Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aksum krallığı və ya Aksum padşahlığı — Efiopiyanın şimalında qədim dövlət. İndiki Sudan ərazisi də Aksum krallığına aid olmuşdur. Adı Aksum şəhərindən götürülmüşdür. Aksum krallığı haqqında ilk məlumat II əsrə aiddir. Əsasən II-XI əsrlərdə aid olmuşdur. Hindistandan və Şərqi Afrikadan Aralıq dənizinə gedən ticarət yollarının Aksum krallığından keçməsi onun iqtisadi inkişafına yardım etmişdir.
| Aksum krallığı | |
|---|---|
| Aksum krallığı | |
 | |
| Paytaxt | Aksum |
| İdarəetmə forması | monarxiya |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Aksum krallığı e.ə. I minillikdə Cənubi Ərəbistanda mövcud olmuş Sami mənşəli yerində qurulmuşdur. III əsrin axırlarında Aksum krallığı çox güclənmiş və III-VI əsrlərdə Afrikanın şimal-şərqindəki ən böyük ticarət mərkəzi olmuşdur. İsgəndəriyyədən Nil sahillərinə qədər olan ərazidə bütün ticarət bu krallığın nəzarəti altında gerçəkləşmişdir. Bir dövlət olaraq Aksumun ticarət sahəsindəki bu inkişafı II-III əsrlərdə zəiflətmiş və bu krallıq IV əsrdə Aksum tərəfindən işğal olunmuşdur. Kral Ezanın dövründə (IV əsrin əvvəlləri) Aksum krallığı Nubiyanı da işğal etmişdi.
Bir qrup alimlər Aksum krallığını quldar, digərləri isə feodal dövlət hesab edirlər. Aksum mədəniyyəti Cənubi Ərəbistan mədəniyyəti ilə sıx əlaqədə olmuşdur. IV əsrdə Aksum krallığında xristianlıq yayılmağa başlamışdır. Bunun sayəsində krallıq Bizans hakimiyyəti altında olan xaçpərəst Misirlə həm siyasi, həm də dini baxımdan yaxın əlaqələr qurmuşdur. Təxminən bu dövrdə Aksu krallığı öz ərazisini Cənubi Ərəbistana qədər genişlətmişdir və IV-VI əsrlərdə Cənubi Ərəbistanda ağalıq uğrunda Himyəri dövləti ilə gərgin mübarizə aparmışdır. Bu mübarizə nəticəsində VI əsrdə Yəmən də Aksu krallığına tabe olmuşdur.
IV əsrədək Aksum kralları səba yazısı və dilindən, III-IV əsrlərdə həmçinin yunan, sonralar isə qədim istifadə etmişlər. İranın Cənubi Ərəbistanı işğal etməsi (VI əsrin sonu) xüsusilə Aksum krallığını Aralıq dənizindən ayıran Ərəb xilafətinin əmələ gəlməsi Aksum krallığının tənəzzülünə səbəb oldu.
İstinadlar
- Аксум падшаһлығы // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 204.
Xarici keçidlər
- Aksum. An African Civilisation of Late Antiquity 2013-01-23 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aksum kralligi ve ya Aksum padsahligi Efiopiyanin simalinda qedim dovlet Indiki Sudan erazisi de Aksum kralligina aid olmusdur Adi Aksum seherinden goturulmusdur Aksum kralligi haqqinda ilk melumat II esre aiddir Esasen II XI esrlerde aid olmusdur Hindistandan ve Serqi Afrikadan Araliq denizine geden ticaret yollarinin Aksum kralligindan kecmesi onun iqtisadi inkisafina yardim etmisdir Aksum kralligiAksum kralligiPaytaxt AksumIdareetme formasi monarxiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiAksum kralligi e e I minillikde Cenubi Erebistanda movcud olmus Sami menseli yerinde qurulmusdur III esrin axirlarinda Aksum kralligi cox guclenmis ve III VI esrlerde Afrikanin simal serqindeki en boyuk ticaret merkezi olmusdur Isgenderiyyeden Nil sahillerine qeder olan erazide butun ticaret bu kralligin nezareti altinda gerceklesmisdir Bir dovlet olaraq Aksumun ticaret sahesindeki bu inkisafi II III esrlerde zeifletmis ve bu kralliq IV esrde Aksum terefinden isgal olunmusdur Kral Ezanin dovrunde IV esrin evvelleri Aksum kralligi Nubiyani da isgal etmisdi Bir qrup alimler Aksum kralligini quldar digerleri ise feodal dovlet hesab edirler Aksum medeniyyeti Cenubi Erebistan medeniyyeti ile six elaqede olmusdur IV esrde Aksum kralliginda xristianliq yayilmaga baslamisdir Bunun sayesinde kralliq Bizans hakimiyyeti altinda olan xacperest Misirle hem siyasi hem de dini baximdan yaxin elaqeler qurmusdur Texminen bu dovrde Aksu kralligi oz erazisini Cenubi Erebistana qeder genisletmisdir ve IV VI esrlerde Cenubi Erebistanda agaliq ugrunda Himyeri dovleti ile gergin mubarize aparmisdir Bu mubarize neticesinde VI esrde Yemen de Aksu kralligina tabe olmusdur IV esredek Aksum krallari seba yazisi ve dilinden III IV esrlerde hemcinin yunan sonralar ise qedim istifade etmisler Iranin Cenubi Erebistani isgal etmesi VI esrin sonu xususile Aksum kralligini Araliq denizinden ayiran Ereb xilafetinin emele gelmesi Aksum kralliginin tenezzulune sebeb oldu IstinadlarAksum padshaһlygy Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә I ҹild A Balzak Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1976 S 204 Xarici kecidlerAksum An African Civilisation of Late Antiquity 2013 01 23 at the Wayback Machine