Abomey Kral sarayları — Benində, əvvəllər Dahomeya krallığının paytaxtı olmuş Abomey şəhərində 40 hektar ərazi üzərində qurulmuş 12 saraydan ibarət kompleksdir.
Abomey Kral sarayları | |
Ölkə | Benin |
---|---|
Tip | Mədəni |
(Kriteriya) | iii, iv |
Keçid | 323bis |
Region | Afrika |
Daxil edilməsi | 1985 (9-cu sessiya) |
Təhlükədə | 1985-2007 |
| |
|
Krallıq 1625-ci ildə, 19 əsrin sonlarına qədər Avropa qul tacirləri ilə ticarəti üstün tutan və hərbi əsirlərini satdıqları güclü bir hərbi və ticarət imperiyasına çevirmiş Fon xalqı tərəfindən qurulmuşdu. Saraylarda 8000 nəfərə qədər yerləşə bilirdi. Kral sarayına akuehue kimi tanınan iki mərtəbəli bina daxil idi. Krallıq 1625–1900-cü illərdə hakimiyyətdə olmuş on iki padşahın rəhbərliyi altında ikən Afrikanın qərb sahillərinin ən güclülərindən birinə çevrildi.
UNESCO sarayları Afrikadakı Ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısına daxil etmişdir. Bunun ardınca, Abomey 15 mart 1984-cü ildə kral saraylarını və muzeyləri tornado vurulduğundan ərazi Təhlükədə olan Dünya irsinin siyahısına daxil edilmişdi. Bununla birlikdə, bir sıra beynəlxalq qurumların köməyi ilə bərpa və abadlıq işləri başa çatdırıldı. Abomeydə aparılan düzəliş işləri və alınan hesabatlara əsasən, UNESCO Benindəki Abomey Kral saraylarını 2007-ci ilin iyul ayında Təhlükədə olan Dünya İrsi Siyahısından çıxarmaq qərarına gəldi.
Tarix
Abomeynin gizli ərazisi daxilində, səltənətin 12 hökmdarı tərəfindən inşa edilən saraylar 1695–1900-cü illərdə imperiyanın ənənəvi mədəniyyət mərkəzi olaraq fəaliyyət göstərirdi. Sarayların inşasına başlamış ilk hökmdar, şəhərin qurucusu olan Kral Houeqbaga idi.
Folklora görə Abomeydəki 12 kral sarayını tikdirən kral sülaləsi Tado şahzadəsi Aliqbonon və bir panteranın nəslindən idi. Onların səltənəti Abomeydə, indiki Benin Respublikasının cənub hissəsində mövcud idi. Houeqbaga (1645–1685) Abomey yaylasında səltənət quran və krallıqın fəaliyyət göstərməsi, siyasi rolu, varislik qaydaları və s. üçün qanuni əsaslar qoyan padşah idi.
Kral Aqaya (1718–140) 1724-cü ildə Allada və 1727-ci ildə Nedah Krallığını məğlub etdi. Bu bir neçə məhbusun öldürülməsi ilə nəticələndi. Məhbusların çoxu isə qul kimi satıldı. Bu müharibələr Dahomeyanın qul ticarəti (avropalılarla Nedah limanı üzərindən həyata keçirildiyi) hökmranlığının başlanğıcı idi.
Lakin 19-cu əsrdə Böyük Britaniyada antislaviya hərəkatının artması ilə Kral Qezo (1818–1858) ölkədə kənd təsərrüfatının inkişafına başlamış və bu, qarğıdalı və xurma yağı kimi kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracı ilə əldə edilmiş iqtisadi rifahı ilə nəticələnmişdir.
1892–1894-cü illərdə Fransa və Dahomeya arasında döyüşlər baş verdi. Dahomeya əvvəlcə hətta Fransa ordusunun başçısının döyüşdə öldürüldüyü bir çox döyüşdə qalib gəldi. Son müstəqil Dahomeya kralı olan Behanzinin qardaşı Fransaya sirləri açaraq taxt-taca xəyanət etdi, buna görə Behanzin Abomeyə atəş açdı. Fransızlar sonda onu Martinikaya sürgün etdilər. Onun varisi Kral Aqooli Aqbonun yalnız 1900-cü ildə Qabona sürgün olunana qədər hakimiyyətdə olduğu düşünülür. 1960-cı ildə, bugünkü Benin Fransadan müstəqillik əldə edərkən ölkə əvvəlcə Dahomeya adını almışdı.
