Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Həccac ibn Yusif (1 iyun 661, Taif, Hicaz, Əməvilər xilafəti – 1 iyun 714, Vasit, Əməvilər xilafəti) — Əməvilər xilafətinin sərkərdəsi.
| Həccac ibn Yusif | |
|---|---|
| ərəb. الحجاج بن يوسف الثقفي | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1 iyun 661 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1 iyun 714 (53 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Məsudi "Mürucuz-zəhəb" və İbn əl-Əsirin "əl-Kamilu fit-tarix" kitablarında yazılmışdır: "Elə ki Həccac ibn Yusif İraqın hakimi vəzifəsinə təyin olunaraq öz hakimiyyətinin qərargahı olan Kufəyə daxil oldu, ilk nitqini (müraciətini) bismillahsız, qorxutma, çoxlu hədə ilə başladı və bununla da özünün qaniçən olduğunu göstərdi. Ilk nitqində işlətdiyi cümlələrdən biri də bu idi: "Ey Iraq xalqı! Ey təfriqəçi, nifaqçı və ən pis sifətlərə malik olanlar! And olsun Allaha ki, mən sizin aranızda ucalmış boyunlar və biçilmək vaxtı yetişmiş çoxlu başlar görürəm! Və bu mənim işimdir! Ey Iraq əhalisi! Bilin, and olsun Allaha mən nə sizin səhvinizi bağışlayacağam, nə də sizin üzrünüzü qəbul edəcəyəm."; Sonra göstəriş verdi ki, gərək sizin hamınız şəhərin kənarında toplaşasınız və Bəsrədə hökumət əleyhdarları ilə döyüşən Məhləbə kömək etməyə tələsəsiniz. Hər kəs bu əmrdən boyun qaçırsa, boynunu vuracaq, evini viran edəcəyəm. Üç gün sonra Həccac şəxsən Kufə əhalisinin Bəsrəyə tərəf hərəkətini müşahidə etdiyi vaxt Kufə qəbilələrinin başçılarından olan Ümeyr ibn Zabi adlı bir qoca onun yanına gəlib dedi: Əmir! Mən beli bükülmüş, zəif bir qocayam və bir neçə gənc övladım müharibədə iştirak edir. Onlardan birini mənim yerimə hesab et və məni bu müharibədə iştirak etməkdən azad et. Hələ qocanın sözü qurtarmamışdı ki, Həccac əmr etdi qocanın boynunu vurdular və sərvətini, var-dövlətini müsadirə etdilər. Kufə camaatı şəhərdən çıxaraq Bəsrə döyüşündə iştirak etmək üçün bu təziyqləri gördükdə izdiham yaradaraq elə tələsik axışdı ki, bir neçə nəfər körpünün üstündən Fərata yıxılaraq boğuldu."
Tarixçilərin yazdığına görə Həccac doxsan beşinci (h.q) ilində 20 illik hakimiyyətdən sonra ölərkən bu müddətdə onun əmrilə qətlə yetirilənlərin sayı (müharibələrdə ölənlərdən başqa) yüz iyirmi min nəfəri ötürdü. Həccac ölən zaman onun həbsxanalarında əlli min kişi və otuz min qadın var idi ki, bu qadınlardan on altı min nəfəri çılpaq idi.
Məsudi bu hadisəni nəql etdikdən sonra yazır: "Həccac qadınla kişini bir həbsxanada saxlayırdı və onun həbsxanalarının tavanı yox idi ki, qızmar günəşin istisinin, habelə qışın külək, yağış və soyuğunun qarşısını alsın."
tarixində göstərilir ki, Həccacın məhbuslarının yeməyini arpa unu, kül və duzun qarışığı təşkil edirdi. Həccacın zindanlarında bir neçə gün yatan hər kəs bu növ qidanın və günəş şüasının nəticəsində qara dərili insan şəklinə düşürdü.
