Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Akasiya mənənəsi-(lat. Aphis craccivora) — buğumayaqlılar tipinin bərabərqanadlılar dəstəsinin mənənələr fəsiləsinə aid olan növ.
| Akasiya mənənəsi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Ranqsız: Tipüstü: Ranqsız: Ranqsız: Tip: ???: Akasiya mənənəsi | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Xarici quruluşu
Akasiya mənənəsinin qanadsız yetkin formaları, solğun yaşıl rəngdədir və bədəni üzərində uzununa doğru üç tutqun yaşıl zolaq var. Onun baş hissəsi uzunsov formada olub, üzəri ağ mum təbəqəsi ilə örtülmüşdür. Döşdə və qarıncıqda iki cərgə ağ nöqtələr düzülmüşdür. Bədənin uzunluğu 2,5–3 mm-dir. Qanadlı fərdlərdə baş və döş qaradır. Qarıncığı yaşıldlr. Sürfəsi yetkin fərdlərdən kiçikdir və xarici görünüşlərinə görə onlara bənzəyir. Yumurtası kiçik, qara rəngdə və uzunsov olur.
Həyat tərzi
Köçəri mənənədir, onun həyatının bir hissəsi qidalandığı ağac və kol bitkiləri, o cümlədən Lənkəran akasiyası və digər bəzək bitkiləri üzərində keçir. Bu zərərverici mayalanmış yumurta mərhələsində, bitkilərin tumurcuqlarının, yaxud da qabıq çatlarının arasında qışlayır. Akasiya mənənəsi bəzək bitkilərindən (qızılgül cinsi, əməköməci fəsiləsi, xüsusilə də yasəmən cinsində) başqa gavalı, şaftalı, ərik, alça, badam və digər çiçəkli meyvə ağaclarına da zərər verməklə, Abşeronun hər yerində, şəhər və qəsəbələrinin park və xiyabanlarında geniş yayılmışdır. Erkən yazda (martın sonu, aprelin əvvəlində) qışlamış yumurtalardan çıxan sürfələr yenicə açılmağa başlayan tumurcuqlara keçərək, onların daxili şirəsini sorurlar. Bitkilərin çiçəklənməsinin sonuna qədər, yumurtadan çıxan sürfələrin inkişafı başa çatır və nəsli davam etdirən dişi fərdlərə çevrilirlər. Bu fərdlər diri sürfə doğur. Adətən, birinci nəsil sürfələrinin sayı çox olmur. İkinci nəsildən başlayaraq sürfələrin miqdarı xeyli artır və yarpaqlar üzərində topalar halında yaşayırlar. İyun ayından etibarən bu nəslin qanadlı formalarının bir hissəsi həyətyanı sahələrdə, su kənarlarında becərilən bəzək bitkiləri üzərinə keçib, orada yeni nəslin başlanğıcını əmələ gətirirlər. Beləliklə, zərərverici bütün yay dövründə həm ağac və kol dekorativ bitkiləri, həm də həyətyanı sahələrdə saxlanılan bəzək bitkiləri üzərində eyni vaxtda inkişaf edirlər. Sentyabr- oktyabr aylarında, (bir ay yaşama müddətində) 10-a qədər yumurta qoyub, sonra ölürlər. Formalaşmış sürfələr inkişaf edib, normal dişi fərdlərə çevrilirlər. Onlar erkək fərdlərlə cütləşir, mayalanır və 10–12 gün müddətində 5-ə qədər yumurta qoyaraq, üzərini mumabənzər kütlə ilə örtürlər. Bu yumurtalar da qışlayır. Akasiyanın onunla yoluxması nəticəsində yarpaqlar bükülür. Belə yarpaqlarda fotosintez səthinin sahəsi kəskin azalır, hətta bəzi hallarda yarpaq və çiçəklər kütləvi şəkildə yerə tökülür. Digər tərəfdən aşkar edilmişdir ki, mənənə qidalandığı zaman yapışqanlı maddə ifraz edir ki, bu maddənin üzərində saprofit göbələklər inkişaf edərək çoxalır, budaqları və yarpaqları çirkləndirərək məhv edir. Aparılan tədqiqatlara əsasən, yarpaqlar üzərində olan mənənə topaları arasında qızılgöz, parabüzən və sirfid milçəklərinin sürfələri aşkar edilmişdir. Bu faydalı entomofaqların sürfələri kompleks şəkildə mənənələrlə qidalanaraq onların sayını 18–22% aşağı salır.
