Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abdinli — Azərbaycan Respublikasıınn Yardımlı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
| Abdinli | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
Tarixi
Abidinli kəndi Yardımlı rayonunun əhalisinə və ev tikilisi sayına görə, çox kiçik kəndlərindən biridir. Hazırda Abidinli kəndində 28 tikili ev, Yeni Abidinli kəndində isə 17 tikili ev mövcuddur. Abidinli kəndi dəniz səviyyəsindən 2000 metr yüksəklikdə yerləşir. Kənd rayon mərkəzindən şimal–qərbdə, mərkəzdən 11 km aralı məsafədə yerləşən dağ kəndlərindən biridir. Azərbaycan respublikasının dövlət sərhədinin 2 km kənarında, Savalan dağının şimal yerləşir.
Kənd beş kiçik təpəciklə əhatə olunmuş, sıldırım qayaların üzərində qərar tutmuşdur. Kəndin qərb qurtaracağında, qayaların üstündə tarixi bir Qala yeri vardır. Bu Qala Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin qeydiyyatinda olmaqla Abibinli Qalası kimi 1204 nömrəsi ilə qeydiyyatdadır.[]
Abidinli qalasının eni 56 metr, uzunluğu isə 100 metrdən artıqdır. Bu qala qədim Sasanilik-Atəşpərəstlik dövrünün qalalarının ehtimalları sırasındadır. Deyilənə görə, bu qala-kurqanın mərkəzində ola bilsin sərdabə də var. Bu Qala yeri ilə 1828-ci il Rusiya ilə İran arasında bağlanmış tarixi Türkmənçay sülh müqaviləsində adı keçən Cikoir zirvəsi üz-üzə dayanmaqdadır. Abidinli kəndində əhalinin məskunlaşmasi 19-cu əsrin 50-ci illərinə təsadüf edir.[]
Adının tarixi
Abidinli kəndinin inzibati adı 1930-cu illərdə təyin olunmuşdur.[]
Kəndin qəbristanlığı
Gürdi, Ağsatan, Xanbulağı, Ağamməd meydanı, Cəfər kolatı deyilən kənd sahələrində böyük yaşayış yerinə mənsub müsəlman qəbiristanlıqları mövcuddur.
Abidinlilər haqqında
20-ci əsrin 70-ci illərində isə Abidin oğullarından olan Abdullular yeni bir obanın, yurdun, kəndin sayca 3-cü kəndin, Yeni Abidinlinin də əsasını qoymuşlar. Hazırda Yeni Abidinli kəndi, rayonun inzibati mərkəzlərdən biridir. Kənddə ümumi orta məktəb, feldşer-mama məntəqəsi və rabitə qovşağı, teleötürücü rabitə stansiyası mövcuddur.[]
Rusiya imperatorluğu dönəmi
Çar Rusiyası ilə Qacar-İran dövləti arasında XIX əsrin əvvəllərindən başlayan müharibələr 1813-cü il Gülüstan və 1828-ci il Türkmənçay sülh müqavilələri ilə nəticələnmişdir. Şimali Azərbaycan kavranı da məhz sonralar meydana gəlsə də, əslində Azərbaycan 200 ildən artıq bir müdddətdir ki, bir ölkə kimi bir sıra ayrıcalıqlarla yaşamaqdadır. Rusiya imperiyasının feodal İranından zəbt etdiyi torpaqlar uzun illər ərzində iqtisadi və siyasi baxımdan müstəqil bir ayrıcalıqla inkişaf etmli olmuşdur. Bu günkü inzibati anlamla Yardımlı adlanan bölgə XIX yüzilliyin əvvəlində, Sivdaş adı ilə tanınırmiş. Yardımlı XIX əsrin əvvəlində, Viləş çayının kənarında yerləşən, 5–10 evdən ibarət olan kiçik bir çay kəndi olub.[]
Sivdaş bölgəsi orta əsrlərdən etibarən, iqtisadi və mədəni cəhətdən Ərdəbil şəhərinə bağlı bir bölgə idi. Əhalinin adət-ənənəsi də, iqtisadi-ticari ilişkiləri də Ərdəbilə uyum saxlamişdır. Həm də Sivdaş bölgəsi Lənkəran xanlığının *tapu* torpağı olmuşdur. Çar Rusiyasının işğalından sonra, həm iqtisadi həyat, həm mədəni-ticari həyat tamami ilə fərqli müstəvidə inkişafa başladı. Çar Rusiyasi 19-cu əsrin 40-cı illərində işğal etdiyiu torpaqlarda özünün inzibati-dövlət strukturlarını yaratmağa başladı.[]
