Abdullah ibn Zübeyr (1/622–73/692) – Məhəmməd peyğəmbərin tanınmış səhabələrindən biri olmuşdur. Zübeyr ibn Əvvamın oğlu idi. O həm də, dövrünün siyasi xadimi olmuşdur. Quran təfsirinin, fiqh elminin və hədislərin bilicilərindən hesab edilir. Onun nəql etdiyi 30-dan artıq hədis müxtəlif kitablarda yer almışdır.
Abdullah ibn Zübeyr | |
---|---|
ərəb. عبد الله بن الزبير | |
Doğum tarixi | may 624 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1 oktyabr 692 (68 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Vəfat səbəbi | döyüşdə ölüm |
Atası | Zübeyr ibn Əvvam |
Anası | Əsma binti Əbu Bəkr |
Fəaliyyəti | siyasətçi, müfəssir, fəqih, mühəddis, ilahiyyatçı, orator, Xəlifə |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Gənclik illəri
Abdullah ibn Zübeyr hicrətin birinci ilində Mədinədə, arasında doğulmuş ilk uşaqdır. Məhəmməd peyğəmbər onun dünyaya gəlməsinə sevinmiş, körpəni Abdullah adlandırmışdır. O, peyğəmbərin yanında böyüyərək, ondan dərin elm öyrənmişdir. Hicrətin 13-cü ilində, Abdullah ibn Zübeyr hələ 12 yaşında olarkən Yərmuq döyüşünü izləmiş, yetkinlik yaşına çatanda isə Misirdə, daha sonra Şimali Afrikada bərbərlərə qarşı yürüşlərdə iştirak etmişdir.
Şəxsi keyfiyyətləri
Abdullah ibn Zübeyr igidliyi, əqidəsi, ədaləti, yüksək əxlaqı, dərin düşüncəsi və digər müsbət xüsusiyyətləri ilə başqalarından seçilmişdir. O, təzyiqə, zülmə və ədalətsizliyə qarşı mübarizə aparan şəxs kimi tanınmışdır.
Əməvilərə qarşı üsyanı
Hüseyn ibn Əli ilə birlikdə xəlifə Müaviyyənin oğlu Yəzidin hakimiyyətini tanımamışdır. O, Yəzidin ilk xəlifələrin tərtib etdiyi idarə etmə üsulundan yayınmasına və Əməviləriin hakimiyyətdə möhkəmlənməsinə qarşı çıxmışdır.
Abdullah ibn Zübeyrə Hüseyn ibn Əlinin faciəli ölüm xəbəri çatanda, o xəlifə Yəzidə qarşı çıxmış, Məhəmməd peyğəmbərin nəvəsinin ölümündə günahkar olan sülaləyə tabe olmaq istəməmişdir. O, Əməvilərə qarşı olan üsyançılara başçılıq etmişdir. Məkkə və Mədinə rəhbərləri, daha sonra isə bütün hicazlılar ona dəstək olmuş, onu xəlifə kimi tanımışlar. Əməvi xəlifəsi Yəzid, onun üzərinə ordu göndərməsinə baxmayaraq, onun müqavimətini qıra bilməmişdir. Tərəflər arasında gedən döyüşlər zamanı, xəlifə Yəzidin ölüm xəbəri gəldi.
Xilafəti
Bundan sonra Əməvi ordusu Hicazdan Suriyaya çəkilmiş, bu bölgədə hakimiyyət Abdullah ibn Zübeyrə keçmişdir. Onun xəlifəliyini Yəmən, Bəsrə, Kufə, Xorasan, eləcə də bir sıra başqa şəhərlər və bölgələr tanımışlar. Əməvilər isə yalnız Suriya və Misirin ayrı-ayrı bölgələrini öz əllərində saxlaya bilmişlər. Beləliklə, İslam alimlərinin çoxu Abdullah ibn Zübeyri xəlifə kimi tanımışlar. Onun hakimiyyəti hicrətin 64-cü ilindən 73-cü ilə qədər davam etmişdir.
Həlak olması
Əbdül-Məlik ibn Mərvan dövründə güclənən Əməvilər, Abdullah ibn Zübeyrin hakimiyyətinə son qoya bilmişlər. Əməvi ordusunun baş komandanı Həccac, Məkkəni ələ keşirmiş və döyüşlərdə şəhər böyük dağıntılara məruz qalmışdır. Abdullah ibn Zübeyr şəhərə girən Əməvi qoşunu ilə sona qədər vuruşaraq, 73 yaşında Məkkə məscidində həlak olmuşdur.
Mənbə
- A. Əlizadə, E. Səmədov. İslam ensiklopedik lüğəti (tarix, fəlsəfə və hüquq). Bakı: AMEA Fəlsəfə və Hüquq institutu nəşri, 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC, s. 10–11. ISBN 5-89968-070-9.
