Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aleksandr Mixailoviç Şerbak (1926–2008) —Rusiya türkoloqu, filologiya elmləri doktoru, professor.
| Aleksandr Şerbak | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 18 dekabr 1926 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 28 yanvar 2008(81 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | türkoloq, dilçi, universitet müəllimi[d] |
| Elmi dərəcəsi | |
Həyatı
Aleksandr Mixailoviç Şerbak 1928-ci ildə anadan olmuşdur. 1948-ci ildə Stavropol Pedaqoji İnstitutunun filologiya fakültəsini bitirmişdir. 1952-ci ildə filologiya elmlər namizədi adını qazanmış, 1970-ci ildə filologiya elmlər doktoru olmuşdur. Şerbak doktorluq işində türk dialektlərinin müqayisəli fonetikası üzərində dayanmışdır. Bu sahədəki çalışmalarını "Sravnitel'naja fonetika tjurkskih jazykov" (1970) əsərinə toplamışdır. Şerbak əski uyğur dili və özbək dilinin tədqiqi sahəsində də bir sıra əsərlərin müəllifidir. "Oguz-näme", "Muxabbet-näme", "Pamjatniki drevneujgurskoj ı starouzbekskoj pis'mennosti", "GrammatiCeskij oierk jazyka tjurkskih tekstov X–XIII vv. iz Vostoönogo Turkestana", "Grammatika starouzbekskogo jazyka" və s əsərlərini buna misal olaraq göstərmək olar. Türk dialektlərində istifadə olunan e\ və çöl heyvanlarının adlarının tədqiqinə həsr olunmuş çalışması isə türkologiya elminin öyrənilməsinə dəyərli bir töhfədir. Şerbak türk dilinin tədqiqatına başladığı ilk vaxtlardan etibarən türk dillərinin müqayisəli qrammatikası üzərində xüsusilə dayanmışdır. Bu yolda ilk əsəri "Türk dialektlərinin müqayisəli fonetikası" əsəri sayılır. Daha sonra isə türk dillərinin müqayisəli morfologiyasına aid bir neçə məqaləsi çapdan çıxmışdır, məs: "Oderk; po sravnitel'noj morfologii tjurkskih jazykov", xüsusi ilə də "Vvedenie v sravnitel'noe izuöenie tjurkskih jazykov" əsərində türk dillərinin fonetikası, morfologiyası, sintaksisi və lüğəti üzərində apardığı araşdırmalarının nəticələrini nümayiş etdirmişdir. Şerbak əski türk yazılarının açılması ilə də məşğul olmuşdur. O, "Ob altajskoj gipoteze v jazykoznanii" başhqlı yazısında "Altay hipotezası" üzərində dayanmışdır. Bundan əlavə, türk, monqol və tunqus-mancur dilləri arasındakı qarşılıqlı dil alış-verişlərini də nəzərdən qaçırmamışdır. "Rannie tjurksko-mongol'skie jazykovye svjazi" adlı əsərində türk-monqa dilləri arasındakı əlaqələri diqqətlə qələmə almışdır. Şerbak beynəlxalq elmi konfranslarda iştirakı ilə yanaşı, Türkiyədə keçirilən türk dili konfransların çoxunda iştirak etmiş, o cümlədən çıxışlar etmişdir. Türk dili sahəsindəki dəyərli çalışma və töhfələrini nəzərə alan Türk Dil Qurumu, 1988-ci ildə Şerbakı qurumun fəxri üzvü seçmişdir.
Aleksandr Şerbak 2008-ci ildə Sankt-Peterburq şəhərində vəfat etmişdir.
Əsərləri
- 1. Skazanie ob Oguze. Uygurskiy variant., Avtoreferat kand. diss., L., 1951, 24 sf..
- 2."K istorii uzbekskogo literaturnogo yazıka drevnego perioda." Şu kitabın içinde:
Akademiku Vladimiru Aleksandroviçu Gordlevskomu k yego semidesyatipyati letiyu. Sbornik statey, M., İzd-vo AN SSSR, 1953, sf. 317–323.