Xanlıq və İran dövlətinin xüsusi-təhkimçilik mülkiyyətini dağıtmaq üçün 1846-cı ildə Azərbaycan kəndlisini azad torpağ sahibi etmək üçün xüsusi bir fərman imzalandı. Azərbaycan kəndlisini ağa-bəy boyunduruğundan azad etmək üçün verilən bu fərman bir sıra oturaq həyat sürən kəndlilər üçün geniş imkanların açılmasına səbəb oldu. Abidin və Şərif qardaşları bu fərmandan yararlanmaq üçün boş qalmiş torpaqlarda məskunlaşmağa başladılar. Abidin Baba qonşu Gilar kəndinin bəylərindən olan Alı Sultanla bacanağ olmuşdur. Alı Sultan İranın Qacarlar sarayında xidmət etmiş ulu bəylərdən biri idi. Alı Sultan Nəmin Xanın qızlarından biri ilə evli idi.[]
Abidinin şəxsiyyəti Alı Sultanın xoşuna gəldiyinə görə öz baldızı Nazlı xanımı da Abidinə alan Alı Sultan olmuşdur. Alı Sultanın xan qızından 4 oğlu, Abidinin isə Xan qızı Nazlı bəyimdən beş oğlu olmuşdur. Gilar bəylərindən olan Alı Sultan bəy bacanağı Abidinə bir müddət Gilar kəndində məskun olmağa yer versə də, 1846-cı ilin Azərbaycan kəndlisi haıqqında verilən fərmandan sonra Alı Sultanda qısqanclıq hissi baş qaldırmiş, bacanağının övladlarına başqa yurd yeri tutmağı məsləhət görmüşdür. Abidin övladlarınin Gilar kəndindəki evlərinə od düşmüş ,evləri yandıqdan sonra bir daha Gilar bəyləri onların yeni ev tikmələrinə razı olmamışlar. Gilar bəylərinin məsləhətləri ilə Abidin övladları, İranla həmsərhəd Xanbulağı adlanan icma torpağında bir müddət məskunlaşmışlar. Bir müddətdən sonra qış üçün qışlamağa gələn Ökü kənd sakinləri ilə yaranan mübahisədən sonra,Abidin övladları Bulaqlar adlı Cerinbel kəndınə məxsus icma torpağında yenidən məskunlaşmışlar.Bu məskunlaşma bu günə qədər davam etrməkdədir. Xanbulağındakı uğursuzluqdan sonra Abidin övladları qonşu kəndlərə dağılmışlar.[]
Sovet hökuməti qurulandan sonra da,əsrin 30-cu illərinə qədər qonşu kəndlərin camaati yeni yurd yerini,- Bulaqlar ve Mirişli deyə çağırmışlar. Lakin sovet hakimiyyəti qurulandan sonra Abidin övladlarının yekdil qərarı ilə Miriş Babanın saldığı yurd yeri, Abidinli olaraq rəsmiləşmişdir. Abidinli adı tarixə belə notla :,-Bulaqlar-Mirişli-Abidinli olaraq düşmüşdür.[]
Çar Rusiyasının hakimiyyəti illərində Yeni yurd yerinin sakinləri bir kənd icması olaraq öz özəllikləri ilə tanınmağa başlamiş ,*hampa* olaraq əkinçiliklə və heyvandarlıqla sıxı şəkildə məşğul olmuşlar. Çar Rusiyasında baş verən 1917-ci ilin bolşevik inqilabı Abidinlilərin həyatında ciddi dönüş yaratmışdır.Ölkədə baş verən çaxnaşma bolşevik rus ordusunun sərhəd kəndlərinə qədər qət etdiyi məsafə olduqca çətin olmuşdur. Kənd camaati 20-ci illərdə İranın Germi bölgəsinin Qozlu ve İni kəndlərinə köç etmiş, lakin Yurd sevgisi onları geri dönməyə vadar etmişdir. Doğma yurdlarına qayıdan kənd içması öz kənd məşətlərinə geri dönmüş, feodal-natural təsərrüfatlarını qoruyub saxlamışlar.[]
Mədəniyyət abidələri
Abidinli kəndi ölkənin ən qədim yaşayış məskənlərindən biridir. Kəndin qərbində, günbatanda kəndin hündür bir yerində, Qala deyilən yerində yerləşən kurqan öz tədqiqatçısını gözləyir. Abidinli qalasının eni 50 metr ,uzunluğu isi 100 metrdən artıqdır. Sıldırım qayanın üzərində yerləşir. Kəndin cavanları hər il Novruz Bayramında bu qalanın yerləşdiyi torpağın üzərində Bayram tonqalı yandırırlar. Bu qala Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinnin kataloqunda 1204-cü abidə kimi qeydə alinmişdır.
