Akir Suzuki yap 鈴木章 Rom Suzuki Akira 12 sentyabr 1930 Suzuki reaksiyasını kəşf edən yapon kimyaçı 2010 cu ildə kimya üz

Akir Suzuki (yap. 鈴木章; Rom: Suzuki Akira, 12 sentyabr 1930^[…]) — Suzuki reaksiyasını kəşf edən yapon kimyaçı, 2010-cu ildə kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı. Onun xidmətlərini nəzərə alaraq asteroidə (87312) Akirasuzuki adını vermişdirlər.

Akir Suzuki
yap. 鈴木章

Doğum tarixi	12 sentyabr 1930(1930-09-12)^[…](94 yaş)
Elm sahəsi	kimya
Elmi dərəcəsi	elmlər doktoru^[d]
İş yerləri	Hokkaydo Universiteti, Perdyu Universiteti, Tayvan Milli Universiteti
Təhsili	Perdyu Universiteti, Hokkaydo Universiteti
Üzvlüyü	Yaponiya Elmlər Akademiyası
Mükafatları
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

A. Suzuki 1930-cu il sentyabr ayının 12-də Yaponiyanın Hokkaydo şəhərindəki Mukava kəndində anadan olmuşdur. O, Hokkaydo Universitetində təhsil almış və 1954-cü ildə oranı bitirdikdən sonra aspiranturada qalmışdır. 1959-cu ildə kimya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almışdır. Elmi dərəcəsini aldıqdan sonra orada dosent vəzifəsində işləmişdir. 1963–1965-ci illərdə Perdyu Universitetində Herbert Braun ilə postdoktur vəzifəsində işləmiş, sonra isə Hokkaydo Universitetinə tam professor kimi qayıtmışdır. O, 1994-cü ildə Hokkaydo Universitetində təqaüdə çıxmış, lakin Okayama Elm Universitetində (1994–1995 illər) və Kuraşiki Elm və İncəsənət Universitetində (1995–2002-ci illər) tam professor kimi fəaliyyət göstərməyə davam etmişdir.

O, Yaponiya Kimya Cəmiyyətinin vitse-prezidenti və direktoru olmuşdur.

Elmi nailiyyətləri

Perdyu Universitetində Herbert Braunun rəhbərliyi altında Akir Suzuki bor orqanik birləşmələrinin sintezi və istifadəsi problemləri üzərində işləmişdir. Yaponiyaya qayıtdıqdan sonra o, bu tədqiqatları davam etdirmiş və bütün dünyada tanınan diqqətə çarpacaq dərəcədə müvəffəqiyyət qazanmışdır. Onun 1979-cu ildə palladium katalizatorundan istifadə edərək bor orqanik birləşmələrinin sintezində çarpaz birləşmə reaksiyaları üzərində apardığı iş müasir metal orqanik kimyanın böyük bir sahəsinin yaranmasına səbəb olmuşdur. Bu reaksiya indi Suzuki adını daşıyır və kəşfinə görə alim 2010-cu ildə kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür.

Resenziyalı jurnallarda 341 elmi məqalənin müəllifi və ya həmmüəllifidir.

Mükafatları

2004 — Yaponiya Elmlər Akademiyasının mükafatı
2009 — Paul Karrer Qızıl Medalı
2010 — Əməkdar Mədəniyyət İşçisi
2010 — Mədəniyyət ordeni
2010 — Kimya üzrə Nobel Mükafatı "Həyatımızı yaxşılaşdıran mürəkkəb molekulların qurulması məqsədilə karbon atomlarını bir-biri ilə birləşdirmənin yeni, daha səmərəli yollarını təkmilləşdirdiklərinə görə"

Elmi cəmiyyətlərə üzvlüyü

Yaponiya Kimya Cəmiyyəti
Yaponiya Sintetik Üzvi Kimya Cəmiyyəti
Amerika Kimya Cəmiyyəti

İstinadlar

http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1715741/Suzuki-Akira.
http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1719562/Nobel-Prizes-Year-In-Review-2010/296811/Prize-for-Chemistry.
The Nobel Prize in Chemistry 2010 (англ.) (6 октября 2010). Дата обращения: 10 октября 2010. Архивировано 1 июля 2012 года.
"Arxivlənmiş surət". 2023-10-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-08-01.

[_add3ae5fa0c72a07-1] ttp://www.britannica.com/EBchecked/topic/1715741/Suzuki-Akira.

[_209b9c541d57907b-2] ttp://www.britannica.com/EBchecked/topic/1719562/Nobel-Prizes-Year-In-Review-2010/296811/Prize-for-Chemistry.

[3] The Nobel Prize in Chemistry 2010 (англ.) (6 октября 2010). Дата обращения: 10 октября 2010. Архивировано 1 июля 2012 года.

[4] "Arxivlənmiş surət". 2023-10-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-08-01.

Akir Suzuki yap 鈴木 章 Rom Suzuki Akira 12 sentyabr 1930 Suzuki reaksiyasını kəşf edən yapon kimyaçı 2010 cu ildə kimya üz