İstinadlar
- Bell A. ʿAbd Allāh ibn al-Zubayr // Encyclopædia Britannica (brit. ing.). Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
- Али-заде А. Абдуллах ибн Зубайр (rus.). // Исламский энциклопедический словарь Москва: Ансар, 2007. С. 16.
- http://www.britannica.com/EBchecked/topic/724/Abd-Allah-ibn-az-Zubayr.
- Ərəbcə Vikipediya. 2003.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abdullah ibn Zubeyr 1 622 73 692 Mehemmed peygemberin taninmis sehabelerinden biri olmusdur Zubeyr ibn Evvamin oglu idi O hem de dovrunun siyasi xadimi olmusdur Quran tefsirinin fiqh elminin ve hedislerin bilicilerinden hesab edilir Onun neql etdiyi 30 dan artiq hedis muxtelif kitablarda yer almisdir Abdullah ibn Zubeyrereb عبد الله بن الزبير Dogum tarixi may 624Dogum yeri MedineVefat tarixi 1 oktyabr 692 68 yasinda Vefat yeri Mekke Emeviler xilafetiVefat sebebi doyusde olumAtasi Zubeyr ibn EvvamAnasi Esma binti Ebu BekrFealiyyeti siyasetci mufessir feqih muheddis ilahiyyatci orator Xelife Vikianbarda elaqeli mediafayllarGenclik illeriAbdullah ibn Zubeyr hicretin birinci ilinde Medinede arasinda dogulmus ilk usaqdir Mehemmed peygember onun dunyaya gelmesine sevinmis korpeni Abdullah adlandirmisdir O peygemberin yaninda boyuyerek ondan derin elm oyrenmisdir Hicretin 13 cu ilinde Abdullah ibn Zubeyr hele 12 yasinda olarken Yermuq doyusunu izlemis yetkinlik yasina catanda ise Misirde daha sonra Simali Afrikada berberlere qarsi yuruslerde istirak etmisdir Sexsi keyfiyyetleriAbdullah ibn Zubeyr igidliyi eqidesi edaleti yuksek exlaqi derin dusuncesi ve diger musbet xususiyyetleri ile basqalarindan secilmisdir O tezyiqe zulme ve edaletsizliye qarsi mubarize aparan sexs kimi taninmisdir Emevilere qarsi usyaniHuseyn ibn Eli ile birlikde xelife Muaviyyenin oglu Yezidin hakimiyyetini tanimamisdir O Yezidin ilk xelifelerin tertib etdiyi idare etme usulundan yayinmasina ve Emevileriin hakimiyyetde mohkemlenmesine qarsi cixmisdir Abdullah ibn Zubeyre Huseyn ibn Elinin facieli olum xeberi catanda o xelife Yezide qarsi cixmis Mehemmed peygemberin nevesinin olumunde gunahkar olan sulaleye tabe olmaq istememisdir O Emevilere qarsi olan usyancilara basciliq etmisdir Mekke ve Medine rehberleri daha sonra ise butun hicazlilar ona destek olmus onu xelife kimi tanimislar Emevi xelifesi Yezid onun uzerine ordu gondermesine baxmayaraq onun muqavimetini qira bilmemisdir Terefler arasinda geden doyusler zamani xelife Yezidin olum xeberi geldi XilafetiBundan sonra Emevi ordusu Hicazdan Suriyaya cekilmis bu bolgede hakimiyyet Abdullah ibn Zubeyre kecmisdir Onun xelifeliyini Yemen Besre Kufe Xorasan elece de bir sira basqa seherler ve bolgeler tanimislar Emeviler ise yalniz Suriya ve Misirin ayri ayri bolgelerini oz ellerinde saxlaya bilmisler Belelikle Islam alimlerinin coxu Abdullah ibn Zubeyri xelife kimi tanimislar Onun hakimiyyeti hicretin 64 cu ilinden 73 cu ile qeder davam etmisdir Helak olmasiEbdul Melik ibn Mervan dovrunde guclenen Emeviler Abdullah ibn Zubeyrin hakimiyyetine son qoya bilmisler Emevi ordusunun bas komandani Heccac Mekkeni ele kesirmis ve doyuslerde seher boyuk dagintilara meruz qalmisdir Abdullah ibn Zubeyr sehere giren Emevi qosunu ile sona qeder vurusaraq 73 yasinda Mekke mescidinde helak olmusdur MenbeA Elizade E Semedov Islam ensiklopedik lugeti tarix felsefe ve huquq Baki AMEA Felsefe ve Huquq institutu nesri 3 sayli Baki Metbeesi ASC s 10 11 ISBN 5 89968 070 9 IstinadlarBell A ʿAbd Allah ibn al Zubayr Encyclopaedia Britannica brit ing Encyclopaedia Britannica Inc 1768 Ali zade A Abdullah ibn Zubajr rus Islamskij enciklopedicheskij slovarMoskva Ansar 2007 S 16 ISBN 978 5 98443 025 8 http www britannica com EBchecked topic 724 Abd Allah ibn az Zubayr Erebce Vikipediya 2003