- 3."K istorii obrazovaniya uzbekskogo natsionalnogo yazıka. ", Voprosı
yazıkoznaniya, M., 1954, № 6, sf. 107–115.
- 4."Neskolko slov o priemah çteniya runiçeskih nadpisey, naydennıh na Donu.",
Sovetskaya arheologiya, XIX, M., 1954, sf. 269–282.
- 5. Şu kitap üzerinde eleştiri: S. E. Malov. Yeniseyskaya pismennost tyurkov. Tekstı i
perevodı, M.-L., İzd-vo AN SSSR, 1952, 116 sf., Epigrafika Vostoka, X, M.-L., 1955, sf. 98–100.
- 6."Sposobı vıraceniya grammatiçeskih znaçeniy v tyurkskih yazıkah.", Voprosı
yazıkoznaniya, M., 1957, № 1, sf. 18–26.
- 7."Znaki na keramike iz Sarkela.", Epigrafika Vostoka, XII, M.-L., 1958, sf. 52–58.
- 8. İvan İvanoviç Meşçaninov (K 75-letiyu so dnya rojdeniya)., İzvestiya Otdeleniya
literaturı i yazıka AN SSSR, c. 17, yay. 5, M., 1958, sf. 461–467 (V. A. Avrorinım ile birlikte hazırlamıştır).
- 9."Monetı iz raskopok gorodişça Ak-Beşim.", Uçenıe zapiski İV AN SSSR, XVI,
M.-L., 1958, sf. 514–561 (L. R. Kızlasovım i O. İ. Smirnovoy ile birlikte hazırlamıştır).
- 10. "Vzaimosvyaz turetskogo i mongolskogo yazıkov.", Uzbek tili va adabiёti
masalalari, Taşkent, 1959, № 4, sf. 60–65.
- 11. "Znaki na keramike i kirpiçah iz Sarkela-Beloy Veci (K voprosu o yazıke i
pismennosti peçenegov).", Şu kitabın içinde: Materialı i issledovaniya po arheologii SSSR, № 75, Trudı Volgo-Donskoy arheologiçeskoy ekspeditsii, c. II, L., 1959, sf. 362–389.
- 12. "Kamen s nadpisyu, naydennıy v Mongolii.", Uzbek tili va adabiёti
masalalari, Taşkent, 1959, № 3, sf. 34–36.
- 13. "Ob altayskoy gipoteze v yazıkoznanii.", Voprosı yazıkoznaniya, M., 1959, № 6, sf. 51–63.
- 14. Oguz-name. Muhab-bat-name. Pamyatniki drevneuygurskoy i starouzbekskoy
pismennosti., M., İVL, 1959, 171 sf..
- 15. "Voprosı istoriçeskogo razvitiya leksiki tyurkskih yazıkov.", XXV
Mecdunarodnıy kongress vostokovedov, M., 1960, 26 sf. (v soavtorstve).
- 16. "Deepriçastie na-a--ä (-j) v tyurkskih yazıkah.", Şu kitabın içinde: K 75-letiyu
akad. İ. İ. Meşçaninova. Sbornik statey, M., İzd-vo AN SSSR, 1960, sf. 226–235.
- 17. "Yeşçe raz o monetah s runiçeskimi nadpisyami iz Minusinska.", VDİ, M.,
1960, № 2, sf. 139–141.
- 18. "O metodike issledovaniya yazıkovıh paralleley (v svyazi s altayskoy
gipotezoy).", XXV Mejdunarodnıy kongress vostokovedov, M., 1960, 16 sf..
- 19. Grammatiçeskiy oçerk yazıka tyurkskih tekstov X–XIII vv. iz Vostoçnogo
Turkestana., M.-L., İzd-vo AN SSSR, 1961, 204 sf..
- 20. "Nadpis na drevneuygurskom yazıke iz Mongolii.", Epigrafika Vostoka, XIV,
M.-L., 1961, sf. 23–25.