Abidinli Qala təpəciyinin ətəyində yerləşən Küp qəbirləri 1400 ildən artıq qədim bir tarixə malikdir.
Küp qəbirlərin bir neçəsi dəfinə axtarıcılar tərəfindın qeyri-profesonallıqla qazılmış və təxrib olunmuşdur. Təsadüf nəticəsində küp qəbirlərinin birindən çixan iki qədim gümüş sikkə, təxminən 5 qram həçmində olmuş, Nəsib müəllim tərəfindən 2015-ci ilin avqust ayında Yaradımlı rayonunun Tarix –Diyarşünaslıq muzeyinin direktoru Əli İskəndərova təqdim olunmuşdur. Tarixçi A. Ələkbrovun dəyərləndirməsinə görə, bu qədim gümüş sikkələr Arşakilər dövründə zərb olmuş gümüş sikkələrdəndir.[]
Kəndin şimal şərqində isə Ağamməd meydanı deyilən yerin üstündə,tarixçi-arxeoloq İ.Qoşqarlının apardığı ibtidai-anatomik tədqiqat nəticəsində, 5 min illik Qutu qəbirləri müıyyən olunmuşdur. Bir sıra qəbirlər isə müxtəlif illərdə dəfinə axtaricıları tərəfindən ötən əsrin 90-cı illərində uçulub-dağıdılmışdır. Qutu qəbirlərdən çıxan maddi mədəniyyət numunələri: — qılınc, qəmə, ox ucları, məişət əşyalari, dulusçuluq numunələri olan qab-qacaqlar, İran İslam respublikasından qaçaq yollarla kəndə gələn adamlar tərəfindın mənimsənilərək aparılmışdır. []
Abidinli kəndinin 200 hektarlıq otlanacaq və əkinəcək ərazilərində və ətrafında: Ağsatan deyilən yerdə,Gürdi deyilən yerdə, Yeni Abidinlidə Hacı çökəyinin üstündə qədim qəbristanlıq yerləri, tarixdə adı belə unudulmuş müsəlman kənd abidələri kimi izlərini saxlayır.
"Əli Daşı" deyilən yerdə Pir izinə, Xanbulaq kəndinin içərisində Ocaq Başı deyilən Pir qəbristanlıq da kəndin qədim tarixi abidələridir..
Əli bulağının üstündə "Atma Təpə" deyilən bir yerdə qədim *kurqan–təpə* izləri hələ də açılmamış tarixi abidələrdəndir..
Yeni Abidinlinin şimal güneyində Qaracadağın sinəsində, Sapand Daşı deyilən bir antromorfik Daş abidəsi var. Bu abiidə də dəfinə axtarıcılarının qəzəbinə gəlmiş, Daş abidə oturduğu yerdən bir az aralı bir yerə aşırılmışdır.
Abidinli kəndinə məxsus Daş abidələrdən biri də kəndən cənub şərqində *Pirallı yeri* deyilən yerin ətradfındakı *Gülmək Daşı* abidəsidir. Bu abidə də antromorfik Daş abidələrdən biridir.[]
Yerdən təxminən 2 −3 metr hündürlükdə yerləşən bu Daş abidə Qayanın içində gizlənmiş bir otaqlı istirahət yeridir. Bu Daş otağa girərkən Savalan Vadisi bir ayna kimi insanın gözləri önündə canlanır. Bir anlığa insanın ruhu göylərə, üfüqə doğru qalxır, insanda bir şən övqat yaranır. Elə buna görə de insanlar ona "Gülmək Daşı", yəni təbəssümə səbəb olan yer adı kimi anımsamışlar. Abidinli kəndinin yaxın-uzaq ətrafında olduqca çoxlu qədim yurd yerləşkələri öz əsrarəngiz izləri ilə keçmişdən bu günümüzə boylanmaqdadır.