Krallığın rəsmi tarixi bir sıra polixrom gil barelyeflərdən öyrənilmişdir.
Memarlıq
Layihə
Şəhər altı qapısı olan 10 kilometr (6 mil) çevrəsindəki bir palçıq divar ilə və beş fut dərinlikdə bir xəndəklə qorunurdu. Şəhər həmçinin Qərbi Afrika qalalarının adi müdafiəsi olan sız akasiya ağacları ilə əhatə olunmuşdu. Divarların içərisində tarlalar ilə ayrılmış kəndlər, bir neçə kral sarayı, bazar yeri və kazarma olan böyük bir meydan vardı. Divarların orta qalınlığı təxminən 1.5 fut (0.5 m) idi və bu da saray otaqlarının içərisini sərin saxlayırdı.
Hər sarayın padşahların zövqünə uyğun fərqli dizaynı vardı. 1894-cü ildəki Behanzin tərəfindən edilmiş yanğından sağ qalan Qlele və Quezo sarayları bərpa edilmişdir və indi muzeyin bir hissəsidir.
Tikinti üçün istifadə olunan materiallar təməllər, döşəmələr və yerdən yüksək quruluşlar üçün torpaqdan ibarət idi. İstifadə olunan taxta əsasən xurma, bambuk, iroko və maxoqoni kimi növlərdən hazırlanmışdır. Damda saman və metal təbəqələr istifadə edilmişdir.
Barelyeflər
Fabr xalqının və imperiyalarının təkamülündə baş verən hadisələri qeyd etmək üçün, hər bir padşahın hərbi qələbələrini və güclərini izah edən və Fon xalqının miflərini, adətlərini və sənədlərini sənədləşdirmək üçün barelyeflər (yazılı sənədlər olmadıqda) qeyd kitabı kimi fəaliyyət göstərir, mis və latun lövhələr divarları bəzəyirdi. Lakin 1892-ci ildə Fransız işğalına qarşı çıxan Kral Behanzin (1889–1894) şəhər və sarayları yandırmağı əmr etdi. Abidələrin əksəriyyəti yanğından sağ çıxdı və bir çox saray bərpa edildi.
Keçmişdə padşahların keçirdiyi dini mərasimlərin bir hissəsi olan və muzeydə nümayiş olunan bir çox əşyadan Dahomeya kral ailəsi öz dini ayinlərində indi də istifadə edir.
UNESCO-nun tanıması
Bu abidələrin bənzərsiz mədəni əhəmiyyətini nəzərə alaraq UNESCO Abomey Kral saraylarını 1985-ci ildə Mədəni- IV kriteriyaları altında Ümumdünya irsi siyahısına daxil etmişdir. Qeyd edilən abidə iki zonadan, əsas zonanı təşkil edən saraylardan və saytın şimal-şimal-qərb hissəsindəki Akaba Saray Zonasından ibarətdir. Abomey Kral Sarayları 2007-ci ilin İyul ayında Təhlükədə olan Dünya İrsi Siyahısından çıxarılmışdır.
Muzey
Abomey Tarix Muzeyi 1943-cü ildə Fransız müstəmləkə rəhbərliyi tərəfindən, 2 hektar (5 ar) bir ərazidə qurulmuş bir binada yerləşmişdir. Muzeyin əhatə dairəsi 40 hektarlıq bir ərazidə olan bütün sarayları və xüsusilə Kral Quezo və Kral Qlele saraylarını əhatə edir. Muzeydə 1050 eksponat var və bunların əksəriyyəti Dahomeyanı idarə edən padşahlara aid idi.
Dəyən zərərlər
21 yanvar 2009-cu ildə Kral Saraylarının bir çox binası baş verən yanğında böyük ziyan gördü. Yanğının haradan gəldiyi bilinmir. Alovun səviyyəsi Harmatan küləkləri nəticəsində sürətlə yayıldı və ətrafdakı bir neçə binanın saman damını və çərçivəsini yıxdı. Alovlar içərisində Kral Aqonqlo və Qezo və həyat yoldaşlarına aid məzarlar da məhv oldu.