- 21. "Nazvaniya domaşnih i dikih civotnıh v tyurkskih yazıkah.", Şu kitabın içinde:
İstoriçeskoe razvitie leksiki tyurkskih yazıkov, M., İzd-vo AN SSSR, 1961, sf. 82–172.
- 22. "Novaya runiçeskaya nadpis na kamne.", Uçenıe zapiski Tuvinskogo nauçnoissledovatelskogo
instituta yazıka, literaturı i istorii, yay. IX, 1961, sf. 238–241.
- 23. "Osnovnıe osobennosti yujnohorezmskogo govora v sravnitelnom osveşçenii.",
Şu kitabın içinde: Materialı po uzbekskoy dialektologii, II, Taşkent, İzd-vo AN UzSSR, 1961, sf. 72–95.
- 24. Şu kitap üzerinde eleştiri: G. J. Ramstedt, Einfuhrung in die altaische
Sprachursscnschaft., Narodı Azii i Afriki, M., 1961, № 4, sf. 228–232.
- 25. "Rol glagola "ur" v slovoobrazovanii v uzbekskom yazıke.", Uzbek tili va
adabiёti masalalari, Taşkent, 1961, № 2, sf. 41–44.
- 26. "Sootnoşenie alliteratsii i rifmı v tyurkskom stihoslojenii.", Narodı Azii i
Afriki, M., 1961, № 2, sf. 142–153.
- 27. Grammatika starouzbskskogo yazıka., M.-L., İzd-vo AN SSSR, 1962, 276 sf..
- 28. Les inscriptions inconnuens sur les picrres de Khoumara., Akta Orient
Hungariche, c. XV, fasa 1–3, Budapest, 1962, p. 283–290.
- 29. "O metodike morfologiçeskogo opisaniya yazıka.", Voprosı yazıkoznaniya, M.,
1963, № 5, sf. 31–38.
- 30. "O morfologiçeskoy strukture slova v tyurkskih yazıkah.", Şu kitabın içinde:
Morfologiçeskaya struktura slova v yazıkah razliçnıh tipov, M.-L., İzd-vo AN SSSR, 1963, sf. 267–270.
- 31. "O tyurkskom vokalizme.", Şu kitabın içinde: Tyurkologiçeskie issledovaniya,
M.-L., İzd-vo AN SSSR, 1963, sf. 24–40.
- 32."Rabotı Dj. Klosona po altaistike.", Narodı Azii i Afriki, M., 1963, № 3, sf. 150–153.
- 33. Concernig the Methods for Morphological Description., "Linguistics", The
Hague, 1964, N 8, p. 72–83.
İstinadlar
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Исаев Ю. Н. Chuvash encyclopedia (rus.). Чувашское книжное издательство, 2006. С. 2567. 2567 с.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aleksandr Mixailovic Serbak 1926 2008 Rusiya turkoloqu filologiya elmleri doktoru professor Aleksandr SerbakDogum tarixi 18 dekabr 1926 1926 12 18 Dogum yeri Stavropol diyari RSFSR SSRIVefat tarixi 28 yanvar 2008 2008 01 28 81 yasinda Vefat yeri Sankt Peterburq RusiyaFealiyyeti turkoloq dilci universitet muellimi d Elmi derecesi filologiya elmleri doktoruHeyatiAleksandr Mixailovic Serbak 1928 ci ilde anadan olmusdur 1948 ci ilde Stavropol Pedaqoji Institutunun filologiya fakultesini bitirmisdir 1952 ci ilde filologiya elmler namizedi adini qazanmis 1970 ci ilde filologiya elmler doktoru olmusdur Serbak doktorluq isinde turk dialektlerinin muqayiseli fonetikasi uzerinde dayanmisdir Bu sahedeki calismalarini Sravnitel naja fonetika tjurkskih jazykov 1970 eserine toplamisdir Serbak eski uygur dili ve ozbek dilinin tedqiqi sahesinde de bir sira eserlerin muellifidir Oguz name Muxabbet name Pamjatniki drevneujgurskoj i starouzbekskoj pis mennosti