Yer adları
Abidinli kəndinin 200 hektarlıq kənd torpağı vardır. Bu torpaqlara keçmişdən bəri müxtəlif adlar verilmişdir. Canavar kani, Sarıbulaq, Dibyurd, Əli daşı, Qaraca daq, Pışdu təpə, Seyid yeri, Əhməd bostanı, Parameşə, Qoşabulaq, Hacı çökəyi, Haçə, Qazağ bulağı, Xosrov, Sərkəş, Daş köçə, Sapand daşı, Yezid bulğı, Seyidbə yurdu, Partdağan, Köçə yeri, Məliklü yeri, Ağamməd meydani, Meydan, Mehrab yeri, Kamal yeri, Nifti dərəsi,Tuti bulği, Bəg kişi bulğı, Qələ, Qələ dalı, Həmzəxan zəmisi, Sərdar zəmisi, Köndələn şotdar, İşi bulğı, İşi çalan, Cəfər kolati, Pirallu yeri, Şirxan bulğı, Yağub meşəsi, Ağaşqıran,Qərəxan yeri, Mərgəm yeri, Ker təpə, Gülbəy daşı, Cerinbel kəhrizi, Oncakələ kəhrizi, Dərə qırağı, Dəvə üçən, Lallar yeri, Daru yeri, Armud bulğı, Çanax, Böyük çanax, Kiçik çanax, Gen dərə, Alı qışdaği, Nəsir yurdu, Atma təpə, Vışka, Quzay, İricil, Qələ qabağı, Dirsəy ağzı, Manaf çalan, Fatma çalan, Dik şot, Rəcxan xarmanı, Quzay zəmi, Şahmarru yeri, Qardaşxan bulağı, Əzgil bulağı, Kükürd, Daş bulağı.[]
Söz, deyimləri və şivələri
Abidinli toplumunun bir sıra söz ve deyimləri var. Cılfır, mırtıldamaq, xoruzdanmaq, başılavlu, siyə yatmağ, zəvzəy, yabu oğlu yabu, for-fısdu, köndələn şot, ker adami, tülüngi, qart-qurt edən, şınqıri vurmaq, zığıldamaq, dabalağ atmaq, sərsəmləmək, çırpıtmaq, qopalağlanmağ, şiv çubuğ, çılğa, qoppuzdanmaq,mazaryemiş, cıralaşmağ, zayvağlamaq, dümbək kimi, kar-kic, veyil-veyil gəzmək, tappaturup salmaq, şam vaxtı, ləlöün, bic-vəlidizna, çer, şurrandodağ, kor küçüy, donbalanquc aşmaq, zariməg, tuman-paça görsənmək, cinnüağakişilü,səgircəylü, dımırranmağ, təpışdürməg, tolazdandı.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Abidinli qalası". 2019-12-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-10.
- . 2019-12-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-10.
- . 2019-12-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-10.
- "Azərbaycan dilinin Yardımlı şivələri (fonetika), Bakı, 2017". 2020-02-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-12-10.
- . 2019-12-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-10.
 | Yardımlı rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abdinli Azerbaycan Respublikasiinn Yardimli rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Abdinli38 55 19 sm e 48 09 27 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00AbdinliTarixiAbidinli kendi Yardimli rayonunun ehalisine ve ev tikilisi sayina gore cox kicik kendlerinden biridir Hazirda Abidinli kendinde 28 tikili ev Yeni Abidinli kendinde ise 17 tikili ev movcuddur Abidinli kendi deniz seviyyesinden 2000 metr yukseklikde yerlesir Kend rayon merkezinden simal qerbde merkezden 11 km arali mesafede yerlesen dag kendlerinden biridir Azerbaycan respublikasinin dovlet serhedinin 2 km kenarinda Savalan daginin simal yerlesir Kend bes kicik tepecikle ehate olunmus sildirim qayalarin uzerinde qerar tutmusdur Kendin qerb qurtaracaginda qayalarin ustunde tarixi bir Qala yeri vardir Bu Qala Azerbaycan Medeniyyet Nazirliyinin qeydiyyatinda olmaqla Abibinli Qalasi kimi 1204 nomresi ile qeydiyyatdadir menbe gosterin Abidinli qalasinin eni 56 metr uzunlugu ise 100 metrden artiqdir Bu qala qedim Sasanilik Atesperestlik dovrunun qalalarinin ehtimallari sirasindadir Deyilene gore bu qala kurqanin merkezinde ola bilsin serdabe de var Bu Qala