Aparılan bərpa işləri beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən Benin səlahiyyətliləri və Dünya İrs Mərkəzinin tələbi olaraq dəstəkləndi.
Qoruma
Geniş konservasiya işləri, binaların və kolleksiyaların genişləndirilməsi 1992-ci ildən bəri aparılır. Bu iş UNESCO-nun etibarnaməsi ilə təşkil edilmiş 450.000 ABŞ dolları məbləğində vəsait hesabına mümkün olmuşdur. İşə töhfə verən digər donorlar ICCROM-un PREMA proqramı, Qetti Mühafizə İnstitutu və İsveç idi.
2007-ci ilin avqustunda Benin Respublikası mədəni irsin və mədəni əhəmiyyətə malik təbii irsin qorunması haqqında 23 saylı 2007–20 saylı qanunu qəbul etdi. 2006-cı ildə Abomey Bələdiyyəsi, abidənin qorunması üçün etibarlı bir çərçivə təmin edən bir şəhərsalma və planlaşdırma tənzimləməsi haqqında qərar qəbul etdi. Abomey Kral saraylarının ərazisinə həmişə kral ailələri və əhali tərəfindən hörmət edilən müqəddəs məkanlar daxil edilmişdir. Ritual mərasimlərinin təşkili müvafiq təhlükəsizliyin başqa bir üsuludur.
Qalereya
- Sarayların ümumi görüntüsü
- Qlele sarayı
- Simbogi sarayı yanğından sonra (1895)
İstinadlar
- Royal Palaces of Abomey and Kathmandu removed from Danger List 2022-08-06 at the Wayback Machine at UNESCO website
- "Royal Palaces of Abomey". Unesco.org. 18 January 2006 tarixində . İstifadə tarixi: 10 may 2011.
- "evaluation report on Royal Palaces of Abomey" (PDF). Unesco.org. 6 September 2011 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 10 may 2011.
- Swadling, Mark. Masterworks of man & nature: preserving our world heritage. Harper-MacRae. 1992. ISBN . 2022-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 15 aprel 2011.
- Royal Palaces of Abomey, Benin Save Our History The History Channel 2010-02-09 at the Wayback Machine. Accessed 14 January 2008
- Baker, Jonathan. Rural-urban dynamics in francophone Africa. Nordic Africa Institute. 1997. səh. 85. ISBN . 16 July 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 15 April 2011.
- Stiansen, Endre; Guyer, Jane I. Credit, currencies, and culture: African financial institutions in historical perspective. Nordic Africa Institute. 1999. səh. 30. ISBN . 27 June 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 15 April 2011.
- "Decision - 31COM 8C.3 - Update of the list of the World Heritage in danger - removal - Royal Palaces of Abomey, Río Plátano Biosphere Reserve, Kathmandu Valley, Everglades National Park". Unesco.org. 4 December 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 10 May 2011.
- Piqué, Francesca; Rainer, Leslie H. Palace sculptures of Abomey: history told on walls. Getty Conservation Institute and the J. Paul Getty Museum. 1999. səh. 33. ISBN . 7 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 15 April 2011.
- "History". Official web site of Historical Museum of Abomey. 14 March 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 10 May 2010.
- "Dahomey". The Ouida Museum of History. 1 October 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 9 May 2011.
- Rainer, Leslie; Rivera, Angelyn Bass; Gandreau, David. Terra 2008: The 10th International Conference on the Study and Conservation of Earthen Architectural Heritage. Getty Publications. 14 June 2011. səh. 91. ISBN . İstifadə tarixi: 15 April 2011.
- "Architecture". Official web site of Historical Museum of Abomey. 11 March 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 10 May 2010.
- Coquet, Michèle. African royal court art. University of Chicago Press. 1998. səh. 70. ISBN . İstifadə tarixi: 15 April 2011.
- "Collections". Official web site of Historical Museum of Abomey. 26 August 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 10 May 2010.