GrammatiCeskij oierk jazyka tjurkskih tekstov X XIII vv iz Vostoonogo Turkestana Grammatika starouzbekskogo jazyka ve s eserlerini buna misal olaraq gostermek olar Turk dialektlerinde istifade olunan e ve col heyvanlarinin adlarinin tedqiqine hesr olunmus calismasi ise turkologiya elminin oyrenilmesine deyerli bir tohfedir Serbak turk dilinin tedqiqatina basladigi ilk vaxtlardan etibaren turk dillerinin muqayiseli qrammatikasi uzerinde xususile dayanmisdir Bu yolda ilk eseri Turk dialektlerinin muqayiseli fonetikasi eseri sayilir Daha sonra ise turk dillerinin muqayiseli morfologiyasina aid bir nece meqalesi capdan cixmisdir mes Oderk po sravnitel noj morfologii tjurkskih jazykov xususi ile de Vvedenie v sravnitel noe izuoenie tjurkskih jazykov eserinde turk dillerinin fonetikasi morfologiyasi sintaksisi ve lugeti uzerinde apardigi arasdirmalarinin neticelerini numayis etdirmisdir Serbak eski turk yazilarinin acilmasi ile de mesgul olmusdur O Ob altajskoj gipoteze v jazykoznanii bashqli yazisinda Altay hipotezasi uzerinde dayanmisdir Bundan elave turk monqol ve tunqus mancur dilleri arasindaki qarsiliqli dil alis verislerini de nezerden qacirmamisdir Rannie tjurksko mongol skie jazykovye svjazi adli eserinde turk monqa dilleri arasindaki elaqeleri diqqetle qeleme almisdir Serbak beynelxalq elmi konfranslarda istiraki ile yanasi Turkiyede kecirilen turk dili konfranslarin coxunda istirak etmis o cumleden cixislar etmisdir Turk dili sahesindeki deyerli calisma ve tohfelerini nezere alan Turk Dil Qurumu 1988 ci ilde Serbaki qurumun fexri uzvu secmisdir Aleksandr Serbak 2008 ci ilde Sankt Peterburq seherinde vefat etmisdir Eserleri1 Skazanie ob Oguze Uygurskiy variant Avtoreferat kand diss L 1951 24 sf 2 K istorii uzbekskogo literaturnogo yazika drevnego perioda Su kitabin icinde Akademiku Vladimiru Aleksandrovicu Gordlevskomu k yego semidesyatipyati letiyu Sbornik statey M Izd vo AN SSSR 1953 sf 317 323 3 K istorii obrazovaniya uzbekskogo natsionalnogo yazika Voprosi yazikoznaniya M 1954 6 sf 107 115 4 Neskolko slov o priemah cteniya runiceskih nadpisey naydennih na Donu Sovetskaya arheologiya XIX M 1954 sf 269 282 5 Su kitap uzerinde elestiri S E Malov Yeniseyskaya pismennost tyurkov Teksti i perevodi M L Izd vo AN SSSR 1952 116 sf Epigrafika Vostoka X M L 1955 sf 98 100 6 Sposobi viraceniya grammaticeskih znaceniy v tyurkskih yazikah Voprosi yazikoznaniya M 1957 1 sf 18 26 7 Znaki na keramike iz Sarkela Epigrafika Vostoka XII M L 1958 sf 52 58 8 Ivan Ivanovic Mescaninov K 75 letiyu so dnya rojdeniya Izvestiya Otdeleniya literaturi i yazika AN SSSR c 17 yay 5 M 1958 sf 461 467 V A Avrorinim ile birlikte hazirlamistir 9 Moneti iz raskopok gorodisca Ak Besim Ucenie zapiski IV AN SSSR XVI M L 1958 sf 514 561 L R Kizlasovim i O I Smirnovoy ile birlikte hazirlamistir 10 Vzaimosvyaz turetskogo i mongolskogo yazikov Uzbek tili va adabiyoti masalalari Taskent 1959 4 sf 