Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amazon rifi — Fransa Qvianası və Şimali Braziliyanın sahilində yerləşən geniş və süngər rifi sistemi. O, dünyadakı ən böyük rif sistemlərindən biridir, sahəsi 9300 kvadrat kilometr və uzunluğu 970 kilometrdir. İllər əvvəl Amazon çayı deltası yaxınlığında böyük geoloji rif quruluşunun olmasıyla bağlı dəlillər ortaya çıxmış, 2012-ci ildə okeanoqrafik tədqiqat aparılmış, 2016-cı ilin aprelində Amazon rifinin kəşf edildiyi elan edilmişdir.
Coğrafiya və ekologiyası
Rif sistemi mərcan və süngər rifi olaraq müəyyən edilib. Alimlər rifin əhatə etdiyi sahəni 9300 kvadrat kilometr və uzunluğunu 970 kilometrdən çox olaraq qiymətləndirirlər. Bu da onu dünyadakı ən böyük rif sistemlərindən biri edir. Sahə baxımından Kipr adasıyla müqayisə edilə bilər. Rifin sahəsi dənizdə 120 kilometrə qədər uzanır və suda dərinliyi 30-120 metr aralığındadır. Bu rifin mövcud olması qeyri-adidir. Səbəb odur ki, rif sistemləri aşağı duzluluq və yüksək turşuluğa görə Amazon kimi böyük çayların mənsəbinə yaxın yerləşmir. Rifin kəşfindən əvvəl inanılırdı ki, Amazon çöküntü ilə zəngin plyumu ilə Atlantik okeanının qərbindəki rif yayılmış ərazilər arasında böyük bir boşluqdur. Rifdə yaşayan 60-dan çox balıq növü və 73-dən çox süngər növü, lanqustlar və dəniz ulduzları aşkar edilib. 1999-cu ildə kəşf edilən mərcan növləri Karib dənizində tapılanlara oxşardır. Bu da mərcan genlərinin Karibdən Amazon rifinə daşındığına işarə edir.
Kəşfi
Amazon deltası regionunda mərcan və süngər rif sisteminin olmasıyla bağlı ilk dəlil 1950-ci illərin sonlarında Amerika Birləşmiş Ştatları araşdırma gəmisinin Amazon deltasının dibindən süngər toplaması idi. 1977-ci ildə rif balığı ilk dəfə olaraq ərazidə müşahidə edilib və 1999-cu ildə Karib dənizindən olan mərcan növləri Amazon deltası yaxınlığındakı təcrid olunmuş ərazilərdə tapılıb. Ancaq 2012-ci ilə qədər rif sisteminin varlığı ilə bağlı heç bir böyük tədqiqat aparılmadı. 2012-ci ildə Rio-de-Janeyro Federal Universiteti və Corciya Universitetindən alimlərin olduğu beynəlxalq elmi tədqiqat komandası "RV Atlantis" gəmisiylə ərazidə araşdırma apardı. Araşdırma 1970-ci illərdəki tapıntılara əsaslanırdı. Bunlardan biri Amazon sahili boyunca potensial rif ərazilərinin göstərildiyi ilkin xəritə idi. Onların kəşfləri və tapıntıları 2016-cı ilin aprelində "Science Advances" elmi jurnalında çap edilən məqalədə təqdim edildi.
İstinadlar
- Vidal, John. "Huge coral reef discovered at Amazon river mouth". The Guardian. Guardian Media Group. April 23, 2016. April 23, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: April 23, 2016.
- Stone, Maddie. "There's a Gigantic Reef Surrounding the Amazon River and Nobody Noticed". . Gawker Media. April 22, 2016. April 23, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: April 23, 2016.
- Meyer, Robinson. "Scientists Have Discovered a 600-Mile Coral Reef". . . April 21, 2016. April 24, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: April 23, 2016.
- Welch, Craig. "Surprising, Vibrant Reef Discovered in the Muddy Amazon". . . April 22, 2016. April 24, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: April 22, 2016.
- Imam, Jareen. "Massive coral reef discovered in the Amazon River". CNN. . April 23, 2016. April 24, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: April 23, 2016.
