Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abdullah Vassaf Əfəndi (1662, Akhisar[d], Manisa vilayəti – 1761, Konstantinopol) — Osmanlı alimi, xəttatı və şeyxülislamı. Oğlu Əsad Əfəndi də Sultan Əbdülhəmid səltənətində şeyxülislam olmuşdur.
| Abdullah Vassaf Əfəndi | |
|---|---|
| Əvvəlki | Seyid Murtuz Əfəndi |
| Sonrakı | Kürəkənzadə Feyzullah Əfəndi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1662 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | qazı |
| Atası | Mehmed Əfəndi |
| Uşağı | Vassafzadə Əsad Əfəndi |
Həyatı
Doğulduğu tarix bilinmir. Bayramiyyə təriqətinin şeyxlərindən Akhisarlı İlyasın müridlərindən Mehmed Əfəndinin oğludur. İlk təhsilini ətrafındakı üləmalardan alan Abdullah Əfəndi daha sonra İstanbula gəldi və Anadolu qazəsgəri Qara Xəlil Əfəndidən dərslər aldı. Təhsilini tamamlamasının ardından 1699-cu ildə müdərrislik dərəcəsi qazandı. Ardından müəllimi olan Qara Xəlil Əfəndinin qızıyla evlənərək üləma zümrəsində tanınmağa başladı. 1724-cü ilədək müxtəlif mədrəsələrdə müdərris olaraq xidmət etdi. Daha sonra isə qazılığa yüksəldi və Salonikiyə təyin olundu. 31 iyul 1726-cı ildə bu vəzifəsindən azad edildi və ertəsi il Misir qazılığına gətirildi. 1728-ci ildə vəzifəsini tamamladı və İstanbula döndükdən sonra fətva əmini oldu.
Bu vəzifədə ikən, İranda hakimiyyəti ələ alan Nadir şah Əfşar cəfəriliyin məzhəb olaraq dəyərləndirilməsi məqsədilə Osmanlı dövlətindən bir elmi heyətin göndərilməsini istəmiş, Abdullah Əfəndi də Anadolu qazəsgərliyinə namizəd göstərilərək 1736-cı ildə kaptan-ı dərya Elçi Mustafa Paşanın rəhbərliyində toplanan heyətin içərisində isfahana göndərilmişdir. 2 il boyunca İsfahan, Qəndəhar və Səmərqənddə şiə alimləri ilə müzakirələr aparmış, burada qazandığı nüfuzla "İran qazəsgəri" ləqəbi qazanmışdır. İrandan döndükdən sonra 13 iyun 1741-ci ildə Anadolu qazəsgəri oldu. 1746-cı ilin dekabrında Rumeli qazəsgərliyinə namizəd seçildi və 20 iyun 1749-cu ildə bu vəzifəyə gətirildi. Bundan bir neçə ay sonra qaynı Mehmed Səid Əfəndi şeyxülislamlığa yüksəldi və bir illik vəzifə müddətini tamamlamasının ardından 15 iyun 1752-ci ildə ikinci dəfə Rumeli qazəsgəri oldu. Seyid Murtuz Əfəndinin vəzifədən alınmasının ardından 12 yanvar 1755-ci ildə şeyxülislamlığa yüksəldi.
Yaşlı olması səbəbilə dövlət işləriylə yaxından məşğul ola bilməmiş, tarixçi Şəmdanizadəyə görə, ətrafındakı insanların rüşvətxorluğu səbəbilə həmin il 8 iyunda vəzifədən alınmışdır. Ardından Bursada yaşamağa məcbur edilsə də, çox keçmədən Sarıyerdəki köşkündə yaşamağına icazə verildi. Özündən sonra bu köşkdə I Əbdülhəmid dönəmi şeyxülislamlarından olan oğlu Əsad Əfəndi yaşamış, ardından Sultan Əbdülhəmid dönəmində dövlət xəzinəsinə verilmişdir. Abdullah Əfəndi 1761-ci ilin iyununda burada vəfat etdi. Cənazəsi Əyyubsultanda Siyavuş Paşa türbəsinin yaxınlığına – müəllimi və qaynatası Qara Xəlil Əfəndinin yanına dəfn edildi.
Mənbə
- İzzî, Târih, İstanbul 1199, s. 204a, 273a.
- Vâsıf, Târih, I, 46–47, 198–200.
- Devhatü’l-meşâyih, s. 98–99.
- Sicill-i Osmânî, III, 383.
- Osmanlı Müellifleri, II, 481–483.
- İlmiyye Salnâmesi, s. 527.
- Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, II, 481–484.
- Hediyyetü’l-ʿârifîn, I, 474.
İstinadlar
- Abdülkadir Altunsu, Osmanlı Şeyhülislâmları, Ankara 1972, s. 136–137.