- "Home". Official web site of Historical Museum of Abomey. 22 November 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 10 May 2011.
- "Devastating fire at the Royal Palaces of Abomey (Benin)". UNESCO World Heritage Center. February 13, 2009. 16 January 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 10 January 2014.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abomey Kral saraylari Beninde evveller Dahomeya kralliginin paytaxti olmus Abomey seherinde 40 hektar erazi uzerinde qurulmus 12 saraydan ibaret kompleksdir Abomey Kral saraylariOlke BeninTip MedeniKriteriya iii ivKecid 323bisRegion Afrika Daxil edilmesi 1985 9 cu sessiya Tehlukede 1985 2007Abomey Kral saraylariUNESCO nun tesnifatina gore bolge Kralliq 1625 ci ilde 19 esrin sonlarina qeder Avropa qul tacirleri ile ticareti ustun tutan ve herbi esirlerini satdiqlari guclu bir herbi ve ticaret imperiyasina cevirmis Fon xalqi terefinden qurulmusdu Saraylarda 8000 nefere qeder yerlese bilirdi Kral sarayina akuehue kimi taninan iki mertebeli bina daxil idi Kralliq 1625 1900 cu illerde hakimiyyetde olmus on iki padsahin rehberliyi altinda iken Afrikanin qerb sahillerinin en guclulerinden birine cevrildi UNESCO saraylari Afrikadaki Umumdunya irsi obyektlerinin siyahisina daxil etmisdir Bunun ardinca Abomey 15 mart 1984 cu ilde kral saraylarini ve muzeyleri tornado vuruldugundan erazi Tehlukede olan Dunya irsinin siyahisina daxil edilmisdi Bununla birlikde bir sira beynelxalq qurumlarin komeyi ile berpa ve abadliq isleri basa catdirildi Abomeyde aparilan duzelis isleri ve alinan hesabatlara esasen UNESCO Benindeki Abomey Kral saraylarini 2007 ci ilin iyul ayinda Tehlukede olan Dunya Irsi Siyahisindan cixarmaq qerarina geldi TarixAbomeynin gizli erazisi daxilinde seltenetin 12 hokmdari terefinden insa edilen saraylar 1695 1900 cu illerde imperiyanin enenevi medeniyyet merkezi olaraq fealiyyet gosterirdi Saraylarin insasina baslamis ilk hokmdar seherin qurucusu olan Kral Houeqbaga idi Folklora gore Abomeydeki 12 kral sarayini tikdiren kral sulalesi Tado sahzadesi Aliqbonon ve bir panteranin neslinden idi Onlarin selteneti Abomeyde indiki Benin Respublikasinin cenub hissesinde movcud idi Houeqbaga 1645 1685 Abomey yaylasinda seltenet quran ve kralliqin fealiyyet gostermesi siyasi rolu varislik qaydalari ve s ucun qanuni esaslar qoyan padsah idi Kral Aqaya 1718 140 1724 cu ilde Allada ve 1727 ci ilde Nedah Kralligini meglub etdi Bu bir nece mehbusun oldurulmesi ile neticelendi Mehbuslarin coxu ise qul kimi satildi Bu muharibeler Dahomeyanin qul ticareti avropalilarla Nedah limani uzerinden heyata kecirildiyi hokmranliginin baslangici idi Lakin 19 cu esrde Boyuk Britaniyada antislaviya herekatinin artmasi ile Kral Qezo 1818 1858 olkede kend teserrufatinin inkisafina baslamis ve bu qargidali ve xurma yagi kimi kend teserrufati mehsullarinin ixraci ile elde edilmis iqtisadi rifahi ile neticelenmisdir 1892 1894 cu illerde Fransa ve Dahomeya arasinda doyusler bas verdi Dahomeya evvelce hetta Fransa ordusunun bascisinin doyusde oldurulduyu bir cox doyusde qalib geldi Son musteqil Dahomeya krali olan Behanzinin qardasi Fransaya sirleri acaraq taxt taca xeyanet etdi buna gore Behanzin Abomeye ates acdi Fransizlar sonda onu Martinikaya surgun etdiler Onun varisi Kral Aqooli Aqbonun yalniz 1900 cu