yeri ile 1828 ci il Rusiya ile Iran arasinda baglanmis tarixi Turkmencay sulh muqavilesinde adi kecen Cikoir zirvesi uz uze dayanmaqdadir Abidinli kendinde ehalinin meskunlasmasi 19 cu esrin 50 ci illerine tesaduf edir menbe gosterin Adinin tarixiAbidinli kendinin inzibati adi 1930 cu illerde teyin olunmusdur menbe gosterin Kendin qebristanligi Gurdi Agsatan Xanbulagi Agammed meydani Cefer kolati deyilen kend sahelerinde boyuk yasayis yerine mensub muselman qebiristanliqlari movcuddur Abidinliler haqqinda 20 ci esrin 70 ci illerinde ise Abidin ogullarindan olan Abdullular yeni bir obanin yurdun kendin sayca 3 cu kendin Yeni Abidinlinin de esasini qoymuslar Hazirda Yeni Abidinli kendi rayonun inzibati merkezlerden biridir Kendde umumi orta mekteb feldser mama menteqesi ve rabite qovsagi teleoturucu rabite stansiyasi movcuddur menbe gosterin Rusiya imperatorlugu donemiCar Rusiyasi ile Qacar Iran dovleti arasinda XIX esrin evvellerinden baslayan muharibeler 1813 cu il Gulustan ve 1828 ci il Turkmencay sulh muqavileleri ile neticelenmisdir Simali Azerbaycan kavrani da mehz sonralar meydana gelse de eslinde Azerbaycan 200 ilden artiq bir mudddetdir ki bir olke kimi bir sira ayricaliqlarla yasamaqdadir Rusiya imperiyasinin feodal Iranindan zebt etdiyi torpaqlar uzun iller erzinde iqtisadi ve siyasi baximdan musteqil bir ayricaliqla inkisaf etmli olmusdur Bu gunku inzibati anlamla Yardimli adlanan bolge XIX yuzilliyin evvelinde Sivdas adi ile taninirmis Yardimli XIX esrin evvelinde Viles cayinin kenarinda yerlesen 5 10 evden ibaret olan kicik bir cay kendi olub menbe gosterin Sivdas bolgesi orta esrlerden etibaren iqtisadi ve medeni cehetden Erdebil seherine bagli bir bolge idi Ehalinin adet enenesi de iqtisadi ticari iliskileri de Erdebile uyum saxlamisdir Hem de Sivdas bolgesi Lenkeran xanliginin tapu torpagi olmusdur Car Rusiyasinin isgalindan sonra hem iqtisadi heyat hem medeni ticari heyat tamami ile ferqli mustevide inkisafa basladi Car Rusiyasi 19 cu esrin 40 ci illerinde isgal etdiyiu torpaqlarda ozunun inzibati dovlet strukturlarini yaratmaga basladi menbe gosterin Xanliq ve Iran dovletinin xususi tehkimcilik mulkiyyetini dagitmaq ucun 1846 ci ilde Azerbaycan kendlisini azad torpag sahibi etmek ucun xususi bir ferman imzalandi Azerbaycan kendlisini aga bey boyundurugundan azad etmek ucun verilen bu ferman bir sira oturaq heyat suren kendliler ucun genis imkanlarin acilmasina sebeb oldu Abidin ve Serif qardaslari bu fermandan yararlanmaq ucun bos qalmis torpaqlarda meskunlasmaga basladilar Abidin Baba qonsu Gilar kendinin beylerinden olan Ali Sultanla bacanag olmusdur Ali Sultan Iranin Qacarlar sarayinda xidmet etmis ulu beylerden biri idi Ali Sultan Nemin Xanin qizlarindan biri ile evli idi menbe gosterin Abidinin sexsiyyeti Ali Sultanin xosuna geldiyine gore oz baldizi Nazli xanimi da Abidine alan Ali Sultan olmusdur Ali Sultanin xan qizindan 4 oglu Abidinin ise Xan qizi Nazli beyimden bes oglu olmusdur Gilar beylerinden olan Ali Sultan bey bacanagi Abidine bir muddet Gilar kendinde meskun olmaga yer verse de 1846 ci ilin Azerbaycan kendlisi haiqqinda verilen fermandan sonra Ali Sultanda qisqancliq hissi bas qaldirmis bacanaginin ovladlarina basqa yurd yeri tutmagi meslehet gormusdur Abidin ovladlarinin Gilar kendindeki evlerine od dusmus evleri yandiqdan sonra bir daha Gilar