- Şem‘dânîzâde, Müri’t-tevârîh (Aktepe), I, 62, 63, 89, 105, 109, 181; II/A, s. 38.
- Şeyhî, Vekāyiu’l-fuzalâ, II, 363, 367, 380, 403, 539, 641, 726.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abdullah Vassaf Efendi 1662 Akhisar d Manisa vilayeti 1761 Konstantinopol Osmanli alimi xettati ve seyxulislami Oglu Esad Efendi de Sultan Ebdulhemid seltenetinde seyxulislam olmusdur Abdullah Vassaf Efendi91 Osmanli seyxulislamiEvvelkiSeyid Murtuz EfendiSonrakiKurekenzade Feyzullah EfendiSexsi melumatlarDogum tarixi 1662Dogum yeri Akhisar d Manisa vilayeti TurkiyeVefat tarixi iyun 1761Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiDefn yeri KonstantinopolFealiyyeti qaziAtasi Mehmed EfendiUsagi Vassafzade Esad EfendiHeyatiDoguldugu tarix bilinmir Bayramiyye teriqetinin seyxlerinden Akhisarli Ilyasin muridlerinden Mehmed Efendinin ogludur Ilk tehsilini etrafindaki ulemalardan alan Abdullah Efendi daha sonra Istanbula geldi ve Anadolu qazesgeri Qara Xelil Efendiden dersler aldi Tehsilini tamamlamasinin ardindan 1699 cu ilde muderrislik derecesi qazandi Ardindan muellimi olan Qara Xelil Efendinin qiziyla evlenerek ulema zumresinde taninmaga basladi 1724 cu iledek muxtelif medreselerde muderris olaraq xidmet etdi Daha sonra ise qaziliga yukseldi ve Salonikiye teyin olundu 31 iyul 1726 ci ilde bu vezifesinden azad edildi ve ertesi il Misir qaziligina getirildi 1728 ci ilde vezifesini tamamladi ve Istanbula dondukden sonra fetva emini oldu Bu vezifede iken Iranda hakimiyyeti ele alan Nadir sah Efsar ceferiliyin mezheb olaraq deyerlendirilmesi meqsedile Osmanli dovletinden bir elmi heyetin gonderilmesini istemis Abdullah Efendi de Anadolu qazesgerliyine namized gosterilerek 1736 ci ilde kaptan i derya Elci Mustafa Pasanin rehberliyinde toplanan heyetin icerisinde isfahana gonderilmisdir 2 il boyunca Isfahan Qendehar ve Semerqendde sie alimleri ile muzakireler aparmis burada qazandigi nufuzla Iran qazesgeri leqebi qazanmisdir Irandan dondukden sonra 13 iyun 1741 ci ilde Anadolu qazesgeri oldu 1746 ci ilin dekabrinda Rumeli qazesgerliyine namized secildi ve 20 iyun 1749 cu ilde bu vezifeye getirildi Bundan bir nece ay sonra qayni Mehmed Seid Efendi seyxulislamliga yukseldi ve bir illik vezife muddetini tamamlamasinin ardindan 15 iyun 1752 ci ilde ikinci defe Rumeli qazesgeri oldu Seyid Murtuz Efendinin vezifeden alinmasinin ardindan 12 yanvar 1755 ci ilde seyxulislamliga yukseldi Yasli olmasi sebebile dovlet isleriyle yaxindan mesgul ola bilmemis tarixci Semdanizadeye gore etrafindaki insanlarin rusvetxorlugu sebebile hemin il 8 iyunda vezifeden alinmisdir Ardindan Bursada yasamaga mecbur edilse de cox kecmeden Sariyerdeki koskunde yasamagina icaze verildi Ozunden sonra bu koskde I Ebdulhemid donemi seyxulislamlarindan olan oglu Esad Efendi yasamis ardindan Sultan Ebdulhemid doneminde dovlet xezinesine verilmisdir Abdullah Efendi 1761 ci ilin iyununda burada vefat etdi Cenazesi Eyyubsultanda Siyavus Pasa turbesinin yaxinligina muellimi ve qaynatasi Qara Xelil Efendinin yanina defn edildi MenbeIzzi Tarih Istanbul 1199 s 204a 273a Vasif Tarih I 46 47 198 200 Devhatu l mesayih s 98 99 Sicill i Osmani III 383 Osmanli Muellifleri II 481 483 Ilmiyye Salnamesi s 527 Uzuncarsili Osmanli Tarihi II 481 484 Hediyyetu l ʿarifin I 474 IstinadlarAbdulkadir Altunsu Osmanli Seyhulislamlari Ankara 1972 s 136 137 Sem danizade Muri t tevarih Aktepe I 62 63 89 105 109 181 II A s 38 Seyhi Vekayiu l fuzala II 363 367 380 403 539 641 726