İbn Qüteybə Dinəvəri yazır: "Bəsrə camaatının müxalifətinə görə ramazan ayı cümə günündə bu şəhərə daxil olan Həccac ibn Yusif düşünülmüş bir hiylə ilə şəhərin mərkəzi məscidində yetmiş min nəfəri birdən qılıncdan keçirdi və bu, tarixdə görünməyən bir cinayətdir."(Bu hadisənin geniş şərhini "əl-Imamətu vəs-siyasət" c-2 səh-32-də mütaliə edə bilərsiniz)
Livanlı yazıçısı mərhum yazır: "Mən tarixdə qaniçənlik və daşürəklilik barəsində nə qədər mütaliə etmişəmsə, Həccac kimisini görməmişəm. Yalnız Neron barəsində bir sıra mətləblər eşidirəm ki, Həccacın qaniçən və qəddarlıq əhval-ruhiyyəsini təsvir edir. O, Romaya od vurduqdan sonra ucalan şö’lələrə tamaşa edir, od-alov arasından qadınların və uşaqların eşidilən ah-naləsinə qulaq asaraq gülürdü."
Nəhayət, Ömər ibn Əbdüləziz Həccac barəsində deyirdi: "Əgər bütün millətlər ən xəbis və qaniçən nümayəndələrini cinayət, xəbislik müsabiqəsinə gətirsələr, bu alçaqlıq yarışında biz Həccacı irəli versək, bütün dünyaya qalib gələrik."
Burada İmamın sözlərinin mənası müəyyən qədər aydın olur: "Allah onlara elə bir hakim göndərər ki, onları qadınların əski parçasından da alçaq edər."
Ailəsi
Həccac ibn Yusifin Mahmud adlı oğlu vardı. Mahmud bir müddət Qəzvini idarə etmişdi.
İstinadlar
- Məsudi, Mürucuz-zəhəb c-3. səh-134
- İbn Əsir, Əl-Kamilu fit-tarix c-4. səh-34
- Məsudi, Mürucuz-zəhəb c-3. səh. 137
- Məsudi, Mürucuz-zəhəb c-3. səh.137.
- İbn əl-Cövzi, Səfinətul-bihar c. 1. səh. 222.
- Şeyx Məhəmmədcavad Muğniyə, "Şiə və özbaşına hökmdarlar", səh. 122.
- Təhzibut-təhzib c-2. səh-211.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Heccac ibn Yusif 1 iyun 661 Taif Hicaz Emeviler xilafeti 1 iyun 714 Vasit Emeviler xilafeti Emeviler xilafetinin serkerdesi Heccac ibn Yusifereb الحجاج بن يوسف الثقفي Sexsi melumatlarDogum tarixi 1 iyun 661Dogum yeri Taif Hicaz Emeviler xilafetiVefat tarixi 1 iyun 714 53 yasinda Vefat yeri Vasit Emeviler xilafetiVetendasligi Emeviler xilafetiHerbi fealiyyeti Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMesudi Murucuz zeheb ve Ibn el Esirin el Kamilu fit tarix kitablarinda yazilmisdir Ele ki Heccac ibn Yusif Iraqin hakimi vezifesine teyin olunaraq oz hakimiyyetinin qerargahi olan Kufeye daxil oldu ilk nitqini muracietini bismillahsiz qorxutma coxlu hede ile basladi ve bununla da ozunun qanicen oldugunu gosterdi Ilk nitqinde isletdiyi cumlelerden biri de bu idi Ey Iraq xalqi Ey tefriqeci nifaqci ve en pis sifetlere malik olanlar And olsun Allaha ki men sizin aranizda ucalmis boyunlar ve bicilmek vaxti yetismis coxlu baslar gorurem Ve bu menim isimdir Ey Iraq ehalisi Bilin and olsun Allaha men ne sizin sehvinizi bagislayacagam ne de sizin uzrunuzu qebul edeceyem Sonra gosteris verdi ki gerek sizin haminiz seherin kenarinda toplasasiniz ve Besrede hokumet eleyhdarlari ile doyusen Mehlebe komek etmeye telesesiniz Her kes bu emrden boyun qacirsa boynunu vuracaq evini viran edeceyem Uc gun sonra