Amur pələngi (lat. Panthera tigris altaica) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin pişiklər fəsiləsinin panter cinsinin pələng növünə aid heyvan yarımnövü. Nadir yarımnövdür, bəzi yerlərdə tamamilə yox olub.
Amur pələngi | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Maqndəstə: Dəstəüstü: Klad: Qranddəstə: Mirdəstə: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Yarımdəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Yarımnöv: Amur pələngi | ||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Görünüşü
Zahiri görünüşü üçün pələngin görünüşünə baxın. Bədənin uzunluğu 190-290 sm-dir. bəzən 317 sm. Quyruğunun uzunluğu 115 sm. qədərdir. Tük örtüyü qışda hündür, gur və sıxdır. Əsas fon rəngi açıq, narıncı çalarlı tünd sarıdır. Yayda rəngi şux və qırmızımtraqdır. Qarın hissəsi və əzaların iç hissəsi ağdır. Bütün gövdəsi eninə, ensiz qara yaxud qonurtraq zolaqlarla örtülüb. Əzalarında üfuqidir. Quyruğunda üzük formasındadır. Quyruğunun ucu həmişə qaradır.
Areal
Bu yaxınlara qədər Uzaq Şərqin Primorsk, Xabarovsk, Amuryanı, Zabaykalye-Baykala qədər, şimal-şərqi və cənub-şərqi Çin, Koreya yarımadasında yaşayırdı.
Daha şox mancur tipli meşə ilə örtük yastı dağlarda məskunlaşır. Fərdi məskunlaşma sahələri, dırnaqlıların sayına görə fərqlidi, və çox geniş ola bilər. Sutka ərzində amur pələngi 20 –100 km. qət edə bilər. Bala üçün daimi kahanı ancaq dişi düzəldir. Kaha sıx cəngəllikdə, mağarada, qayaların arasında ola bilər. Alatoranlıqda axşam, gecənin birinci yarısı və səhər sübhdən fəaldırlar. Uzaq yerdəyişmələri qeyd olunub. Keçidləri 1 min km. qədər uzana bilər.
Qidalanması
Əsasən qaban, daha az dərəcədə başqa dırnaqlılarla, eləcə də dovşanlarla, ayılarla, vaşaklarla, porsuqlarla, müxtəlif quşlarla, ev heyvanları ilə, o cümlədən itlərlə qidalanırlar. Son illər pələngləri əsasən Sibir marallarını, Lazov qoruğunun sahilyanı sahəsində isə - xallı maralları ovlayırlar. Həmçin balıq, çanaqlı bağa, şirin su xərçəngini, kedr tumunu, giləmeyvə, meyvə də yeyirlər.
Çoxalması
Çoxalmasında, yəqin ki, müəyyən mövsümlük yoxdur.
Düşmənləri
Yoxdur. Qonur ayı və qabanın erkəyi tərəfindən öldürülməsi qeyd olunub.
Sayı
Uzaq Şərqdə Amur pələnginin sayı 1 yanvar 1973-cü il üçün 150-170, Primorsk diyarında 172-191, 1983-1984-cü illərdə isə 200 idi. Sixote-Alin qoruğunda 1000 kv.km. 2-4 baş, Lazo qoruğunda isə 2-3 dəfə çoxdurlar.
Sayının azalması ancaq birbaşa insan tərəfindən təqib olunması ilə deyil, həm də yem bazasının azalması ilə bağlıdır.
Qorunması
Ovlanması hər yerdə qadağandır. Uzaq Şərqdə Lazov və Sixote - Alin qoruqlarında saxlanırlar.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Amur pelengi lat Panthera tigris altaica heyvanlar aleminin xordalilar tipinin memeliler sinfinin yirticilar destesinin pisikler fesilesinin panter cinsinin peleng novune aid heyvan yarimnovu Nadir yarimnovdur bezi yerlerde tamamile yox olub Amur pelengiElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad Yarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad Klad Klad Klad XoanlarKlad Klad Klad Klad Klad Sinifustu DordayaqlilarKlad Klad Sinif MemelilerKlad Klad Klad Klad Klad Klad Klad Yarimsinif Vehsi heyvanlarKlad EuteriyalarInfrasinif PlasentalilarMaqndeste Desteustu LavrazioterilerKlad Qranddeste Mirdeste FeraeKlad Klad Klad YirticikimilerDeste YirticilarYarimdeste PisikkimilerFesile PisiklerYarimfesile Boyuk pisiklerCins PanterNov PelengYarimnov Amur pelengiBeynelxalq elmi adiPanthera tigris altaica Temminck 1844Sekil axtarisiITIS 726472NCBI 74533EOL 1253183GorunusuZahiri gorunusu ucun pelengin gorunusune baxin Bedenin uzunlugu 190 290 sm dir bezen 317 sm Quyrugunun uzunlugu 115 sm qederdir Tuk ortuyu qisda hundur gur ve sixdir Esas fon rengi aciq narinci calarli tund saridir Yayda rengi sux ve qirmizimtraqdir Qarin hissesi ve ezalarin ic hissesi agdir Butun govdesi enine ensiz qara yaxud qonurtraq zolaqlarla ortulub Ezalarinda ufuqidir Quyrugunda uzuk formasindadir Quyrugunun ucu hemise qaradir ArealBu yaxinlara qeder Uzaq Serqin Primorsk Xabarovsk Amuryani Zabaykalye Baykala qeder simal serqi ve cenub serqi Cin Koreya yarimadasinda yasayirdi Daha sox mancur tipli mese ile ortuk yasti daglarda meskunlasir Ferdi meskunlasma saheleri dirnaqlilarin sayina gore ferqlidi ve cox genis ola biler Sutka erzinde amur pelengi 20 100 km qet ede biler Bala ucun daimi kahani ancaq disi duzeldir Kaha six cengellikde magarada qayalarin arasinda ola biler Alatoranliqda axsam gecenin birinci yarisi ve seher subhden fealdirlar Uzaq yerdeyismeleri qeyd olunub Kecidleri 1 min km qeder uzana biler QidalanmasiEsasen qaban daha az derecede basqa dirnaqlilarla elece de dovsanlarla ayilarla vasaklarla porsuqlarla muxtelif quslarla ev heyvanlari ile o cumleden itlerle qidalanirlar Son iller pelengleri esasen Sibir marallarini Lazov qorugunun sahilyani sahesinde ise xalli marallari ovlayirlar Hemcin baliq canaqli baga sirin su xercengini kedr tumunu gilemeyve meyve de yeyirler CoxalmasiCoxalmasinda yeqin ki mueyyen movsumluk yoxdur DusmenleriYoxdur Qonur ayi ve qabanin erkeyi terefinden oldurulmesi qeyd olunub SayiUzaq Serqde Amur pelenginin sayi 1 yanvar 1973 cu il ucun 150 170 Primorsk diyarinda 172 191 1983 1984 cu illerde ise 200 idi Sixote Alin qorugunda 1000 kv km 2 4 bas Lazo qorugunda ise 2 3 defe coxdurlar Sayinin azalmasi ancaq birbasa insan terefinden teqib olunmasi ile deyil hem de yem bazasinin azalmasi ile baglidir QorunmasiOvlanmasi her yerde qadagandir Uzaq Serqde Lazov ve Sixote Alin qoruqlarinda saxlanirlar IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 2007 Mammal Species of the World ing A Taxonomic and Geographic Reference D E Wilson D M Reeder 3 Baltimore JHU Press 2005 35 2142 p ISBN 978 0 8018 8221 0Hemcinin bax