ilde Qabona surgun olunana qeder hakimiyyetde oldugu dusunulur 1960 ci ilde bugunku Benin Fransadan musteqillik elde ederken olke evvelce Dahomeya adini almisdi Kralligin resmi tarixi bir sira polixrom gil barelyeflerden oyrenilmisdir MemarliqAbomeyde olu kecid Behanzin heykeliLayihe Seher alti qapisi olan 10 kilometr 6 mil cevresindeki bir palciq divar ile ve bes fut derinlikde bir xendekle qorunurdu Seher hemcinin Qerbi Afrika qalalarinin adi mudafiesi olan siz akasiya agaclari ile ehate olunmusdu Divarlarin icerisinde tarlalar ile ayrilmis kendler bir nece kral sarayi bazar yeri ve kazarma olan boyuk bir meydan vardi Divarlarin orta qalinligi texminen 1 5 fut 0 5 m idi ve bu da saray otaqlarinin icerisini serin saxlayirdi Her sarayin padsahlarin zovqune uygun ferqli dizayni vardi 1894 cu ildeki Behanzin terefinden edilmis yangindan sag qalan Qlele ve Quezo saraylari berpa edilmisdir ve indi muzeyin bir hissesidir Tikinti ucun istifade olunan materiallar temeller dosemeler ve yerden yuksek quruluslar ucun torpaqdan ibaret idi Istifade olunan taxta esasen xurma bambuk iroko ve maxoqoni kimi novlerden hazirlanmisdir Damda saman ve metal tebeqeler istifade edilmisdir Barelyefler Fabr xalqinin ve imperiyalarinin tekamulunde bas veren hadiseleri qeyd etmek ucun her bir padsahin herbi qelebelerini ve guclerini izah eden ve Fon xalqinin miflerini adetlerini ve senedlerini senedlesdirmek ucun barelyefler yazili senedler olmadiqda qeyd kitabi kimi fealiyyet gosterir mis ve latun lovheler divarlari bezeyirdi Lakin 1892 ci ilde Fransiz isgalina qarsi cixan Kral Behanzin 1889 1894 seher ve saraylari yandirmagi emr etdi Abidelerin ekseriyyeti yangindan sag cixdi ve bir cox saray berpa edildi Kecmisde padsahlarin kecirdiyi dini merasimlerin bir hissesi olan ve muzeyde numayis olunan bir cox esyadan Dahomeya kral ailesi oz dini ayinlerinde indi de istifade edir UNESCO nun tanimasiBu abidelerin benzersiz medeni ehemiyyetini nezere alaraq UNESCO Abomey Kral saraylarini 1985 ci ilde Medeni IV kriteriyalari altinda Umumdunya irsi siyahisina daxil etmisdir Qeyd edilen abide iki zonadan esas zonani teskil eden saraylardan ve saytin simal simal qerb hissesindeki Akaba Saray Zonasindan ibaretdir Abomey Kral Saraylari 2007 ci ilin Iyul ayinda Tehlukede olan Dunya Irsi Siyahisindan cixarilmisdir MuzeyAbomey Tarix Muzeyi 1943 cu ilde Fransiz mustemleke rehberliyi terefinden 2 hektar 5 ar bir erazide qurulmus bir binada yerlesmisdir Muzeyin ehate dairesi 40 hektarliq bir erazide olan butun saraylari ve xususile Kral Quezo ve Kral Qlele saraylarini ehate edir Muzeyde 1050 eksponat var ve bunlarin ekseriyyeti Dahomeyani idare eden padsahlara aid idi Deyen zererler21 yanvar 2009 cu ilde Kral Saraylarinin bir cox binasi bas veren yanginda boyuk ziyan gordu Yanginin haradan geldiyi bilinmir Alovun seviyyesi Harmatan kulekleri neticesinde suretle yayildi ve etrafdaki bir nece binanin saman damini ve cercivesini yixdi Alovlar icerisinde Kral Aqonqlo ve Qezo ve heyat yoldaslarina aid mezarlar da mehv oldu Aparilan berpa isleri beynelxalq teskilatlar terefinden Benin selahiyyetlileri ve Dunya Irs Merkezinin telebi olaraq desteklendi QorumaGenis konservasiya isleri binalarin ve kolleksiyalarin genislendirilmesi 1992 ci ilden beri aparilir Bu is UNESCO nun etibarnamesi ile teskil edilmis 