Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Andre Mari Amper (fr. André-Marie Ampère; 20 yanvar 1775[…], Lion – 10 iyun 1836[…], Marsel) — məşhur fransız fiziki və riyaziyyatçısı. Elektrodinamikanın elmi əsasını yaradanlardan biridir. O, fizika elminə ilk dəfə olaraq "elektrik cərəyanı" anlayışını daxil etmiş, molekulyar cərəyanlar fərziyyəsini irəli sürmüşdür. Amper üzvü olmuşdur.
| Andre Mari Amper | |
|---|---|
| fr. Andre Marie Ampere | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Lion,  Fransa |
| Vəfat tarixi | (61 yaşında) |
| Vəfat yeri | Marsel, Fransa |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | Fransız |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | Fizika və Riyaziyyat |
| Üzvlüyü |
|
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Fəaliyyəti
Andre Mari Amper zadəgan ailəsindədir. 14 yaşı olarkən Didro və Jan Leron Dalamberin yazdığı 20 cildlik ensiklopediyanı tam oxumuş, təbiət elmləri və riyaziyyat ilə məşğul olmağa başlamışdır. 1801-ci ildə Burk-an-Bresdəki Mərkəzi məktəbin kafedrasına təyin olunmuşdur. 1805-ci ildə Parisin politexnik məktəbində tərcüməçi vəzifəsində çalışmışdır. 1809-cu ildə fəaliyyət göstərdiyi məktəbdə professor adı almışdır. Bu illər ərzində Amper öz sahəsində bir sıra tədqiqatlar aparmışdır. Ehtimal nəzəriyyəsi, variasiya hesabının mexanika məsələlərinə tətbiqi və riyazi analizə aid bir sıra işləri nəşr edilmişdir. Fizika sahəsindəki işləri onu öz zamənəsinin ən böyük alimləri sırasına çıxarmışdır.
H.K.Ersted elektrik cərəyanın maqnit əqrəbinə təsirini kəşf etdikdən sonra, Amper 1820-ci ildə maqnit əqrəbin əyilmə istiqamətini təyin etmək üçün qayda təklif etmişdir. Sonra, Amper cərəyan keçən iki naqilin bir-biri ilə qarşılıqlı mexaniki təsirini kəşf etmiş, bu qarşılıqlı təsirin qanununu (Amper qanunu) və ilk dəfə maqnetizm nəzəriyyəsini yaratmışdır. Həmin nəzəriyyəyə görə maddənin maqnit xassələri onun hissəciklərindəki elektrik cərəyanları ilə təyin olunur. Amper öz fikirlərini Yalnız təcrübə yolu ilə əldə edilmiş elektrodinamik hadisələr nəzəriyyəsi əsərində çap etmişdir. Amper digər önəmli əsəri olan Elmlərin fəlsəfəsi təcrübələri əsərini 1834-cü ildə çap etdirmişdir.
Mənbə
- Hofmann, James R. (1996). André-Marie Ampère. Cambridge University Press
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası səh 452.
- ampere.cnrs.fr
- Revue des deux mondes, Tome neuvième
- ⇾Biographie d'Ampère
- lccn
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- https://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA5782&pos=1.
- https://www.bbaw.de/die-akademie/akademie-historische-aspekte/mitglieder-historisch/historisches-mitglied-andre-marie-ampere-47.
- http://books.google.de/books?id=rwEoAAAAYAAJ&pg=PA389&hl=de#v=snippet&q=1775&f=false.
- http://amperemusee.fr.
- Saint-Pierre D. Dictionnaire historique des Académiciens de Lyon (fr.): 1700-2016. Lyon: Académie des sciences, belles-lettres et arts de Lyon, 2017. P. 1369.