- Flurry, Alan. "Scientists discover new reef system at mouth of Amazon River". . Omicron Technology Limited. April 22, 2016. April 24, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: April 23, 2016.
- Kennedy, Merrit. "Reef Larger Than Delaware Found At The Mouth Of The Amazon River". National Public Radio (NPR). National Public Radio, Inc. April 23, 2016. April 24, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: April 23, 2016.
- Nuwer, Rachel. "Shining Light on Brazil's Secret Coral Reef". . Smithsonian Institution. April 22, 2016. April 24, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: April 23, 2016.
- Bruce, Collette; Klaus, Ruetzler. "Reef Fishes Over Sponge Bottoms Off the Mouth of the Amazon River". . . 1977. April 24, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: April 23, 2016.
- Moura, Rodrigo L.; Amado-Filho, Gilberto M.; Moraes, Fernando C.; Brasileiro, Poliana S.; Salomon, Paulo S.; Mahiques, Michel M.; Bastos, Alex C.; Almeida, Marcelo G.; Silva, Jomar M.; Araujo, Beatriz F.; Brito, Frederico P.; Rangel, Thiago P.; Oliveira, Braulio C. V.; Bahia, Ricardo G.; Paranhos, Rodolfo P.; Dias, Rodolfo J. S.; Siegle, Eduardo; Figueiredo, Alberto G.; Pereira, Renato C.; Leal, Camille V.; Hajdu, Eduardo; Asp, Nils E.; Gregoracci, Gustavo B.; Neumann-Leitão, Sigrid; Yager, Patricia L.; Francini-Filho, Ronaldo B.; Fróes, Adriana; Campeão, Mariana; Silva, Bruno S.; Moreira, Ana P. B.; Oliveira, Louisi; Soares, Ana C.; Araujo, Lais; Oliveira, Nara L.; Teixeira, João B.; Valle, Rogerio A. B.; Thompson, Cristiane C.; Rezende, Carlos E.; Thompson, Fabiano L."An extensive reef system at the Amazon River mouth". (ingilis). . 2 (4): e1501252. April 1, 2016. doi:10.1126/sciadv.1501252. ISSN 2375-2548. April 24, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: April 23, 2016.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Amazon rifi Fransa Qvianasi ve Simali Braziliyanin sahilinde yerlesen genis ve sunger rifi sistemi O dunyadaki en boyuk rif sistemlerinden biridir sahesi 9300 kvadrat kilometr ve uzunlugu 970 kilometrdir Iller evvel Amazon cayi deltasi yaxinliginda boyuk geoloji rif qurulusunun olmasiyla bagli deliller ortaya cixmis 2012 ci ilde okeanoqrafik tedqiqat aparilmis 2016 ci ilin aprelinde Amazon rifinin kesf edildiyi elan edilmisdir Braziliya ve Fransa Qvianasi yaxinliginda yerlesen rifin xeritesi rif simali merkezi ve cenubi olmaqla uc hisseye bolunub Cografiya ve ekologiyasiAmazon cayinin mensebi yuxari sag hissede gosterilib rifin en cox oldugu yerlerdir Rif sistemi mercan ve sunger rifi olaraq mueyyen edilib Alimler rifin ehate etdiyi saheni 9300 kvadrat kilometr ve uzunlugunu 970 kilometrden cox olaraq qiymetlendirirler Bu da onu dunyadaki en boyuk rif sistemlerinden biri edir Sahe baximindan Kipr adasiyla muqayise edile biler Rifin sahesi denizde 120 kilometre qeder uzanir ve suda derinliyi 30 120 metr araligindadir Bu rifin movcud olmasi qeyri adidir Sebeb odur ki rif sistemleri asagi duzluluq ve yuksek tursuluga gore Amazon kimi boyuk caylarin mensebine yaxin yerlesmir Rifin kesfinden evvel inanilirdi ki Amazon cokuntu ile zengin plyumu ile Atlantik okeaninin qerbindeki rif yayilmis eraziler arasinda boyuk bir bosluqdur Rifde yasayan 60 dan cox baliq novu ve 73 den cox sunger novu lanqustlar ve deniz ulduzlari askar edilib 