Heccac sexsen Kufe ehalisinin Besreye teref hereketini musahide etdiyi vaxt Kufe qebilelerinin bascilarindan olan Umeyr ibn Zabi adli bir qoca onun yanina gelib dedi Emir Men beli bukulmus zeif bir qocayam ve bir nece genc ovladim muharibede istirak edir Onlardan birini menim yerime hesab et ve meni bu muharibede istirak etmekden azad et Hele qocanin sozu qurtarmamisdi ki Heccac emr etdi qocanin boynunu vurdular ve servetini var dovletini musadire etdiler Kufe camaati seherden cixaraq Besre doyusunde istirak etmek ucun bu teziyqleri gordukde izdiham yaradaraq ele telesik axisdi ki bir nece nefer korpunun ustunden Ferata yixilaraq boguldu Tarixcilerin yazdigina gore Heccac doxsan besinci h q ilinde 20 illik hakimiyyetden sonra olerken bu muddetde onun emrile qetle yetirilenlerin sayi muharibelerde olenlerden basqa yuz iyirmi min neferi oturdu Heccac olen zaman onun hebsxanalarinda elli min kisi ve otuz min qadin var idi ki bu qadinlardan on alti min neferi cilpaq idi Mesudi bu hadiseni neql etdikden sonra yazir Heccac qadinla kisini bir hebsxanada saxlayirdi ve onun hebsxanalarinin tavani yox idi ki qizmar gunesin istisinin habele qisin kulek yagis ve soyugunun qarsisini alsin tarixinde gosterilir ki Heccacin mehbuslarinin yemeyini arpa unu kul ve duzun qarisigi teskil edirdi Heccacin zindanlarinda bir nece gun yatan her kes bu nov qidanin ve gunes suasinin neticesinde qara derili insan sekline dusurdu Ibn Quteybe Dineveri yazir Besre camaatinin muxalifetine gore ramazan ayi cume gununde bu sehere daxil olan Heccac ibn Yusif dusunulmus bir hiyle ile seherin merkezi mescidinde yetmis min neferi birden qilincdan kecirdi ve bu tarixde gorunmeyen bir cinayetdir Bu hadisenin genis serhini el Imametu ves siyaset c 2 seh 32 de mutalie ede bilersiniz Livanli yazicisi merhum yazir Men tarixde qanicenlik ve dasureklilik baresinde ne qeder mutalie etmisemse Heccac kimisini gormemisem Yalniz Neron baresinde bir sira metlebler esidirem ki Heccacin qanicen ve qeddarliq ehval ruhiyyesini tesvir edir O Romaya od vurduqdan sonra ucalan so lelere tamasa edir od alov arasindan qadinlarin ve usaqlarin esidilen ah nalesine qulaq asaraq gulurdu Nehayet Omer ibn Ebduleziz Heccac baresinde deyirdi Eger butun milletler en xebis ve qanicen numayendelerini cinayet xebislik musabiqesine getirseler bu alcaqliq yarisinda biz Heccaci ireli versek butun dunyaya qalib gelerik Burada Imamin sozlerinin menasi mueyyen qeder aydin olur Allah onlara ele bir hakim gonderer ki onlari qadinlarin eski parcasindan da alcaq eder AilesiHeccac ibn Yusifin Mahmud adli oglu vardi Mahmud bir muddet Qezvini idare etmisdi IstinadlarMesudi Murucuz zeheb c 3 seh 134 Ibn Esir El Kamilu fit tarix c 4 seh 34 Mesudi Murucuz zeheb c 3 seh 137 Mesudi Murucuz zeheb c 3 seh 137 Ibn el Covzi Sefinetul bihar c 1 seh 222 Seyx Mehemmedcavad Mugniye Sie ve ozbasina hokmdarlar seh 122 Tehzibut tehzib c 2 seh 211 Xarici kecidler