- baptismal record.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (fr.). 2 Éditions Robert Laffont, 1994. Vol. 1. P. 82.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Andre Mari Amper fr Andre Marie Ampere 20 yanvar 1775 Lion 10 iyun 1836 Marsel meshur fransiz fiziki ve riyaziyyatcisi Elektrodinamikanin elmi esasini yaradanlardan biridir O fizika elmine ilk defe olaraq elektrik cereyani anlayisini daxil etmis molekulyar cereyanlar ferziyyesini ireli surmusdur Amper uzvu olmusdur Andre Mari Amperfr Andre Marie AmpereDogum tarixi 20 yanvar 1775Dogum yeri Lion FransaVefat tarixi 10 iyun 1836 61 yasinda Vefat yeri Marsel FransaDefn yeri Monmartr qebiristanligiMilliyyeti FransizTehsili Fransa Politexnik MektebiFealiyyeti Fizika ve RiyaziyyatUzvluyu London Kral Cemiyyeti 1827 Fransa Elmler Akademiyasi 1814 Peterburq Elmler Akademiyasi 1827 Rusiya Elmler Akademiyasi Prussiya Elmler Akademiyasi d 1827 Isvec Kral Elmler Akademiyasi 1828 Vikianbarda elaqeli mediafayllarFealiyyetiAmper ve oglunun mezari Andre Mari Amper zadegan ailesindedir 14 yasi olarken Didro ve Jan Leron Dalamberin yazdigi 20 cildlik ensiklopediyani tam oxumus tebiet elmleri ve riyaziyyat ile mesgul olmaga baslamisdir 1801 ci ilde Burk an Bresdeki Merkezi mektebin kafedrasina teyin olunmusdur 1805 ci ilde Parisin politexnik mektebinde tercumeci vezifesinde calismisdir 1809 cu ilde fealiyyet gosterdiyi mektebde professor adi almisdir Bu iller erzinde Amper oz sahesinde bir sira tedqiqatlar aparmisdir Ehtimal nezeriyyesi variasiya hesabinin mexanika meselelerine tetbiqi ve riyazi analize aid bir sira isleri nesr edilmisdir Fizika sahesindeki isleri onu oz zamenesinin en boyuk alimleri sirasina cixarmisdir H K Ersted elektrik cereyanin maqnit eqrebine tesirini kesf etdikden sonra Amper 1820 ci ilde maqnit eqrebin eyilme istiqametini teyin etmek ucun qayda teklif etmisdir Sonra Amper cereyan kecen iki naqilin bir biri ile qarsiliqli mexaniki tesirini kesf etmis bu qarsiliqli tesirin qanununu Amper qanunu ve ilk defe maqnetizm nezeriyyesini yaratmisdir Hemin nezeriyyeye gore maddenin maqnit xasseleri onun hisseciklerindeki elektrik cereyanlari ile teyin olunur Amper oz fikirlerini Yalniz tecrube yolu ile elde edilmis elektrodinamik hadiseler nezeriyyesi eserinde cap etmisdir Amper diger onemli eseri olan Elmlerin felsefesi tecrubeleri eserini 1834 cu ilde cap etdirmisdir MenbeVikianbarda Andre Mari Amper ile elaqeli mediafayllar var Hofmann James R 1996 Andre Marie Ampere Cambridge University Press Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi seh 452 ampere cnrs fr Revue des deux mondes Tome neuvieme Biographie d Ampere lccnHemcinin baxAmper Amper qanunuXarici kecidlerhttps catalogues royalsociety org CalmView Record aspx src CalmView Persons amp id NA5782 amp pos 1 https www bbaw de die akademie akademie historische aspekte mitglieder historisch historisches mitglied andre marie ampere 47 http books google de books id rwEoAAAAYAAJ amp pg PA389 amp hl de v snippet amp q 1775 amp f false http amperemusee fr Saint Pierre D Dictionnaire historique des Academiciens de Lyon fr 1700 2016 Lyon Academie des sciences belles lettres et arts de Lyon 2017 P 1369 ISBN 978 2 9559433 0 4 baptismal record Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Roux P d Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays fr 2 Editions Robert Laffont 1994 Vol 1 P 82 ISBN 978 2 221 06888 5