1999 cu ilde kesf edilen mercan novleri Karib denizinde tapilanlara oxsardir Bu da mercan genlerinin Karibden Amazon rifine dasindigina isare edir KesfiAmazon deltasi regionunda mercan ve sunger rif sisteminin olmasiyla bagli ilk delil 1950 ci illerin sonlarinda Amerika Birlesmis Statlari arasdirma gemisinin Amazon deltasinin dibinden sunger toplamasi idi 1977 ci ilde rif baligi ilk defe olaraq erazide musahide edilib ve 1999 cu ilde Karib denizinden olan mercan novleri Amazon deltasi yaxinligindaki tecrid olunmus erazilerde tapilib Ancaq 2012 ci ile qeder rif sisteminin varligi ile bagli hec bir boyuk tedqiqat aparilmadi 2012 ci ilde Rio de Janeyro Federal Universiteti ve Corciya Universitetinden alimlerin oldugu beynelxalq elmi tedqiqat komandasi RV Atlantis gemisiyle erazide arasdirma apardi Arasdirma 1970 ci illerdeki tapintilara esaslanirdi Bunlardan biri Amazon sahili boyunca potensial rif erazilerinin gosterildiyi ilkin xerite idi Onlarin kesfleri ve tapintilari 2016 ci ilin aprelinde Science Advances elmi jurnalinda cap edilen meqalede teqdim edildi IstinadlarVidal John Huge coral reef discovered at Amazon river mouth The Guardian Guardian Media Group April 23 2016 April 23 2016 tarixinde Istifade tarixi April 23 2016 Stone Maddie There s a Gigantic Reef Surrounding the Amazon River and Nobody Noticed Gawker Media April 22 2016 April 23 2016 tarixinde Istifade tarixi April 23 2016 Meyer Robinson Scientists Have Discovered a 600 Mile Coral Reef April 21 2016 April 24 2016 tarixinde Istifade tarixi April 23 2016 Welch Craig Surprising Vibrant Reef Discovered in the Muddy Amazon April 22 2016 April 24 2016 tarixinde Istifade tarixi April 22 2016 Imam Jareen Massive coral reef discovered in the Amazon River CNN April 23 2016 April 24 2016 tarixinde Istifade tarixi April 23 2016 Flurry Alan Scientists discover new reef system at mouth of Amazon River Omicron Technology Limited April 22 2016 April 24 2016 tarixinde Istifade tarixi April 23 2016 Kennedy Merrit Reef Larger Than Delaware Found At The Mouth Of The Amazon River National Public Radio NPR National Public Radio Inc April 23 2016 April 24 2016 tarixinde Istifade tarixi April 23 2016 Nuwer Rachel Shining Light on Brazil s Secret Coral Reef Smithsonian Institution April 22 2016 April 24 2016 tarixinde Istifade tarixi April 23 2016 Bruce Collette Klaus Ruetzler Reef Fishes Over Sponge Bottoms Off the Mouth of the Amazon River 1977 April 24 2016 tarixinde Istifade tarixi April 23 2016 Moura Rodrigo L Amado Filho Gilberto M Moraes Fernando C Brasileiro Poliana S Salomon Paulo S Mahiques Michel M Bastos Alex C Almeida Marcelo G Silva Jomar M Araujo Beatriz F Brito Frederico P Rangel Thiago P Oliveira Braulio C V Bahia Ricardo G Paranhos Rodolfo P Dias Rodolfo J S Siegle Eduardo Figueiredo Alberto G Pereira Renato C Leal Camille V Hajdu Eduardo Asp Nils E Gregoracci Gustavo B Neumann Leitao Sigrid Yager Patricia L Francini Filho Ronaldo B Froes Adriana Campeao Mariana Silva Bruno S Moreira Ana P B Oliveira Louisi Soares Ana C Araujo Lais Oliveira Nara L Teixeira Joao B Valle Rogerio A B Thompson Cristiane C Rezende Carlos E Thompson Fabiano L An extensive reef system at the Amazon River mouth ingilis 2 4 e1501252 April 1 2016 doi 10 1126 sciadv 1501252 ISSN 2375 2548 April 24 2016 tarixinde Istifade tarixi April 23 2016