Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alströmeriyakimilər (lat. Alstroemeriaceae) — bitkilər aləminin zanbaqçiçəklilər dəstəsinə aid bitki fəsiləsi. Fəsilənin Mərkəzi Amerikadan Cənubi Amerikaya qədər demək olar ki, sadəcə Amerika qitəsində yayılan, dörd cinsə aid 254 növü məlumdur. Fəsilədəki cinslərdən Luzuriaganın bir növünə Yeni Zelandiyada rast gəlinir və Drymophila cinsi Avstraliyanın cənub-şərqi üçün endemikdir.
| Alströmeriyakimilər | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Alströmeriyakimilər | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
Alstroemeria cinsi dekorativ bitki olaraq populyar olarkən, Bomarea cinsi isə müxtəlif rəngli zəngvari çiçəklərdən ibarət salxımlar əmələ gətirən dırmaşan bir bitki qrupudur.
Fəsiləni Alstroemeria cinsinə görə Şarlz Jozef Bartelemi Dümortye adlandırmışdır. Müvafiq cins isə öz Karl Linney tərəfindən, onun tələbəsi isveçli botanik şərəfinə almışdır.
Paylanma
Alstroemeriaceae Meksika və Antil adalarından Odlu Torpaq arxipelaqına qədər tropik və mülayim Amerikada yayılmışdır. Luzuriageae cinsinə isə Perudan Folklend adalarına və Odlu Torpağa qədər ərazilərlə birlikdə Yeni Zelandiya və Avstraliyada da rast gəlmək mümkündür.
İstifadəsi
Qida kimi
Bomarea edulis növü Meksikadan Argentinaya qədər ərazidə rast gəlinir. Onun kök yumruları Kolumbdan əvvəlki dövrlərdən qida mənbəyi kimi istifadə edilmişdir. Bu növə aid bir bitkidə hər biri 5 sm olan 20-yə qədər kök yumrusu ola bilər.
Dekorativ bitki kimi
Fəsilənin bəzi üzvlərinin nisbətən böyük və müxtəlif parlaq rəngli çiçəkləri var. Bu səbəbdən, bu fəsilənin bəzi növləri dekorativ bitki olaraq məşhurdur və xüsusən də çiçək ticarətində istifadə olunur.
Təsnifat
2003-cü ildəki APG II sistemi fəsiləni Liliales sırasına, birləpəlilərə daxil etmişdir.
| Triba | Şəkil | Cins | Növlər |
|---|---|---|---|
| Alstroemeriae |  | Alstroemeria L. 1762 | 123 növ |
 | Bomarea Mirb., 1804 | 110–122 növ | |
| Luzuriageae |  | Drymophila R.Br. (1810) |
|
 | Luzuriaga Ruiz & Pav. 1802 |
|
İstinadlar
- Angiosperm Phylogeny Group An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III (ing.). // Botanical Journal of the Linnean Society / M. F. Fay Wiley-Blackwell, Linnean Society of London, OUP, 2009. Vol. 161, Iss. 2. P. 105–121. ISSN 0024-4074; 1095-8339 doi:10.1111/J.1095-8339.2009.00996.X
- Appendix IIB: Conserved and rejected names of families of bryophytes and spermatophytes. // International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Shenzhen Code) / red. N. J. Turland, J. H. Wiersema, F. Barrie, V. Qreuter, D. L. Hawksworth, P. S. Herendeen, S. Knapp, W. Kusber, D. Z. Li, K. Marhold və b. 2018.
- Gunckel, H. 1982. Significado de nombres genéricos de algunas plantas de la flora chilena. Academia N° 4. Academia Superior de Ciencias Pedagógicas. 157–180 (isp.)
- Sanso, A. M. & Juan H. Hunziker. 1998. Karyological Studies in Alstroemeria and Bomarea (Alstroemeriaceae). Hereditas 129, 1: 67–74. DOI: 10.1111/j.1601–5223.1998.t01–1-00067.x (isp.)
- "Alstroemeriaceae". Angiosperm Phylogeny Website, versión 10. Última actualización de la sección: 21 de junio de 2008 (ingilis). University of Missouri, St Louis, and Missouri Botanical Garden. 2008-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 3 dekabr 2022.
- Hofreiter, A. Leontochir: A Synonym of Bomarea (alstroemeriaceae)?. Harvard Papers in Botany (ingilis). 11. 2006. 53–60. doi:10.3100/1043-4534(2006)11[53:LASOBA]2.0.CO;2. 2016-02-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-04.
- Reference, C.; Van Den Eynden, V.; Cueva, E.; Cabrera, O. Wild Foods from Southern Ecuador. Economic Botany (ingilis). 57. 2003. 2016-02-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-04.
- Sanso, A.M.; Xifreda, C.C. Flora fanerogámica Argentina: fasciculo 85. 40b. Alstroemeriaceae. Cordoba, Argentina: ProFlora Conicet 14p.-. En Chromosome numbers, Anatomy and morphology, Keys. Geog (ispan). 4. 2003.
- Xifreda, C.C.; Sanso, A.M. Flora del valle de Lerma: Alstroemeriaceae Dumortier. Aportes Bot. Salta Ser. Flor (ispan). 4. 1996. 11p.
- Dimitri, M. 1987. Enciclopedia Argentina de Agricultura y Jardinería. Tomo I. Descripción de plantas cultivadas. Editorial ACME S. A. C. I., Buenos Aires. (isp.)
