranan taxta namizədliyi problemində sultanın oğlu Şahzadə Mustafanın yerinə qardaşı Şahzadə Süleymanın tərəfini tutdu. Ancaq onun cülus mərasimini görmədən 2 noyabr 1687-ci ildə vəfat etdi. Məzarı Kovacı Dədə məscidi həyətinə dəfn edilmişdir.
Mənbə
- Keşfü’ẓ-ẓunûn, I, 501;
- Muhibbî, Ḫulâṣatü’l-es̱er, IV, 314–315;
- Defterdar Sarı Mehmed Paşa, Zübde-i Vekāyiât (haz. Abdülkadir Özcan), Ankara 1995, s. 22, 38, 73–74, 219, 245, 250, 259, 261, 263;
- Uşşâkīzâde, Zeyl-i Şekāik (nşr. H. J. Kissling), Wiesbaden 1965, s. 537–539;
- Silâhdar, Târih, II, 247, 288–289;
- Şeyhî, Vekāyiu’l-fuzalâ, I, 543–545;
- Râşid, Târih, I, 261, 294, 304, 331, 494, 524, 530–531;
- Devhatü’l-meşâyih, s. 72–73;
- Mehmed Şem‘î, İlâveli Esmârü’t-tevârîh, İstanbul 1295, s. 117;
- Mustafa Nûri Paşa, Netâyicü’l-vukūât (nşr. Mehmed Gālib Bey), İstanbul 1327, II, 86;
- Sicill-i Osmânî, IV, 188;
- İlmiyye Salnâmesi, s. 487–488;
- Osmanlı Müellifleri, II, 25;
- Serkîs, Muʿcem, I, 494–495;
- Brockelmann, GAL, II, 575–576;
- Suppl., II, 647;
- Hediyyetü’l-ʿârifîn, II, 300;
- Ziriklî, el-Aʿlâm, VI, 335;
- Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/1, s. 486, 489–490;
- Kehhâle, Muʿcemü’l-müʾellifîn, IX, 234;
- Danişmend, Kronoloji2, V, 130;
- Mübahat S. Kütükoğlu, 1869’da Faal İstanbul Medreseleri, İstanbul 1977, s. 25–27;
- Ali Uğur, The Ottoman ‘Ulema in the Mid-17th Century: An Analysis of the Vakâ’i‘u’l-Fuzalâ of Mehmed Şeyhi Efendi, Berlin 1986, s. 591–593;
- Ahmet Özel, Hanefi Fıkıh Âlimleri, Ankara 1990, s. 136;
- Cezzâr, Medâḫilü’l-müʾellifîn I, 115–116;
- İsmail Yakıt, "Şeyhülislâm Ankaravî Mehmet Efendi", TDA, sy. 51 (1987), s. 9–42;
- Kāmûsü’l-a‘lâm, I, 439
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ankarali Mehmed Emin Efendi 1619 Ankara 2 noyabr 1687 Osmanli alimi muderrisi ve seyxulislami Ankarali Mehmed Emin Efendi56 Osmanli seyxulislamiEvvelkiCatalcali Eli EfendiSonrakiDabbaqzade Mehmed EfendiSexsi melumatlarDogum tarixi 1619Dogum yeri AnkaraVefat tarixi 2 noyabr 1687Heyati1619 cu ilde Ankarada dunyaya gelmisdir Bu sebeble bir cox tarixi menbelerde Ankarali olaraq anilir Atasi Huseyn Efendi Ankaranin meshur tacirlerinden olmusdur Kicik yaslarinda Ankara muftisi Kirseherli Mehmed Efendinin xidmetine girdi ve burada ilk tehsilini aldi Ardindan seyxulislam Zekeriyazade Yehya Efendinin derslerini aldi ve dini tehsilini basa vurdu Bir muddet kicik dereceli medreselerde muderris oldu Daha sonra 1650 ci ilin oktyabrinda Mehmed aga darulhedisinde 1656 ci ilin avqustunda Perviz Efendi ertesi il Qasim Pasa medresesine teyin edildi ve fetva emini