beyleri onlarin yeni ev tikmelerine razi olmamislar Gilar beylerinin meslehetleri ile Abidin ovladlari Iranla hemserhed Xanbulagi adlanan icma torpaginda bir muddet meskunlasmislar Bir muddetden sonra qis ucun qislamaga gelen Oku kend sakinleri ile yaranan mubahiseden sonra Abidin ovladlari Bulaqlar adli Cerinbel kendine mexsus icma torpaginda yeniden meskunlasmislar Bu meskunlasma bu gune qeder davam etrmekdedir Xanbulagindaki ugursuzluqdan sonra Abidin ovladlari qonsu kendlere dagilmislar menbe gosterin Sovet hokumeti qurulandan sonra da esrin 30 cu illerine qeder qonsu kendlerin camaati yeni yurd yerini Bulaqlar ve Mirisli deye cagirmislar Lakin sovet hakimiyyeti qurulandan sonra Abidin ovladlarinin yekdil qerari ile Miris Babanin saldigi yurd yeri Abidinli olaraq resmilesmisdir Abidinli adi tarixe bele notla Bulaqlar Mirisli Abidinli olaraq dusmusdur menbe gosterin Car Rusiyasinin hakimiyyeti illerinde Yeni yurd yerinin sakinleri bir kend icmasi olaraq oz ozellikleri ile taninmaga baslamis hampa olaraq ekincilikle ve heyvandarliqla sixi sekilde mesgul olmuslar Car Rusiyasinda bas veren 1917 ci ilin bolsevik inqilabi Abidinlilerin heyatinda ciddi donus yaratmisdir Olkede bas veren caxnasma bolsevik rus ordusunun serhed kendlerine qeder qet etdiyi mesafe olduqca cetin olmusdur Kend camaati 20 ci illerde Iranin Germi bolgesinin Qozlu ve Ini kendlerine koc etmis lakin Yurd sevgisi onlari geri donmeye vadar etmisdir Dogma yurdlarina qayidan kend icmasi oz kend mesetlerine geri donmus feodal natural teserrufatlarini qoruyub saxlamislar menbe gosterin Medeniyyet abideleriAbidinli kendi olkenin en qedim yasayis meskenlerinden biridir Kendin qerbinde gunbatanda kendin hundur bir yerinde Qala deyilen yerinde yerlesen kurqan oz tedqiqatcisini gozleyir Abidinli qalasinin eni 50 metr uzunlugu isi 100 metrden artiqdir Sildirim qayanin uzerinde yerlesir Kendin cavanlari her il Novruz Bayraminda bu qalanin yerlesdiyi torpagin uzerinde Bayram tonqali yandirirlar Bu qala Azerbaycan Medeniyyet Nazirliyinnin kataloqunda 1204 cu abide kimi qeyde alinmisdir Abidinli Qala tepeciyinin eteyinde yerlesen Kup qebirleri 1400 ilden artiq qedim bir tarixe malikdir Kup qebirlerin bir necesi define axtaricilar terefindin qeyri profesonalliqla qazilmis ve texrib olunmusdur Tesaduf neticesinde kup qebirlerinin birinden cixan iki qedim gumus sikke texminen 5 qram hecminde olmus Nesib muellim terefinden 2015 ci ilin avqust ayinda Yaradimli rayonunun Tarix Diyarsunasliq muzeyinin direktoru Eli Iskenderova teqdim olunmusdur Tarixci A Elekbrovun deyerlendirmesine gore bu qedim gumus sikkeler Arsakiler dovrunde zerb olmus gumus sikkelerdendir menbe gosterin Kendin simal serqinde ise Agammed meydani deyilen yerin ustunde tarixci arxeoloq I Qosqarlinin apardigi ibtidai anatomik tedqiqat neticesinde 5 min illik Qutu qebirleri muiyyen olunmusdur Bir sira qebirler ise muxtelif illerde define axtaricilari terefinden oten esrin 90 ci illerinde uculub dagidilmisdir Qutu qebirlerden cixan maddi medeniyyet numuneleri qilinc qeme ox uclari meiset esyalari dulusculuq numuneleri olan qab qacaqlar Iran Islam respublikasindan qacaq yollarla kende gelen adamlar terefindin menimsenilerek aparilmisdir menbe gosterin Abidinli kendinin 200 hektarliq otlanacaq ve ekinecek erazilerinde ve etrafinda Agsatan deyilen yerde Gurdi deyilen yerde