- "Genus Drymophila". PlantNET - New South Wales Flora Online. Royal Botanic Gardens & Domain Trust, Sydney Australia. 2023-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-12-19.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Alstromeriyakimiler lat Alstroemeriaceae bitkiler aleminin zanbaqcicekliler destesine aid bitki fesilesi Fesilenin Merkezi Amerikadan Cenubi Amerikaya qeder demek olar ki sadece Amerika qitesinde yayilan dord cinse aid 254 novu melumdur Fesiledeki cinslerden Luzuriaganin bir novune Yeni Zelandiyada rast gelinir ve Drymophila cinsi Avstraliyanin cenub serqi ucun endemikdir AlstromeriyakimilerElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad BirlepelilerDeste ZanbaqciceklilerFesile AlstromeriyakimilerBeynelxalq elmi adiAlstroemeriaceae Dumort 1829 Sekil axtarisiITIS 185373NCBI 56740EOL 8188FW 55856 Alstroemeria cinsi dekorativ bitki olaraq populyar olarken Bomarea cinsi ise muxtelif rengli zengvari ciceklerden ibaret salximlar emele getiren dirmasan bir bitki qrupudur Fesileni Alstroemeria cinsine gore Sarlz Jozef Bartelemi Dumortye adlandirmisdir Muvafiq cins ise oz Karl Linney terefinden onun telebesi isvecli botanik serefine almisdir PaylanmaAlstroemeriaceae Meksika ve Antil adalarindan Odlu Torpaq arxipelaqina qeder tropik ve mulayim Amerikada yayilmisdir Luzuriageae cinsine ise Perudan Folklend adalarina ve Odlu Torpaga qeder erazilerle birlikde Yeni Zelandiya ve Avstraliyada da rast gelmek mumkundur IstifadesiQida kimi Bomarea edulis novu Meksikadan Argentinaya qeder erazide rast gelinir Onun kok yumrulari Kolumbdan evvelki dovrlerden qida menbeyi kimi istifade edilmisdir Bu nove aid bir bitkide her biri 5 sm olan 20 ye qeder kok yumrusu ola biler Dekorativ bitki kimi Fesilenin bezi uzvlerinin nisbeten boyuk ve muxtelif parlaq rengli cicekleri var Bu sebebden bu fesilenin bezi novleri dekorativ bitki olaraq meshurdur ve xususen de cicek ticaretinde istifade olunur Tesnifat2003 cu ildeki APG II sistemi fesileni Liliales sirasina birlepelilere daxil etmisdir Triba Sekil Cins NovlerAlstroemeriae Alstroemeria L 1762 123 novBomarea Mirb 1804 110 122 novLuzuriageae Drymophila R Br 1810 Drymophila cyanocarpa R Br Tasmaniya Viktoriya ve Yeni Cenubi Uelsin cenubu Drymophila moorei Baker Yeni Cenubi Uels ve Kvinslend Luzuriaga Ruiz amp Pav 1802 Luzuriaga marginata Gaertn Bent amp Hook f Cenubi Cili Cenubi Argentina ve Folklend adalari Hook f Kunth Yeni Zelandiya Luzuriaga polyphylla Hook f JFMacbr Cenubi Cili Luzuriaga radikallari Ruiz ve Pav Cenubi Cili Cenubi Argentina IstinadlarAngiosperm Phylogeny Group An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants APG III ing Botanical Journal of the Linnean Society M F Fay Wiley Blackwell Linnean Society of London OUP 2009 Vol 161 Iss 2 P 105 121 ISSN 0024 4074 1095 8339 doi 10 1111 J 1095 8339 2009 00996 X Appendix IIB Conserved and rejected names of families of bryophytes and spermatophytes International Code of Nomenclature for algae fungi and plants Shenzhen Code red N J Turland J H Wiersema F Barrie V Qreuter D L Hawksworth P S Herendeen S Knapp W Kusber D Z Li K Marhold ve b 2018 ISBN 978 3 946583 16 5 Gunckel H 1982 Significado de nombres genericos de algunas plantas de la flora chilena Academia N 4 Academia Superior de Ciencias Pedagogicas 157 180 isp Sanso A M amp Juan H Hunziker 1998 Karyological Studies in Alstroemeria and Bomarea Alstroemeriaceae Hereditas 129 1 67 74 DOI 10 1111 j 1601 5223 1998 t01 1 00067 x isp Alstroemeriaceae Angiosperm Phylogeny Website version 10 Ultima actualizacion de la seccion 21 de junio de 2008 ingilis University of Missouri St Louis and Missouri Botanical Garden 2008 09 28 tarixinde Istifade tarixi 3 dekabr 2022 Hofreiter A Leontochir A Synonym of Bomarea alstroemeriaceae Harvard Papers in Botany ingilis 11 2006 53 60 doi 10 3100 1043 4534 2006 11 53 LASOBA 2 0 CO 2 2016 02 24 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 04 Reference C Van Den Eynden V Cueva E Cabrera O Wild Foods from Southern Ecuador Economic Botany ingilis 57 2003 2016 02 24 tarixinde Istifade tarixi 2022 12 04 Sanso A M Xifreda C C Flora fanerogamica Argentina fasciculo 85 40b Alstroemeriaceae Cordoba Argentina ProFlora Conicet 14p En Chromosome numbers Anatomy and morphology Keys Geog ispan 4 2003 Xifreda C C Sanso A M Flora del valle de Lerma Alstroemeriaceae Dumortier Aportes Bot Salta Ser Flor ispan 4 1996 11p Dimitri M 1987 Enciclopedia Argentina de Agricultura y Jardineria Tomo I Descripcion de plantas cultivadas Editorial ACME S A C I Buenos Aires isp Genus Drymophila PlantNET New South Wales Flora Online Royal Botanic Gardens amp Domain Trust Sydney Australia 2023 07 07 tarixinde Istifade tarixi 2009 12 19 Hemcinin bax