Yayılması
, Asiyanın hər bir ölkəsi, Azərbaycan, Qafqaz.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- E. F. Səfərova. Abşeronda bəzək bitkilərinə zərərverən cücülər, onların biotənzimlənməsində entomofaqların rolu (Dissertasiya). Bakı, 2013
Ədəbiyyat
- E. F. Səfərova. Abşeronda bəzək bitkilərinə zərərverən cücülər, onların biotənzimlənməsində entomofaqların rolu (Dissertasiya). Bakı, 2013
Xarici keçidlər
- Gülzar Mustafayeva Quba-Xaçmaz bölgəsində ekspedisiyada olub 2016-10-07 at the Wayback Machine
- Aphis craccivora (groundnut aphid)
- Aphis craccivora
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Akasiya menenesi lat Aphis craccivora bugumayaqlilar tipinin beraberqanadlilar destesinin meneneler fesilesine aid olan nov Akasiya menenesiElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Ranqsiz IlkagizlilarTipustu TuleyenlerRanqsiz PanarthropodaRanqsiz Tip Bugumayaqlilar Akasiya menenesiBeynelxalq elmi adiAphis craccivora Karl Ludviq Koc 1854Sekil axtarisiITIS 200575NCBI 307492EOL 588003Xarici qurulusuAkasiya menenesinin qanadsiz yetkin formalari solgun yasil rengdedir ve bedeni uzerinde uzununa dogru uc tutqun yasil zolaq var Onun bas hissesi uzunsov formada olub uzeri ag mum tebeqesi ile ortulmusdur Dosde ve qarinciqda iki cerge ag noqteler duzulmusdur Bedenin uzunlugu 2 5 3 mm dir Qanadli ferdlerde bas ve dos qaradir Qarincigi yasildlr Surfesi yetkin ferdlerden kicikdir ve xarici gorunuslerine gore onlara benzeyir Yumurtasi kicik qara rengde ve uzunsov olur Heyat terziKoceri menenedir onun heyatinin bir hissesi qidalandigi agac ve kol bitkileri o cumleden Lenkeran akasiyasi ve diger bezek bitkileri uzerinde kecir Bu zererverici mayalanmis yumurta merhelesinde bitkilerin tumurcuqlarinin yaxud da qabiq catlarinin arasinda qislayir Akasiya menenesi bezek bitkilerinden qizilgul cinsi emekomeci fesilesi xususile de yasemen cinsinde basqa gavali saftali erik alca badam ve diger cicekli meyve agaclarina da zerer vermekle Abseronun her yerinde seher ve qesebelerinin park ve xiyabanlarinda genis yayilmisdir Erken yazda martin sonu aprelin evvelinde qislamis yumurtalardan cixan surfeler yenice acilmaga baslayan tumurcuqlara kecerek onlarin daxili siresini sorurlar Bitkilerin ciceklenmesinin sonuna qeder yumurtadan cixan surfelerin inkisafi basa catir ve nesli davam etdiren disi ferdlere cevrilirler Bu ferdler diri surfe dogur Adeten birinci nesil surfelerinin sayi cox olmur Ikinci nesilden baslayaraq surfelerin miqdari xeyli artir ve yarpaqlar uzerinde topalar halinda yasayirlar Iyun ayindan etibaren bu neslin qanadli formalarinin bir hissesi heyetyani sahelerde su kenarlarinda becerilen bezek bitkileri uzerine kecib orada yeni neslin baslangicini emele getirirler Belelikle zererverici butun yay dovrunde hem agac ve kol dekorativ bitkileri hem de heyetyani sahelerde saxlanilan bezek bitkileri uzerinde eyni vaxtda inkisaf edirler Sentyabr oktyabr aylarinda bir ay yasama muddetinde 10 a qeder yumurta qoyub sonra olurler Formalasmis surfeler inkisaf edib normal disi ferdlere cevrilirler Onlar erkek ferdlerle cutlesir mayalanir ve 10 12 gun muddetinde 5 e qeder yumurta qoyaraq uzerini mumabenzer kutle ile orturler Bu yumurtalar da qislayir Akasiyanin onunla yoluxmasi neticesinde yarpaqlar bukulur Bele yarpaqlarda fotosintez sethinin sahesi keskin azalir hetta bezi hallarda yarpaq ve cicekler kutlevi sekilde yere tokulur Diger terefden askar edilmisdir ki menene qidalandigi zaman yapisqanli madde ifraz edir ki bu maddenin uzerinde saprofit gobelekler inkisaf ederek coxalir budaqlari ve yarpaqlari cirklendirerek mehv edir Aparilan tedqiqatlara esasen yarpaqlar uzerinde olan menene topalari arasinda qizilgoz parabuzen ve sirfid milceklerinin surfeleri askar edilmisdir Bu faydali entomofaqlarin surfeleri kompleks sekilde menenelerle qidalanaraq onlarin sayini 18 22 asagi salir Yayilmasi Asiyanin her bir olkesi Azerbaycan Qafqaz IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 E F Seferova Abseronda bezek bitkilerine zererveren cuculer onlarin biotenzimlenmesinde entomofaqlarin rolu Dissertasiya Baki 2013EdebiyyatE F Seferova Abseronda bezek bitkilerine zererveren cuculer onlarin biotenzimlenmesinde entomofaqlarin rolu Dissertasiya Baki 2013Xarici kecidlerGulzar Mustafayeva Quba Xacmaz bolgesinde ekspedisiyada olub 2016 10 07 at the Wayback Machine Aphis craccivora groundnut aphid Aphis craccivora