60 65 11 Znaki na keramike i kirpicah iz Sarkela Beloy Veci K voprosu o yazike i pismennosti pecenegov Su kitabin icinde Materiali i issledovaniya po arheologii SSSR 75 Trudi Volgo Donskoy arheologiceskoy ekspeditsii c II L 1959 sf 362 389 12 Kamen s nadpisyu naydenniy v Mongolii Uzbek tili va adabiyoti masalalari Taskent 1959 3 sf 34 36 13 Ob altayskoy gipoteze v yazikoznanii Voprosi yazikoznaniya M 1959 6 sf 51 63 14 Oguz name Muhab bat name Pamyatniki drevneuygurskoy i starouzbekskoy pismennosti M IVL 1959 171 sf 15 Voprosi istoriceskogo razvitiya leksiki tyurkskih yazikov XXV Mecdunarodniy kongress vostokovedov M 1960 26 sf v soavtorstve 16 Deepricastie na a a j v tyurkskih yazikah Su kitabin icinde K 75 letiyu akad I I Mescaninova Sbornik statey M Izd vo AN SSSR 1960 sf 226 235 17 Yesce raz o monetah s runiceskimi nadpisyami iz Minusinska VDI M 1960 2 sf 139 141 18 O metodike issledovaniya yazikovih paralleley v svyazi s altayskoy gipotezoy XXV Mejdunarodniy kongress vostokovedov M 1960 16 sf 19 Grammaticeskiy ocerk yazika tyurkskih tekstov X XIII vv iz Vostocnogo Turkestana M L Izd vo AN SSSR 1961 204 sf 20 Nadpis na drevneuygurskom yazike iz Mongolii Epigrafika Vostoka XIV M L 1961 sf 23 25 21 Nazvaniya domasnih i dikih civotnih v tyurkskih yazikah Su kitabin icinde Istoriceskoe razvitie leksiki tyurkskih yazikov M Izd vo AN SSSR 1961 sf 82 172 22 Novaya runiceskaya nadpis na kamne Ucenie zapiski Tuvinskogo naucnoissledovatelskogo instituta yazika literaturi i istorii yay IX 1961 sf 238 241 23 Osnovnie osobennosti yujnohorezmskogo govora v sravnitelnom osvescenii Su kitabin icinde Materiali po uzbekskoy dialektologii II Taskent Izd vo AN UzSSR 1961 sf 72 95 24 Su kitap uzerinde elestiri G J Ramstedt Einfuhrung in die altaische Sprachursscnschaft Narodi Azii i Afriki M 1961 4 sf 228 232 25 Rol glagola ur v slovoobrazovanii v uzbekskom yazike Uzbek tili va adabiyoti masalalari Taskent 1961 2 sf 41 44 26 Sootnosenie alliteratsii i rifmi v tyurkskom stihoslojenii Narodi Azii i Afriki M 1961 2 sf 142 153 27 Grammatika starouzbskskogo yazika M L Izd vo AN SSSR 1962 276 sf 28 Les inscriptions inconnuens sur les picrres de Khoumara Akta Orient Hungariche c XV fasa 1 3 Budapest 1962 p 283 290 29 O metodike morfologiceskogo opisaniya yazika Voprosi yazikoznaniya M 1963 5 sf 31 38 30 O morfologiceskoy strukture slova v tyurkskih yazikah Su kitabin icinde Morfologiceskaya struktura slova v yazikah razlicnih tipov M L Izd vo AN SSSR 1963 sf 267 270 31 O tyurkskom vokalizme Su kitabin icinde Tyurkologiceskie issledovaniya M L Izd vo AN SSSR 1963 sf 24 40 32 Raboti Dj Klosona po altaistike Narodi Azii i Afriki M 1963 3 sf 150 153 33 Concernig the Methods for Morphological Description Linguistics The Hague 1964 N 8 p 72 83 IstinadlarHemcinin baxXarici kecidlerIsaev Yu N Chuvash encyclopedia rus Chuvashskoe knizhnoe izdatelstvo 2006 S 2567 2567 s ISBN 978 5 7670 1471 X