Yeni Abidinlide Haci cokeyinin ustunde qedim qebristanliq yerleri tarixde adi bele unudulmus muselman kend abideleri kimi izlerini saxlayir Eli Dasi deyilen yerde Pir izine Xanbulaq kendinin icerisinde Ocaq Basi deyilen Pir qebristanliq da kendin qedim tarixi abideleridir Eli bulaginin ustunde Atma Tepe deyilen bir yerde qedim kurqan tepe izleri hele de acilmamis tarixi abidelerdendir Yeni Abidinlinin simal guneyinde Qaracadagin sinesinde Sapand Dasi deyilen bir antromorfik Das abidesi var Bu abiide de define axtaricilarinin qezebine gelmis Das abide oturdugu yerden bir az arali bir yere asirilmisdir Abidinli kendine mexsus Das abidelerden biri de kenden cenub serqinde Piralli yeri deyilen yerin etradfindaki Gulmek Dasi abidesidir Bu abide de antromorfik Das abidelerden biridir menbe gosterin Yerden texminen 2 3 metr hundurlukde yerlesen bu Das abide Qayanin icinde gizlenmis bir otaqli istirahet yeridir Bu Das otaga girerken Savalan Vadisi bir ayna kimi insanin gozleri onunde canlanir Bir anliga insanin ruhu goylere ufuqe dogru qalxir insanda bir sen ovqat yaranir Ele buna gore de insanlar ona Gulmek Dasi yeni tebessume sebeb olan yer adi kimi animsamislar Abidinli kendinin yaxin uzaq etrafinda olduqca coxlu qedim yurd yerleskeleri oz esrarengiz izleri ile kecmisden bu gunumuze boylanmaqdadir Yer adlariAbidinli kendinin 200 hektarliq kend torpagi vardir Bu torpaqlara kecmisden beri muxtelif adlar verilmisdir Canavar kani Saribulaq Dibyurd Eli dasi Qaraca daq Pisdu tepe Seyid yeri Ehmed bostani Paramese Qosabulaq Haci cokeyi Hace Qazag bulagi Xosrov Serkes Das koce Sapand dasi Yezid bulgi Seyidbe yurdu Partdagan Koce yeri Meliklu yeri Agammed meydani Meydan Mehrab yeri Kamal yeri Nifti deresi Tuti bulgi Beg kisi bulgi Qele Qele dali Hemzexan zemisi Serdar zemisi Kondelen sotdar Isi bulgi Isi calan Cefer kolati Pirallu yeri Sirxan bulgi Yagub mesesi Agasqiran Qerexan yeri Mergem yeri Ker tepe Gulbey dasi Cerinbel kehrizi Oncakele kehrizi Dere qiragi Deve ucen Lallar yeri Daru yeri Armud bulgi Canax Boyuk canax Kicik canax Gen dere Ali qisdagi Nesir yurdu Atma tepe Viska Quzay Iricil Qele qabagi Dirsey agzi Manaf calan Fatma calan Dik sot Recxan xarmani Quzay zemi Sahmarru yeri Qardasxan bulagi Ezgil bulagi Kukurd Das bulagi menbe gosterin Soz deyimleri ve siveleriAbidinli toplumunun bir sira soz ve deyimleri var Cilfir mirtildamaq xoruzdanmaq basilavlu siye yatmag zevzey yabu oglu yabu for fisdu kondelen sot ker adami tulungi qart qurt eden sinqiri vurmaq zigildamaq dabalag atmaq sersemlemek cirpitmaq qopalaglanmag siv cubug cilga qoppuzdanmaq mazaryemis ciralasmag zayvaglamaq dumbek kimi kar kic veyil veyil gezmek tappaturup salmaq sam vaxti leloun bic velidizna cer surrandodag kor kucuy donbalanquc asmaq zarimeg tuman paca gorsenmek cinnuagakisilu segirceylu dimirranmag tepisdurmeg tolazdandi Hemcinin baxYardimli rayonuIstinadlar Abidinli qalasi 2019 12 10 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 10 2019 12 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 12 10 2019 12 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 12 10 Azerbaycan dilinin Yardimli siveleri fonetika Baki 2017 2020 02 24 tarixinde Istifade tarixi 2019 12 10 2019 12 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 12 10 Yardimli rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin