Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abdi İpəkçi (9 avqust 1929, Konstantinopol – 1 fevral 1979, İstanbul) — Türkiyə jurnalisti, yazıçı.
| Abdi İpəkçi | |
|---|---|
| türk. Abdi İpekçi | |
 | |
| Doğum tarixi | 9 avqust 1929 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1 fevral 1979 (49 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Uşağı | 2 |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | jurnalist, radioaparıcı[d], insan hüquqları fəalı, yazıçı |
| Fəaliyyət illəri | 1954–1979 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Abdi İpəkçi ibtidai təhsil aldıqdan sonra Qalatasaray litseyini bitirmişdir. Bir müddət Hüquq fakültəsinə təhsil almışdır. "Yeni Səhər", "Yeni İstanbul" və "İstanbul Ekspress Qəzeti" kimi müxtəlif qəzetlərdə idman müxbiri, səhifə sekretarı və yazı işləri müdiri kimi çalışmışdır. Əli Naci Cüyürün nəşr etdirdiyi "Milliyyət" qəzetinin yazı işləri müdiri (1954), bir müddət sonra da ümumi nəşr müdiri olmuşdur. 1961-ci ildən qətlə yetirildiyi 1 fevral 1979-cu ilə qədər bu qəzetin redaktoru olmuş, Türkiyə Jurnalistlər Birliyi, Türkiyə Mətbuat İnstitutu Qurumu, İstanbul Jurnalistlər Cəmiyyəti və Beynəlxalq Mətbuat İnstitutunun ikinci katibi, Mətbuat Şərəf Divanının ümumi katibi vəzifələrini də daşımışdır. Yazılarında Atatürkçülüyü, sülhü, düşüncə azadlığını, ölkənin müstəqilliyini və bütünlüyünü müdafiə etmişdir.
Sui-qəsd və ölümü
1970-ci illərdəki anarxiya və terrorun qarşısının alınması üçün iqtidarla müxalifət liderləri arasında dialoq qurulmasının vacibliyini söyləyən, dövlət rəhbərliyinə hakim kəsilən döyüşçü və romantik ruhunun ağıl və soyuqqanlıq ilə əvəzlənməsini istəyən İpəkçi 1979-cu il 1 fevral gecəsi İstanbul Maçkadakı evinin yaxınlığında avtomobilində ikən Məmməd Əli Şəbəkə tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Məmməd Əli Şəbəkə verdiyi ifadədə ona 5–6 dəfə atəş etdiyini söyləmişdir. Lakin hadisə yerindən 9 giliz tapılmışdır. Bu isə qətldə başqa birinin də iştirak etdiyini göstərmişdir. Həmin şəxs Oral Polad olmuşdur. Oral Polad və Məmməd Şənər sui-qəsdi birlikdə planlaşdırmış, Məmməd Əli Şəbəkə isə onu icra edəcək şəxs kimi onlara sonradan qoşulmuşdur.
Məmməd Əli Şəbəkə sui-qəsdə görə edama məhkum edilsə də 1979-cu ildə ölkənin ən ciddi qorunan hərbi həbsxanalarından biri Maltepe Hərbi Həbsxanasından qaçırılmışdır.
Abdullah Çatlı Bədrəddin Comərd sui-qəsdində əli olduğuna görə axtarışa verilmiş və 1978-ci ilin avqustunda Sakaryada saxlanılmışdır. Buna baxmayaraq o 48 saat sonra sərbəst buraxılmışdır. Uğur Şamçının İpəkçi cinayətinin əsas fiquru adlandırdığı Çatlı 1982-ci ilin fevralında bu dəfə "MHP" cinayəti ilə axtarışa verilmiş, Sürixdə Məmməd Şənər ilə birlikdə saxta pasportla tutulmuş, ancaq yenə də 48 saat sonra azadlığa buraxılmışdır.
Uğur Şamçı "Şənər qaytarılsa İpəkçi cinayəti açılar, itirilən hər saniyə əhəmiyyətlidir" demişdir. Amma aylar sonra Şənər mühakimə olunsa da dəlil azlığına görə həbs olunmamışdır.
Oral Polad 1982-ci ildə İsveçrədə saxlanılmışdır. 10 gün sonra sərbəst buraxılmışdır. Türkiyəyə döndükdən sonra Malatyada istintaqı gedən bir cinayətdə iştirak etməsi iddiası ilə saxlanılsa da, cinayət işindəki bir sənəd itdiyinə görə yenidən azad edilmişdir.
Şəbəkə İpəkçi cinayətinin tətikçisi olduğunu söylədiyi Yalçın Özbəy isə 1983-cü ildə Almaniyada törətdiyi bir cinayətə görə saxlanılmış, 2 ay sonra isə sərbəst buraxılmışdır.
Mehmet Əli Ağcanın dindirilməsi
"Yavuz (Çaylan) İpəkçinin avtomobilinin gəldiyini mənə bildirdi və mən qaçmadan avtomobilə gedib işlətməsini söylədim. İpəkçinin avtomobili küncdə yavaşladığı zaman qaçdım və 4 və ya 5 dəfə atəş açdım. Təkrar qaçaraq avtomobilimizə gəldim. Yavuz çalışan vəziyyətdə ön tərəfdə oturduq son sürətlə qaçdıq.
Xatirəsi
1980-ci ildə xatirəsi üçün, Türkiyə ilə Yunanıstanda ortaq bir iş çərçivəsində, iki ildə bir verilmək üzrə ABŞı İpəkçi Barış və Dostluq Mükafatı qoyuldu. İstanbulun Zeytunburnu mahalında Yediyilə Zindanları ətraflarında olan idman salonuna ABŞı İpəkçi İdman Salonu adı verildi. Öldürülüyü Əmlak Prospektinin adı da 6 Fevral 1979da İstanbul Bələdiyyə Məclisinin qərarıyla ABŞı İpəkçi olaraq dəyişdirildi. 2000-ci ildə, saldıya uğradığı nöqtədə, heykeltıraş Gürdal Duy/eşidərin əsəri olan, 70 santimetr granit qaidə üzərində oturan 3,5 metr yüksəkliyində bir abidə tikildi. Müasir Türk Romançılarından Ragıp Eşref Filizin 2013-cü ildə nümayiş olunan 'Raul Mendez Ölməli' adlı romanında, ABŞı İpəkçi adı, despotizmin və ifadə azadlığı əleyhdarı təşkilatların sui-qəsd qurbanı olan digər Türk jurnalistləriylə birlikdə xatırlanmaqdadır.
İstinadlar
Xarici keçidlər
- Məchul fail cinayətləri-Abdi İpəkçi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abdi Ipekci 9 avqust 1929 Konstantinopol 1 fevral 1979 Istanbul Turkiye jurnalisti yazici Abdi Ipekciturk Abdi IpekciDogum tarixi 9 avqust 1929 1929 08 09 Dogum yeri Konstantinopol Istanbul ili TurkiyeVefat tarixi 1 fevral 1979 1979 02 01 49 yasinda Vefat yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeDefn yeri Zencirliquyu qebiristanligiUsagi 2Tehsili Qalatasaray Ali Mektebi d 1948 Istanbul Universitetinin Huquq bolmesi Istanbul UniversitetiFealiyyeti jurnalist radioaparici d insan huquqlari feali yaziciFealiyyet illeri 1954 1979 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAbdi Ipekci ibtidai tehsil aldiqdan sonra Qalatasaray litseyini bitirmisdir Bir muddet Huquq fakultesine tehsil almisdir Yeni Seher Yeni Istanbul ve Istanbul Ekspress Qezeti kimi muxtelif qezetlerde idman muxbiri sehife sekretari ve yazi isleri mudiri kimi calismisdir Eli Naci Cuyurun nesr etdirdiyi Milliyyet qezetinin yazi isleri mudiri 1954 bir muddet sonra da umumi nesr mudiri olmusdur 1961 ci ilden qetle yetirildiyi 1 fevral 1979 cu ile qeder bu qezetin redaktoru olmus Turkiye Jurnalistler Birliyi Turkiye Metbuat Institutu Qurumu Istanbul Jurnalistler Cemiyyeti ve Beynelxalq Metbuat Institutunun ikinci katibi Metbuat Seref Divaninin umumi katibi vezifelerini de dasimisdir Yazilarinda Ataturkculuyu sulhu dusunce azadligini olkenin musteqilliyini ve butunluyunu mudafie etmisdir Sui qesd ve olumuEsas meqale Abdi Ipekci sui qesdi 1970 ci illerdeki anarxiya ve terrorun qarsisinin alinmasi ucun iqtidarla muxalifet liderleri arasinda dialoq qurulmasinin vacibliyini soyleyen dovlet rehberliyine hakim kesilen doyuscu ve romantik ruhunun agil ve soyuqqanliq ile evezlenmesini isteyen Ipekci 1979 cu il 1 fevral gecesi Istanbul Mackadaki evinin yaxinliginda avtomobilinde iken Memmed Eli Sebeke terefinden qetle yetirilmisdir Memmed Eli Sebeke verdiyi ifadede ona 5 6 defe ates etdiyini soylemisdir Lakin hadise yerinden 9 giliz tapilmisdir Bu ise qetlde basqa birinin de istirak etdiyini gostermisdir Hemin sexs Oral Polad olmusdur Oral Polad ve Memmed Sener sui qesdi birlikde planlasdirmis Memmed Eli Sebeke ise onu icra edecek sexs kimi onlara sonradan qosulmusdur Memmed Eli Sebeke sui qesde gore edama mehkum edilse de 1979 cu ilde olkenin en ciddi qorunan herbi hebsxanalarindan biri Maltepe Herbi Hebsxanasindan qacirilmisdir Abdullah Catli Bedreddin Comerd sui qesdinde eli olduguna gore axtarisa verilmis ve 1978 ci ilin avqustunda Sakaryada saxlanilmisdir Buna baxmayaraq o 48 saat sonra serbest buraxilmisdir Ugur Samcinin Ipekci cinayetinin esas fiquru adlandirdigi Catli 1982 ci ilin fevralinda bu defe MHP cinayeti ile axtarisa verilmis Surixde Memmed Sener ile birlikde saxta pasportla tutulmus ancaq yene de 48 saat sonra azadliga buraxilmisdir Ugur Samci Sener qaytarilsa Ipekci cinayeti acilar itirilen her saniye ehemiyyetlidir demisdir Amma aylar sonra Sener muhakime olunsa da delil azligina gore hebs olunmamisdir Oral Polad 1982 ci ilde Isvecrede saxlanilmisdir 10 gun sonra serbest buraxilmisdir Turkiyeye dondukden sonra Malatyada istintaqi geden bir cinayetde istirak etmesi iddiasi ile saxlanilsa da cinayet isindeki bir sened itdiyine gore yeniden azad edilmisdir Sebeke Ipekci cinayetinin tetikcisi oldugunu soylediyi Yalcin Ozbey ise 1983 cu ilde Almaniyada toretdiyi bir cinayete gore saxlanilmis 2 ay sonra ise serbest buraxilmisdir Mehmet Eli Agcanin dindirilmesi Yavuz Caylan Ipekcinin avtomobilinin geldiyini mene bildirdi ve men qacmadan avtomobile gedib isletmesini soyledim Ipekcinin avtomobili kuncde yavasladigi zaman qacdim ve 4 ve ya 5 defe ates acdim Tekrar qacaraq avtomobilimize geldim Yavuz calisan veziyyetde on terefde oturduq son suretle qacdiq Xatiresi1980 ci ilde xatiresi ucun Turkiye ile Yunanistanda ortaq bir is cercivesinde iki ilde bir verilmek uzre ABSi Ipekci Baris ve Dostluq Mukafati qoyuldu Istanbulun Zeytunburnu mahalinda Yediyile Zindanlari etraflarinda olan idman salonuna ABSi Ipekci Idman Salonu adi verildi Olduruluyu Emlak Prospektinin adi da 6 Fevral 1979da Istanbul Belediyye Meclisinin qerariyla ABSi Ipekci olaraq deyisdirildi 2000 ci ilde saldiya ugradigi noqtede heykeltiras Gurdal Duy esiderin eseri olan 70 santimetr granit qaide uzerinde oturan 3 5 metr yuksekliyinde bir abide tikildi Muasir Turk Romancilarindan Ragip Esref Filizin 2013 cu ilde numayis olunan Raul Mendez Olmeli adli romaninda ABSi Ipekci adi despotizmin ve ifade azadligi eleyhdari teskilatlarin sui qesd qurbani olan diger Turk jurnalistleriyle birlikde xatirlanmaqdadir IstinadlarXarici kecidlerMechul fail cinayetleri Abdi Ipekci