450 000 ABS dollari mebleginde vesait hesabina mumkun olmusdur Ise tohfe veren diger donorlar ICCROM un PREMA proqrami Qetti Muhafize Institutu ve Isvec idi 2007 ci ilin avqustunda Benin Respublikasi medeni irsin ve medeni ehemiyyete malik tebii irsin qorunmasi haqqinda 23 sayli 2007 20 sayli qanunu qebul etdi 2006 ci ilde Abomey Belediyyesi abidenin qorunmasi ucun etibarli bir cercive temin eden bir sehersalma ve planlasdirma tenzimlemesi haqqinda qerar qebul etdi Abomey Kral saraylarinin erazisine hemise kral aileleri ve ehali terefinden hormet edilen muqeddes mekanlar daxil edilmisdir Ritual merasimlerinin teskili muvafiq tehlukesizliyin basqa bir usuludur QalereyaSaraylarin umumi goruntusu Qlele sarayi Simbogi sarayi yangindan sonra 1895 IstinadlarRoyal Palaces of Abomey and Kathmandu removed from Danger List 2022 08 06 at the Wayback Machine at UNESCO website Royal Palaces of Abomey Unesco org 18 January 2006 tarixinde Istifade tarixi 10 may 2011 evaluation report on Royal Palaces of Abomey PDF Unesco org 6 September 2011 tarixinde PDF Istifade tarixi 10 may 2011 Swadling Mark Masterworks of man amp nature preserving our world heritage Harper MacRae 1992 ISBN 978 0 646 05376 9 2022 04 07 tarixinde Istifade tarixi 15 aprel 2011 Royal Palaces of Abomey Benin Save Our History The History Channel 2010 02 09 at the Wayback Machine Accessed 14 January 2008 Baker Jonathan Rural urban dynamics in francophone Africa Nordic Africa Institute 1997 seh 85 ISBN 978 91 7106 401 1 16 July 2020 tarixinde Istifade tarixi 15 April 2011 Stiansen Endre Guyer Jane I Credit currencies and culture African financial institutions in historical perspective Nordic Africa Institute 1999 seh 30 ISBN 978 91 7106 442 4 27 June 2014 tarixinde Istifade tarixi 15 April 2011 Decision 31COM 8C 3 Update of the list of the World Heritage in danger removal Royal Palaces of Abomey Rio Platano Biosphere Reserve Kathmandu Valley Everglades National Park Unesco org 4 December 2020 tarixinde Istifade tarixi 10 May 2011 Pique Francesca Rainer Leslie H Palace sculptures of Abomey history told on walls Getty Conservation Institute and the J Paul Getty Museum 1999 seh 33 ISBN 978 0 89236 569 2 7 April 2022 tarixinde Istifade tarixi 15 April 2011 History Official web site of Historical Museum of Abomey 14 March 2012 tarixinde Istifade tarixi 10 May 2010 Dahomey The Ouida Museum of History 1 October 2018 tarixinde Istifade tarixi 9 May 2011 Rainer Leslie Rivera Angelyn Bass Gandreau David Terra 2008 The 10th International Conference on the Study and Conservation of Earthen Architectural Heritage Getty Publications 14 June 2011 seh 91 ISBN 978 1 60606 043 8 Istifade tarixi 15 April 2011 Architecture Official web site of Historical Museum of Abomey 11 March 2012 tarixinde Istifade tarixi 10 May 2010 Coquet Michele African royal court art University of Chicago Press 1998 seh 70 ISBN 978 0 226 11575 7 Istifade tarixi 15 April 2011 Collections Official web site of Historical Museum of Abomey 26 August 2012 tarixinde Istifade tarixi 10 May 2010 Home Official web site of Historical Museum of Abomey 22 November 2021 tarixinde Istifade tarixi 10 May 2011 Devastating fire at the Royal Palaces of Abomey Benin UNESCO World Heritage Center February 13 2009 16 January 2021 tarixinde Istifade tarixi 10 January 2014