oldu Ardindan 1663 cu iledek bir sira onemli medreselerde muderris olaraq fealiyyet gosterdi Daha sonra qaziliga kecerek 1663 cu ilin oktyabrinda Yeniseher qazisi oldu 2 il burada xidmet etdikden sonra Istanbula qayitdi ve yeniden fetva emini oldu 1667 ci ilin aprelinde Bursa qazisi teyin edildi ve fetva eminliyi de bu esnada davam etdi 1669 cu ilin dekabrinda Misir bir il sonra ise Mekke qazisi teyin edilse de hele yolda iken Istanbula cagirildi ve 1671 ci ilin iyununda Istanbul qazisi teyin edildi 1672 ci ilin mayinda Anadolu 1673 cu ilin iyununda Rumeli basqazisi secildi Bu esnada seyxulislam Minkarizade Yehya Efendinin xesteliyi sebebile 8 ay ona naiblik etmis fetva meselelerinde soz sahibi olmusdur 1676 ci ilde vezifeden alindi ve boyuk eraziler hediyye edilerek teqaude cixarildi Ancaq cox kecmeden 1685 ci ilin aprelinde ikinci defe Rumeli basqazisi ve nehayet ertesi il seyxulislam secildi 27 sentyabr 1686 Seyxulislamligi esnasinda dovlet idaresinden uzaqlasaraq gununu eylence meclislerinde keciren Sultan Mehmedi xeberdar etmesi siyasi veziyyetin yaxsilasmasinda onemli rol oynamisdir Sultan Mehmedin son illerinde yaranan taxta namizedliyi probleminde sultanin oglu Sahzade Mustafanin yerine qardasi Sahzade Suleymanin terefini tutdu Ancaq onun culus merasimini gormeden 2 noyabr 1687 ci ilde vefat etdi Mezari Kovaci Dede mescidi heyetine defn edilmisdir MenbeKesfu ẓ ẓunun I 501 Muhibbi Ḫulaṣatu l es er IV 314 315 Defterdar Sari Mehmed Pasa Zubde i Vekayiat haz Abdulkadir Ozcan Ankara 1995 s 22 38 73 74 219 245 250 259 261 263 Ussakizade Zeyl i Sekaik nsr H J Kissling Wiesbaden 1965 s 537 539 Silahdar Tarih II 247 288 289 Seyhi Vekayiu l fuzala I 543 545 Rasid Tarih I 261 294 304 331 494 524 530 531 Devhatu l mesayih s 72 73 Mehmed Sem i Ilaveli Esmaru t tevarih Istanbul 1295 s 117 Mustafa Nuri Pasa Netayicu l vukuat nsr Mehmed Galib Bey Istanbul 1327 II 86 Sicill i Osmani IV 188 Ilmiyye Salnamesi s 487 488 Osmanli Muellifleri II 25 Serkis Muʿcem I 494 495 Brockelmann GAL II 575 576 Suppl II 647 Hediyyetu l ʿarifin II 300 Zirikli el Aʿlam VI 335 Uzuncarsili Osmanli Tarihi III 1 s 486 489 490 Kehhale Muʿcemu l muʾellifin IX 234 Danismend Kronoloji2 V 130 Mubahat S Kutukoglu 1869 da Faal Istanbul Medreseleri Istanbul 1977 s 25 27 Ali Ugur The Ottoman Ulema in the Mid 17th Century An Analysis of the Vaka i u l Fuzala of Mehmed Seyhi Efendi Berlin 1986 s 591 593 Ahmet Ozel Hanefi Fikih Alimleri Ankara 1990 s 136 Cezzar Medaḫilu l muʾellifin I 115 116 Ismail Yakit Seyhulislam Ankaravi Mehmet Efendi TDA sy 51 1987 s 9 42 Kamusu l a lam I 439